Baruku ye kitaaboo karaŋ Batudulaa Buŋo kono
1 Yahuuda mansakewo Yehoyakimu, Yosiya dinkewo la mansayaa sanji naaninjaŋo kono, Yaawe* la ñiŋ kumoo naata n kaŋ ko: 2 “Yeremiya, kitaabu moromororiŋo* taa, i ye kumoolu bee safee a kono, ŋa mennu fo Banisirayila niŋ Yahuuda ma, aniŋ duniyaa banku koteŋolu bee. A dati niŋ kumoolu la ŋa mennu foloo fo i ye koomanto, Yosiya la mansayaa waatoo kono, ka naa fo bii. 3 A si ke, niŋ Yahuuda moolu ye kasaara kuwolu bee moyi, m pareeta ka mennu ke ì la, wo si a tinna le moo-wo-moo ye yelema ka bo a la sila kuruŋo kaŋ. Niŋ wo keta, n si yamfa ì la kuruŋyaa niŋ ì la junuboo la.”
4 Bituŋ ŋa Baruku kumandi, Neriya dinkewo. Ŋa kumoolu bee daalasaata a ye, Yaawe ye mennu fo n ye. Baruku ye ì safee kitaabu moromororiŋo kono. 5 N naata a fo Baruku ye ko, “Ì ye nte bali le ka taa Yaawe Batudulaa Buŋo* to. 6 Wo to ite le be taa jee, luŋo meŋ na moolu be naa jee, ì be sundiŋ. I si Yaawe la kumoolu karaŋ, moolu ye a moyi, ka bo kitaaboo kono, ŋa meŋ daalasaata i ye, i ye a safee. I si a karaŋ Yahuuda moolu bee ye a moyi, mennu ka bo naŋ ì la saatewolu to taariŋ. 7 A si ke, ì ye woosii Yaawe ye ka a daani, moo-wo-moo ye yelema ka bo a la sila kuruŋo kaŋ, ka daaniri ke Yaawe la balafaa la. Kaatu ko, Yaawe ye jusukandoo niŋ kamfaa meŋ ke ñiŋ moolu kamma, a warabaata le.”
8 Baruku, Neriya dinkewo ye kuwo bee ke a ñaama le ko ŋa a yaamari a la ñaameŋ. A ye Yaawe la kumoolu karaŋ Batudulaa Buŋo kono le, ka bo kitaaboo kono. 9 Yehoyakimu la mansayaa sanji luulunjaŋo kari konontonjaŋo kono le, ì ye a kankulaa ko moo bee si suŋ, fo Yaawe si kaayaa ì ye. Wolu le mu moolu ti mennu be sabatiriŋ Yerusalaamu, aniŋ mennu bota naŋ Yahuuda saatee koteŋolu to taariŋ. 10 Moolu bee le tarata i lamoyi kaŋ, Baruku ye kumoolu karaŋ Yaawe Batudulaa Buŋo kono ka bo kitaaboo kono ŋa mennu daalasaata a ye. A ye a karaŋ dulaa le to daameŋ to mu Kemariya la buŋo ti, mansasuwo Safeerilaa Safani dinkewo, aduŋ jee le mu luu baa ti. Jee be Yaawe Batudulaa Buŋo Dundaŋ Daa Kutoo le to.
Baruku ye kitaaboo karaŋ mansakundaa dookuulaalu ye
11 Kabiriŋ Mikaya, Kemariya dinkewo, Safani mamariŋo, ye Yaawe la kumoolu moyi mennu bota kitaaboo kono, 12 a taata duuma, mansasuwo kono, mansa la safeerilaa la buŋo to. Maralilaalu bee tarata bendiŋ jee le. Wolu le mu Safeerilaa Elisama ti, aniŋ Delaya, Semaya dinkewo, Elinatani, Akibori dinkewo, Kemariya, Safani dinkewo, Sedekiya, Hananiya dinkewo, ka taa maralilaa koteŋolu bee. 13 Mikaya ye kumoolu bee fo ì ye, a ye mennu moyi, biriŋ Baruku ye kitaaboo karaŋ moolu ye. 14 Wo to le maralilaalu bee ye Yehudi kii Baruku yaa. Yehudi mu Netaniya dinkewo le ti, Selemiya mamariŋo, Kusi mumuriŋo. Ì ko Yehudi ye a fo Baruku ye ko, “Kitaabu moromororiŋo taa, i ye meŋ karaŋ, moolu ye a moyi, i niŋ a ye naa.” Baruku naata kitaaboo taa, a naata ì kaŋ. 15 Ì ko a ye ko, “Sii, i ye a karaŋ ǹ ye.”
