Alla la balafaa Banisirayila ye
1 Wo to m be ñininkaaroo ke la ko, “Fo Alla ye a la moolu bula le baŋ?” Wo te ke noo la muk! Nte faŋo mu Banisirayilankoo le ti, Iburayima koomalankoo, meŋ mu Benjamini lasiloo ti. 2 Alla nene maŋ a la moolu bula, a ye mennu tomboŋ waati jaŋ koomanto. Fo ali maŋ a loŋ, meŋ be safeeriŋ Annabilayi Eliya la kuwo to, ko a ye Banisirayilankoolu tuumi Alla yaa ñaameŋ? 3 A ko, “Maariyo, ì ye i la annabiyomoolu faa le, ì ye i la sadaabodulaalu* boyi. Nte dammaa doroŋ ne tuta jee, aduŋ saayiŋ ì lafita le ka nte fanaa faa.” 4 Bari Alla ye a jaabi muŋ ne la? A ko a ye le ko, “Ŋa moo wuli woorowula le tu baluuriŋ, mennu maŋ sujudi Baali* jalaŋo ye.” 5 Wo ñaa kiliŋo la, hani m̀ be temboo meŋ to teŋ, too doo tuta jee le, Alla ye mennu tomboŋ hiinoo kamma la. 6 Bari niŋ a be dendiŋ hiinoo le la, wo to a maŋ tara dendiŋ kebaaroolu la kotenke, niŋ wo nte hiinoo te ke la noo hiinoo ti kotenke.
7 Wo to, Banisirayilankoolu ka meŋ ñini, ì maŋ wo je. Tomboŋ moolu mennu be ì kono, wolu doroŋ ne ye a je, bari doolu sondomoolu bambanta le 8 ko a be safeeriŋ ñaameŋ:
“Alla ye yaamoo nooroo dii ì la,
ñaalu mennu buka jeroo ke noo,
aduŋ tuloolu mennu buka moyiroo ke,
hani fo bii luŋo la.”
9 Aduŋ Mansa Dawuda ye ñiŋ ne fo ko:
“Allamaa ì la bendulaa domori taabuloo ye kupi ì kaŋ
komeŋ jaloo niŋ kutindiŋo,
a ye ke ì ye kalewo niŋ yankankatoo ti.
10 Ì ñaalu ye dibi fo ì kana jeroo ke noo,
ì ye tu jimiriŋ dunoo koto fo fawu.”
Banisirayila la boyoo niŋ nasiyoŋ koteŋolu la kiisoo
11 Wo to m be ñininkaaroo ke la ko: Fo Banisirayilankoolu boyita le baŋ, fo ì te wuli noo la kotenke? A te ke noo la wo ñaama muk! Bari ì la boyoo kamma la, kiisoo naata nasiyoŋ doolu kaŋ fo Banisirayilankoolu si kiiliyaa. 12 Saayiŋ niŋ ì la jenkoo ye ñiŋ neemoo saabu duniyaa moolu ma, aniŋ ì la boyoo keta neemoo ti nasiyoŋolu ye, wo to ì la tuubi timmariŋo duŋ? A be neemoo le saabu la duniyaa ma, meŋ maŋ ñoŋo soto!
13 Saayiŋ, m baadiŋolu*, m be diyaamu kaŋ alitolu le ye, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. Nte mu kiilaa* le ti moolu ye, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, aduŋ n ka kibiri n na ñiŋ dookuwo kono le, 14 fo n si m baadiŋ Yahuudoolu kiiliyandi, meŋ si a tinna ì doolu si kiisa noo. 15 Biriŋ Alla ye a la moolu bula fo waati, wo naata a niŋ duniyaa moolu diyandi. Wo to, niŋ a be a la moolu jiyaa la kotenke, muŋ ne be ke la? Furewolu si wulindi ka baluu!
