Pawulu la taroo Malta jooyoo to
1 Ǹ kanariŋ koolaa ǹ naata a loŋ ko, ì ka wo baajooyoo kumandi Malta le la. 2 Jee moolu ye hadamadiŋyaa meŋ yitandi ǹ na, a ñoŋo maŋ siyaa. Ì ye ǹ jiyaa, ì ye dimbaa mala ǹ ye, kaatu sumayaa be dundiŋ ne, aduŋ samaa datita ka naa. 3 Bituŋ Pawulu ye kolomoolu kafu ñoo ma. Biriŋ a ye wolu ke dimbaa kaŋ, saa naata finti ì kono kandoo kamma la. A ye Pawulu kiŋ a buloo to, a tuta a bala. 4 Kabiriŋ jee moolu ye saa je dendiŋ Pawulu buloo bala, ì ko ñoo ye ko, “Sika te jee, ñiŋ kewo mu moofaalaa le ti. Hani a kanata baa kono ñaa-wo-ñaa, batu musumansoo, tiliŋo be meŋ na kaŋo koto, wo te soŋ na a ye baluu.” 5 Bari Pawulu ye saa liisi dimbaa kono, aduŋ tana maŋ a soto. 6 Moolu be i yillaariŋ ko, Pawulu be yiti la le, waraŋ a ye boyi tarinke ka faa. Bari kabiriŋ ì ye a juubee fo a meeta, ì ye a je ko, feŋ maŋ ke a la, ì naata ì hakiloolu faliŋ, ì ko, a mu doo le ti ì la alloolu kono.
7 Wo dulaa daala, kunku kenoolu le be jee, mennu mu baajooyoo ñaatonkoo taa ti. A too mu Puliyus le ti. A ye ǹ jiyandi kuu, aduŋ a ye m̀ buuñaa fo tili saba. 8 A faamaa saasaariŋo be laariŋ, balakandoo niŋ konokarakatoo le be a la. Bituŋ Pawulu naata a yaa, a ye a buloo laa a kaŋ, a duwaata a ye, aduŋ kewo kendeyaata. 9 Kabiriŋ ñiŋ keta, moo toomaalu mennu be baajooyoo to fanaa naata, ì ye ì la kuurantoolu samba naŋ, ì bee naata kendeyaa. 10 Ì ye m̀ buuñaa feŋ jamaa la, aduŋ biriŋ m̀ pareeta ka taa fanaa, ì ye ǹ na suulafeŋolu dii ǹ na le.
Pawulu futata Rooma kundaa baa to
11 Kari saba koolaa ǹ dunta kuluŋo la, meŋ bota Alesanderiya. A sembeta baajooyoo to fo wo sumayaa waatoo tambita. Kastori niŋ Pollus la jalaŋo muluŋo le be ñiŋ kuluŋo kuŋo to. 12 Kabiriŋ m̀ futata Sirakus saatewo to, ǹ sabatita jee fo tili saba. 13 Bituŋ ǹ tententa ǹ na taamoo la, ǹ naata futa Rekiyumu saatewo to. Wo saamoo, foñoo naata wuli ka bo bulubaa karoo la, aduŋ a tili fulanjaŋo la m̀ futata Putewoli. 14 Ŋà baadiŋo* doolu tara jee, mennu ye ǹ jiyaa ka sabati ì fee fo tili woorowula. Wo koolaa le m̀ futata Rooma kundaa baa to.
15 Baadiŋolu mennu be jee, kabiriŋ ì ye ǹ na naa moyi, ì naata ka m̀ benduŋ fo Apiyus Marisewo to, aniŋ dulaa, ì ka meŋ kumandi Luntaŋ Buŋ Saboo la. Biriŋ Pawulu ye ì je, a ye Alla tentu, aduŋ a naata fatiyaa. 16 Kabiriŋ m̀ futata Rooma, ì ye Pawulu bula le ka sabati a faŋ ye, a niŋ kelediŋo meŋ ka a kanta.