Bituŋ Baruku ye a karaŋ ì ye. 16 Kabiriŋ ì ye kumoolu bee moyi, ì ye ì ñaa tiliŋ ñoo la silaŋo kono. Ì ko Baruku ye ko, “Fo ǹ si ñiŋ kumoolu bee dantee mansa ye doroŋ.” 17 Wo le to ì ye Baruku ñininkaa ko, “Saayiŋ a fo ǹ ye, ite ye ñiŋ kumoolu bee safee ñaadii le? Fo Yeremiya le ye a daalasaata i ye baŋ?”
18 Baruku ye ì jaabi ko, “Ate le ye ñiŋ kumoolu bee daalasaata n ye, ŋa ì safee niŋ duwaa la kitaabu moromororiŋo kono.”
19 Wo le to maralilaalu ko Baruku ye ko, “I niŋ Yeremiya ye taa i maabo, ali kana soŋ moo ye a loŋ ali be daameŋ.”
Mansa Yehoyakimu ye kitaabu moromororiŋo jani
20 Maralilaalu ye kitaaboo ke mansa la safeerilaa Elisama la buŋo kono, wo koolaa ì naata taa mansa kaŋ a la luwo to. Ì ye kumoolu bee dantee a ye. 21 Wo le to mansa ye Yehudi kii ka taa kitaabu moromororiŋo kamma naŋ. A ye a naati ka bo Safeerilaa Elisama la buŋo kono, aduŋ a ye a karaŋ mansa ye, aniŋ maralilaalu mennu bee be looriŋ mansa daala. 22 A keta sanjaani sumayaa waatoo le kono, a ye a tara mansa be siiriŋ a la sumayaa waati buŋo kono, dimbaa be mala la furunewo kono a ñaatiliŋo la. 23 Niŋ Yehudi ye kitaabu moromororiŋo borindi saba waraŋ naani baŋ karaŋ na doroŋ, mansa si wolu kuntu a bala niŋ murundiŋo la, a ye ì fayi dimbaa kono. A ye a ke wo le ñaama fo kitaaboo banta jani la dimbaa kono. 24 Wo bee kaŋ, mansa niŋ a la dookuulaalu bee, mennu ye ñiŋ kumoolu moyi, ì doodoo maŋ ì la silaŋo yitandi, sako ì si ì la duŋ feŋolu fara, ka ì la niikuyaa yitandi. 25 Elinatani, Delaya, aniŋ Kemariya ye mansa maaneenee ñaa-wo-ñaa ko, a kana kitaabu moromororiŋo jani, bari hani wo a maŋ ì danku. 26 Mansa naata Yeraameeli yaamari, meŋ mu mansa diŋo ti, aniŋ Seraya, Asiriyeli dinkewo, Selemiya, Abudeeli dinkewo ka Safeerilaa Baruku muta, aniŋ nte Yeremiya. Bari Yaawe ye m̀ maabo le.
Baruku ye kitaabu doo safee
27 Bituŋ Mansa Yehoyakimu ye kitaabu moromororiŋo jani, Baruku ye kumoolu bee safee meŋ kono, ŋa mennu daalasaata a ye, wo koolaa le mu Yaawe la kumoo naata n kaŋ tukuŋ ko: 28 “Kitaabu moromororiŋ koteŋ taa, i ye kumoolu bee safee a kono, mennu tarata safeeriŋ nuŋ foloo kono, Yahuuda mansakewo Yehoyakimu ye meŋ jani. 29 I si ñiŋ fo Yehoyakimu la kuwo to jee ko, nte Yaawe ye ñiŋ ne fo ko, ate ye ñiŋ kitaaboo jani le. A ko muŋ ne ye a tinna Yeremiya ye a safee jee ko, fo Babiloni mansakewo si naa doroŋ, a ye ñiŋ bankoo kasaara. A be hadamadiŋolu niŋ beeyaŋolu bee turubaŋ na jee le. 30 Wo kamma la, nte Yaawe ye ñiŋ ne fo Yahuuda mansakewo Yehoyakimu la kuwo to ko, a te koomalanka soto la, meŋ be sii la a noo to Dawuda la mansasiiraŋo kaŋ. Ì be a furewo fayi la banta le, tili kandoo la, aniŋ suutoo sumayaa. 31 M be a jarabi la le, a niŋ a koomalankoolu, ka taa a la dookuulaalu, ì la kuruŋyaa kamma la. M be kasaara kuwolu bee boyi la ì kaŋ ne, ŋa mennu fo ì ma, aniŋ moolu mennu be siiriŋ Yerusalaamu, ka taa Yahuuda moolu bee, kaatu ì maŋ soŋ i lamoyi la n na dandalaaroolu la.”