16 Niŋ fariña nooniriŋ foloo seneyaata, wo to fariña mondoo muumewo bee le ka seneyaa. Aduŋ niŋ yirisuloo seneyaata, wo to a buloolu fanaa ka seneyaa le. 17 Bari niŋ olifu* yiroo buloo doolu kuntuta, aduŋ ite meŋ keta nuŋ buloo ti wulakono yiroo bala, i naata sunkuru wolu noo to ka ñiŋ olifu yiroo nafaa soto, 18 kana kibiri wo la. Kana i faŋo la kuwo warandi wo yiribuloolu ti, mennu kuntuta. Bari niŋ i be kibiri la, i hakiloo si bula ko, ite maŋ yirisuloolu muta, bari yirisuloolu le ye ite muta. 19 Bari saayiŋ, i si a fo noo ko, “Wo yiribuloolu kuntuta le fo nte si sunkuru noo jee.” 20 Ñiŋ ne mu tooñaa ti, bari Yahuudoolu la lannabaliyaa le ye a tinna ì kuntuta, aduŋ ka bo niŋ i la lannoo doroŋ ne la, i si tu noo i noo to. Wo kamma la, kana i faŋ wara, bari i si sila! 21 Kaatu niŋ Alla maŋ wo olifu yiroo buloolu kaari daameŋ, a te ite fanaa tu la jee.
22 Alla la beteyaa niŋ a la saŋaroo juubee. A saŋarata moolu le kamma, mennu boyita, bari a be beteyaa la ite fee le, niŋ i tententa a la beteyaa kono. Niŋ wo nte, ite fanaa be kuntu la le. 23 Wo ñaa kiliŋo la, hani wo doolu mennu kuntuta, ì be sunkuru la le, niŋ ì maŋ tu ì la lannabaliyaa kono, kaatu Alla ye semboo soto le ka ì sunkuru kotenke. 24 Baawo niŋ ite kuntuta ka bo yiroo bala, meŋ mu wulakono olifu yiroo doroŋ ti, aduŋ i sunkuruta seneyiroo bala, wo to a maŋ ke kuu baa ti ka wo yiroo fansuŋ buloolu sunkuru a bala kotenke.
Banisirayila la kiisoo meŋ ka naa
25 Baadiŋolu, n lafita ali kalamutandi la kulloo le la fo ali la londoo kana tara dendiŋ ali fansuŋ miiroolu la. Wo le mu ñiŋ ti ko, Banisirayila kara doo sondomoo be tara la bambandiŋ ne fo waatoo meŋ na, wo moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti hapoo ye timma ka Alla la kiisoo soto. 26 Wo koolaa le, Banisirayilankoolu bee si naa kiisa ko a be safeeriŋ ñaameŋ:
“Kiisandirilaa ka naa ka bo Siyoni*,
a be allantaŋyaa bayi la Yaakuba koomalankoolu kono le.”
27 “Wo le be ke la n na kambeŋ kutoo ti n niŋ itolu teema,
niŋ m be ì la junuboolu bee bondi la.”
28 Baawo Yahuudoolu balanta kibaari betoo la le, ì naata ke Alla jawoolu ti alitolu la kuwo kamma la. Bari baawo Alla ye itolu le tomboŋ, itolu keta Alla kanuntewolu le ti ì mumuñolu la kuwo kamma la. 29 Kaatu Alla buka nimisa a la tombondiroo la, sako a la soorifeŋolu.
30 Alitolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, maŋ Alla la yaamaroolu muta nuŋ. Bari saayiŋ, ali ye Alla la balafaa soto Yahuudoolu la yaamari mutabaliyaa kamma la. 31 Wo ñaa kiliŋo la, Yahuudoolu be yaamari mutabaliyaa le kono saayiŋ, fo balafaa si soto ì fanaa ye, ko alitolu ye a soto nuŋ ñaameŋ. 32 Kaatu Alla ye moolu bee ke yaamari mutabaliyaa le koto fo a si balafaa yitandi moolu bee la.
33 “Tooñaa, Alla la fankoo warata le,
a la ñaameŋo niŋ londoo!
Moo buka a la kiitiyolu kisikisi noo,
a la siloolu buka loŋ noo.”
34 “Jumaa le ye Maariyo la miiroolu loŋ,
waraŋ ka ke a yaamarilaa ti?”
35 “Jumaa le nene ye feŋ dii Alla la,
a ñanta meŋ na juloo joo la.”
36 Kaatu feŋolu bee bota ate le bulu, ì bee sotota ate le la, aduŋ ì bee mu ate le taa ti. Tenturoo niŋ jayiroo be ate le ye fo abadaa. Amiin.