Pawulu ye a la kawandoo dati Rooma
17 Tili saba koolaa, Pawulu ye Rooma Yahuudi alifaalu kumandi ñoo kaŋ. Kabiriŋ ì benta, a ko ì ye ko, “M baadiŋolu, m maŋ feŋ ke ǹ na moolu la, waraŋ m̀ mumuñolu la aadoolu la. Hani wo, ì ye m muta Yerusalaamu ka n duŋ Roomankoolu bulu. 18 Biriŋ Roomankoolu ye n kotobo, ì lafita ka m bula, kaatu ì maŋ daliila je n na kuwo to, meŋ jarita saayaa la. 19 Yahuudoolu naata balaŋ wo la, aduŋ wo le ye a tinna m maŋ feere doo soto, fo ka Rooma bankoo la mansa* la n kiitindoo daani. Bari a maŋ ke n na lafoo ti ka m fansuŋ moolu tuumi. 20 Ñiŋ daliiloo le ye a tinna, ŋa ali daani ka naa fo n si diyaamu ali ye. Banisirayilankoolu la jikoo le ye a tinna, m be sitiriŋ niŋ ñiŋ neejoloo la.” 21 Wo to le ì ko a ye ko, “M̀ maŋ leetari soto i la kuwo to ka bo Yudeya. Aduŋ baadiŋolu mennu ka naa jaŋ, ì maŋ kuma jawoo fo i la kuwo to. 22 Bari ntolu lafita saayiŋ ka ite la kumoo le moyi ñiŋ kafu jenkeriŋo la kuwo to, kaatu ŋà a kalamuta le ko, daa-wo-daa ì ka kuma jawoo le fo ì ma.”
23 Kabiriŋ ì ye luŋo londi Pawulu ye, moo jamaa naata a la sabatidulaa to wo luŋo la. Bituŋ a ye seedeyaa ke ì ye Alla la mansabaayaa la kuwo to, a ye a fataŋ-fansi ì ye ka bo soomandaa la ka taa fo wulaaroo. A ye a kata ka ì sondi Yeesu la kuwo la, a ka a yitandi ì la Musa la Luwaa* niŋ annabiyomu doolu la kitaaboolu kono. 24 Doolu laata kuwolu la, a ye mennu fo, bari doolu maŋ laa. 25 Ì maŋ soŋ ñoo ma, biriŋ ì be taa kaŋ, Pawulu ye ñiŋ kumoo fo ì ye ko, “Noora Kuliŋo ye tooñaa le fo, kabiriŋ a ye ñiŋ bankee ka bo niŋ Annabilayi Yesaya la m̀ mumuñolu ye ko:
26 ‘Taa ñiŋ moolu yaa, i ye a fo ì ye ko,
“Ali si lamoyiroo ke, bari ali nene te fahaamuroo ke la.
Ali si juubeeroo ke, bari ali nene te jeroo ke la.”
27 Kaatu ñiŋ moolu sondomoolu jaata le,
ì tuloo kuyaata le ka moyiroo ke,
aduŋ ì ye ì ñaalu biti.
Niŋ wo nte, ì si jeroo ke niŋ ì ñaalu la,
ì ye moyiroo ke niŋ ì tuloolu la,
ì ye fahaamuroo ke niŋ ì sondomoolu la,
aduŋ ì si muru n kaŋ fo ì si kendeyaa.’
28 “Wo kamma la, ali si a loŋ ko, Alla la ñiŋ kiisoo kibaaroo kiita moolu ye le, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, aduŋ wolu be a lamoyi la le.”
29 30 Pawulu sabatita buŋo kono jee, a ye meŋ luwaasi, fo sanji fula. A ka moolu bee le buuñaa, mennu naata ka a juubee. 31 A ka Alla la mansabaayaa la kuwo kawandi fatiyaa kono, a ka Maarii Yeesu Kiristu* la kuwo karandi, aduŋ moo maŋ a bali wolu la.