هل نبذ الله إسرائيل
1 لكِنّي أقولُ: هَلْ نبَذَ اللهُ شَعبَهُ؟ كلاّ! فأنا نَفسي مِنْ بَني إِسرائيلَ، مِنْ نَسلِ إبراهيمَ وعَشيرَةِ بِنيامينَ. 2 ما نبَذَ اللهُ شَعبَهُ وهوَ الذي سبَقَ فاَختارَهُ. وأنتُم تَعرِفونَ ما قالَ الكِتابُ في إيليّا حينَ شَكا بَني إِسرائيلَ إلى اللهِ، فقالَ: 3 «يا ربّ، قَتَلوا أنبـياءَكَ وهَدَموا كُلّ مَذابِحِكَ وبَقِـيتُ أنا وحدي، وهُم يُريدونَ أنْ يَقتُلوني». 4 فَماذا أجابَهُ صوتُ اللهِ؟ أجابَهُ: «أبْقَيتُ سَبعةَ آلافِ رَجُلٍ ما حَنَوا رُكبَةً لِبَعلٍ». 5 وفي الزّمَنِ الحاضِرِ أيضًا بَقِـيّةٌ مِنَ النّاسِ اَختارَها اللهُ بالنّعمةِ. 6 فإذا كانَ الاختِـيارُ بالنّعمةِ، فما هوَ إذًا بالأعمالِ، وإلاّ لما بَقِـيَتِ النّعمةُ نِعمةً.
7 فماذا بَعدُ؟ ما كانَ يَطلُبُهُ بنو إِسرائيلَ ولا يَنالونَهُ، نالَهُ الذينَ اَختارَهُمُ اللهُ. أمّا الباقونَ فقَسَتْ قُلوبُهُم، 8 كما جاءَ في الكِتابِ: «أعطاهُمُ اللهُ عَقلاً خامِلاً وعُيونًا لا تُبصِرُ وآذانًا لا تَسمَعُ إلى هذا اليومِ». 9 وقالَ داودُ: «لِتكُنْ مَوائِدُهُم فخّا لهُم وشَرَكًا وحجَرَ عَثرةٍ وعِقابًا. 10 لتُظلِمَ عُيونُهُم فَلا تُبصِرَ، ولتَكُنْ ظُهورُهُم مَحنِـيّةً كُلّ حينٍ».
خلاص غير اليهود
11 وأمّا أنا فأقولُ: هل زَلّتْ قَدَمُ اليَهودِ ليَسقُطوا إلى الأبدِ؟ كلاّ! بَلْ بِزَلّتِهِم صارَ الخلاصُ لِغيرِ اليَهودِ حتى تَثورَ الغيرَةُ في بَني إِسرائيلَ. 12 فإذا كانَ في زَلّتِهِم غِنًى لِلعالَمِ وفي نُقصانِهِم غِنًى لِسائِرِ الشّعوبِ، فكَمْ يكونُ الغِنى في اَكتِمالِهِم؟
13 والآنَ أقولُ لِغيرِ اليَهودِ مِنكُم: ما دُمتُ رَسولاً إلى غَيرِ اليَهودِ، فأنا فَخورٌ بِرِسالتي 14 لعَلّي أُثيرُ غَيرَةَ بَني قومي فأُخَلّصَ بَعضًا مِنهُم. 15 فإذا كانَ رَفضُهُم أدّى إلى مُصالَحَةِ العالَمِ معَ اللهِ، فهَلْ يكونُ قُبولُهُم إلاّ حياةً بَعدَ موتٍ؟ 16 وإذا كانَتِ الخَميرَةُ مُقَدّسَةً، فالعَجينُ كُلّهُ مُقَدّسٌ. وإذا كانَ الأصلُ مُقَدّسًا، فالفُروعُ مُقَدّسَةٌ أيضًا. 17 فإذا قُطِعَتْ بَعضُ الفُروعِ، وكُنتَ أنتَ زيتونَةً برّيّةً فَطُعّمْتَ لِتُشارِكَ الفُروعَ الباقِـيةَ في أصلِ الشّجرَةِ وخِصبِها، 18 فلا تَفتَخِرْ على الفُروعِ التي قُطِعَتْ. وكيفَ تَفتَخِرُ وأنتَ لا تَحمِلُ الأصلَ، بَلِ الأصلُ هوَ الذي يَحمِلُكَ؟ 