في مالطة
1 ولمّا نَجَونا، عَرَفنا أنّ الجَزيرةَ تُدعى مالِطةَ. 2 وأظهَرَ لنا أهلُها البرابرةُ عَطفًا نادِرًا، فرَحّبوا بِنا وأوقَدوا نارًا لأنّ الطّقسَ كانَ مُمطِرًا وبارِدًا. 3 وبَينَما بولُسُ يَجمَعُ حِزمَةً مِنَ الحَطَبِ ويَرميها في النّارِ، خرَجَت بِدافِـعِ الحَرارَةِ حَـيّةٌ وتَعلّقَت بـيدِهِ. 4 فلمّا رأى الأهالي الحَيّةَ عالِقَةً بـيدِ بولُسَ، قالَ بَعضُهُم لبَعضٍ: «لا بُدّ أنْ يكونَ هذا الرّجُلُ مُجرِمًا، لأنّ العَدلَ لا يترُكُهُ يَعيشُ ولو نجا مِنَ البحرِ». 5 ولكِنّ بولُسَ نَفَضَ الحيّةَ في النّارِ مِنْ غيرِ أنْ يَمَسّهُ أذى. 6 وكانوا يَنتَظِرونَ أنْ يَنتَفِـخَ أو يقَعَ مَيتًا في الحالِ، فلمّا اَنتَظروا طويلاً ورأوا أنّهُ ما أُصيبَ بِضَرَرٍ تَغيّرَ رأيُهُم فيهِ وقالوا: «هذا إلهٌ!»
7 وكانَ بالقُربِ مِنْ ذلِكَ المكانِ مزرَعةٌ لبوبليوسَ حاكِمِ الجزيرةِ، فأكرَمَنا ورَحّبَ بِنا مُدّةَ ثلاثةِ أيّامٍ. 8 وكانَ والدُ بوبليوسَ طريحَ الفِراشِ بالحُمّى والإسهالِ، فدخَلَ بولُسُ إلى غُرفَتِهِ وصَلّى ووضَعَ يَدَيهِ علَيهِ فشَفاهُ. 9 فلمّا حدَثَ هذا، جاءَ إلَيهِ سائِرُ المَرضى في الجزيرةِ فشفاهُم. 10 فأكرَمونا كُلّ الإكرامِ، وزَوّدُونا عِندَ رَحيلِنا بِما نَحتاجُ إلَيهِ.
من مالطة إلى رومة
11 وبَعدَ ثلاثَةِ أشهُرٍ، ركِبنا سَفينةً مِنَ الإسكندرِيّةِ، علَيها رَسمُ «الإلهينِ التوأمَينِ»، وكانَت تَقضي فَصلَ الشّتاءِ في الجزيرةِ. 12 فنَزلنا إلى مدينةِ سَراكوسةَ وأقَمْنا فيها ثلاثةَ أيّامٍ. 13 ثُمّ سِرْنا مِنها بِمُحاذاةِ الشّاطئِ إلى مدينةِ ريغيُونَ. فهبّت علَينا في اليومِ الثاني ريحٌ جنوبـيّةٌ، ووَصَلنا في اليومِ الثالثِ إلى مدينةِ بوطِيولي، 14 حيثُ وجَدْنا بَعضَ الإخوةِ، فطَلبوا إلَينا أنْ نُقيم عِندَهُم سبعةَ أيّامٍ. وهكذا وصَلنا إلى رومةَ. 15 وسَمِعَ الإخوةُ في رومةَ بوُصولِنا، فخَرَجوا لِلقائِنا إلى ساحَةِ مدينةِ أبـيّوسَ والحوانيتِ الثلاثَةِ. فلمّا رآهُم بولُسُ شكَرَ اللهَ وتَشَجّعَ.