19 ولكنّكَ تَقولُ: «قُطِعَتْ تِلكَ الفُروعُ حتى أُطعّمَ أنا!» 20 حسنًا! هيَ قُطِعَتْ لِعَدَمِ إيمانِها، وأنتَ باقٍ لإيمانِكَ، فلا تَفتَخِرْ بَلْ خَفْ. 21 فَإن كانَ اللهُ لم يُبقِ على الفُروعِ الطّبـيعِيّةِ فهَلْ يُبقي علَيكَ؟ 22 فاَعتَبِرْ بِلينِ اللهِ وشِدّتِهِ فالشّدّةُ على الذينَ سقَطوا، واللينُ لكَ إذا ثــبَتّ أهلاً لِهذا اللينِ، وإلاّ فتُقطَعُ أنتَ أيضًا. 23 أمّا هُم، فإذا تَوَقّفوا عَنْ عدَمِ إيمانِهِم يُطَعّمَهُمْ اللهُ، لأنّ اللهَ قادِرٌ على أنْ يُطعِمّهُم ثانيةً. 24 فإذا كانَ اللهُ قَطَعَكَ مِنْ زيتونَةٍ برّيّةٍ تَنتَمي إلَيها بِطبـيعتِكَ، وطَعّمَكَ خِلافًا لِطبـيعَتِكَ في زيتونَةٍ جيّدَةٍ، فما أحقّ الذينَ يَنتَمونَ إلى زيتونَتِهِم بالطَبـيعَةِ بأنْ يُطعّمَهُمُ اللهُ فيها.
رحمة الله تشمل الجميع
25 فأنا لا أُريدُ، أيّها الإخوةُ، أنْ تَجهَلوا هذا السّرّ لِئَلاّ تَحسَبُوا أنفُسَكُم عُقلاءَ، وهوَ أنّ قِسمًا مِنْ بَني إِسرائيلَ قَسّى قَلبَهُ إلى أنْ يكمُلَ عَددُ المُؤمِنينَ مِنْ سائِرِ الأُمَمِ. 26 وهكذا يَخلُصُ جميعُ بَني إِسرائيلَ، كما جاءَ في الكِتابِ: «مِنْ صِهيونَ يَجيءُ المُخَلّصُ ويُزيلُ الكُفرَ عَنْ بَني يَعقوبَ. 27 ويكونُ هذا عَهدي لَهُم حينَ أمحو خَطاياهُم». 28 فاليَهودُ مِنْ حيثُ البِشارَةُ هُم أعداءُ اللهِ لِخيرِكُم. وأمّا مِنْ حيثُ اَختِـيارُ اللهِ، فَهُم أحبّاؤُهُ إكرامًا للآباءِ. 29 ولا نَدامَةَ في هِباتِ اللهِ ودَعَوتِهِ. 30 فكَما عَصَيتُمُ اللهَ مِنْ قَبلُ ورَحِمَكُمُ الآنَ لعِصيانِهِم، 31 فكذلِكَ هُمْ عَصَوا اللهَ الآنَ ليَرحَمَهُم كما رَحِمَكُم، 32 لأنّ اللهَ جعَلَ البشَرَ كُلّهُم سُجناءَ العِصيانِ حتى يَرحَمَهُم جميعًا.
33 ما أعمَقَ غِنى اللهِ وحِكمَتَهُ وعِلْمَه! وما أصعَبَ إدراكَ أحكامِهِ وفَهمَ طُرُقِهِ؟ 34 فالكِتابُ يَقولُ: «مَنِ الذي عرَفَ فِكْرَ الرّبّ، أو مَنِ الذي كانَ لَه مُشيرًا؟ 35 ومَنِ الذي بادَرَهُ بالعَطاءِ لِـيُبادِلَهُ بِالمِثلِ؟» 36 فكُلّ شيءٍ مِنهُ وبِه وإلَيهِ. فَلَهُ المَجدُ إلى الأبدِ. آمين.