في رومة
16 ولمّا دخَلْنا رومَةَ، أذِنَتِ السّلُطاتُ لبولُسَ أنْ يَسكُنَ وحدَهُ معَ الجُنديّ الذي يَحرُسُه. 17 وبَعدَ ثلاثَةِ أيّامٍ دعا بولُسُ وجُهاءَ اليَهودِ إلَيهِ، فلمّا اَجتَمَعوا قالَ لهُم: «أيّها الإخوةُ، أنا ما أسأَتُ بِشيءٍ إلى شَعبِنا وتَقاليدِ آبائِنا، معَ ذلِكَ اَعتَقَلَني اليَهودُ في أُورُشليمَ وسَلّموني إلى أيدي الرّومانيّـينَ. 18 فنَظَروا في قَضيّتي، وأرادوا إخلاءَ سَبـيلي لأنّ لا جُرمَ عليّ أستوجِبُ بِه الموتَ. 19 ولكِنّ اليَهودَ عارَضوا، فاَضطُرِرتُ أنْ أرفَعَ دعواي إلى القَيصرِ، لا لأنّي أُريدُ أنْ أتّهِمَ شَعبـي بِشيءٍ. 20 لذلِكَ طَلَبْتُ أنْ أراكُم وأُكلّمَكُم، فأنا أحمِلُ هذا القَيدَ مِنْ أجلِ رَجاءِ إِسرائيلَ».
21 فقالوا لَه: «ما تَلَقّينا كِتابًا في شأْنِكَ مِنَ اليَهوديّةِ، ولا جاءَنا أحدٌ مِنَ الإخوَةِ هُناكَ، فأخبرَنا شيئًا عَنكَ أو تَكلّمَ علَيكَ بِسوءٍ. 22 ولكنّنا نَوَدّ أنْ نَسمَعَ مِنكَ رَأيَكَ، لأنّنا نَعرِفُ أنّ النّاسَ في كُلّ مكانٍ تَستَنكِرُ هذا المذهَبَ».
23 فتَواعدوا على يومٍ جاؤُوا فيهِ إلى مَنزِلِ بولُسَ وهُم أكثرُ عددًا. فأخَذَ بولُسُ يُحَدّثُهُم مِنَ الصّباحِ إلى المَساءِ، شاهِدًا لِمَلكوتِ اللهِ، مُحاوِلاً أنْ يُقنعَهُم بِرسالَةِ يَسوعَ اَستِنادًا إلى شريعةِ موسى وكُتُبِ الأنبـياءِ. 24 فاَقتنَعَ بَعضُهُم بِكلامِهِ وأنكَرَ البَعضُ الآخَرُ. 25 وقَبْلَ أنْ يَنصرِفوا مِنْ عِنده وهُم غيرُ مُتّفِقينَ، قالَ لهُم بولُسُ هذِهِ الكَلِمَةَ: «صَدَقَ الرّوحُ القُدُسُ في قولِهِ لآبائِكُم بِلسانِ النّبـيّ إشَعيا:
26 إذهَبْ إلى هذا الشّعبِ وقُلْ لَه:
مَهما سَمِعتُم لا تَفهَمونَ.
ومَهما نَظرتُم لا تُبصِرونَ.
27 تَحَجّرَ قَلبُ هذا الشّعبِ
فسَدّوا آذانَهُم وأغمَضوا عُيونَهُم
لِئَلاّ يَسمَعوا بآذانِهِم ويُبصِروا بِعيونِهِم
ويَفهَموا بِقُلوبِهِم ويَتوبوا، فأشفِـيَهُم.
28 فلَيَكُنْ مَعلومًا عِندَكُم أنّ اللهَ أرسَلَ خلاصَهُ هذا إلى غيرِ اليَهودِ مِنَ الشّعوبِ وهُم سيَستَمِعونَ إلَيهِ».
[29 فلمّا قالَ هذا الكلامَ، خرَجَ اليَهودُ مِنْ عِندِهِ وهُم في جدالٍ عَنيفٍ].
30 وأقامَ بولُسُ سَنتينِ كامِلتَينِ في المَنزِلِ الذي اَستأجَرَهُ، يُرَحّبُ بِكُلّ مَنْ كانَ يَزورُهُ، 31 فيبَشّرُ بِمَلكوتِ اللهِ مُعلنًا بِكُلّ جُرأةٍ وحُرّيّةٍ تَعليمَهُ في الرّبّ يَسوعَ المَسيحِ.