32 Bituŋ ŋa kitaabu moromororiŋ doo taa ka a dii Safeerilaa Baruku la, ŋa kumoolu daalasaata a ye, a ye ì safee. Meŋ bee be nuŋ kitaabu foloo kono, Mansa Yehoyakimu ye meŋ fayi dimbaa kono, a ye a bee le safee, aduŋ kuma doolu lafaata jee le mennu niŋ kuma foloolu mulunta.
باروخ يتلو كلام إرميا
1 وفي السَّنةِ الرَّابعةِ ليوياقيمَ‌ بنِ يوشيَّا مَلِكِ يَهوذا، قالَ الرّبُّ لإرميا: 2 «خُذْ لكَ صَحيفةَ كتابٍ‌ وا‏كتُبْ فيها كُلَّ الكَلامِ الّذي كَلَّمتُكَ بهِ على إِسرائيلَ ويَهوذا‌ وجميعِ الأُمَمِ، مِنْ أيّامِ يوشيَّا‌ إلى هذا اليومِ، 3 لَعلَّ بَيتَ يَهوذا يَسمَعونَ بجميعِ الشَّرِّ الّذي نوَيتُ أنْ أُنزِلَهُ بِهِم، فيَرجِعوا عَنْ طريقِ السُّوءِ حتّى أعفوَ عَنْ إثْمِهِم وخطيئَتِهِم».
4 فدعا إرميا باروخَ بنَ نَيريَّا وأملى علَيهِ جميعَ كَلامِ الرّبِّ الّذي كَلَّمَهُ بهِ، فكَتبَهُ في الصَّحيفةِ. 5 وقالَ إرميا لباروخَ: «أنا مَحبوسٌ لا أقدِرُ‌ أنْ أدخُلَ بَيتَ الرّبِّ، 6 فا‏دخُلْ أنتَ وا‏قرأْ في الصَّحيفةِ ما أملَيتُهُ علَيكَ مِنْ كلامِ الرّبِّ على مسامِـعِ الشَّعبِ في بَيتِ الرّبِّ يومَ الصَّومِ، وا‏قرَأْهُ أيضا على مسامِـعِ كُلِّ رِجالِ يَهوذا القادمينَ مِنْ مُدُنِهِم، 7 لَعلَّهُم يَتضرَّعونَ إلى الرّبِّ ويرجِعونَ عَنْ طريقِ الشَّرِّ، لأنَّ غضَبَ الرّبِّ وسُخطَهُ الّذي تكلَّمَ بهِ علَيهمِ شديدٌ».
8 فعَمِلَ باروخُ بنُ نَيريَّا بِكُلِّ ما أمَرَهُ بهِ إرميا النَّبـيُّ، فقرَأَ في بَيتِ الرّبِّ ما كتبَهُ مِنْ كلامِ الرّبِّ. 9 وكانَ ذلِكَ في الشَّهرِ التَّاسِعِ مِنَ السَّنةِ الخامسةِ ليوياقيمَ‌ بنِ يوشيَّا مَلِكِ يَهوذا، حينَ تَنادى إلى الصَّومِ أمامَ الرّبِّ سُكَّانُ أُورُشليمَ وكُلُّ مَنْ جاءَ إليها مِنْ مُدُنِ يَهوذا. 10 فقرَأَ باروخُ في الكتابِ كلامَ إرميا على مَسامِـعِ كُلِّ الشَّعبِ في بَيتِ الرّبِّ، في غُرفةِ جمريا بنِ شافانَ الكاتِبِ، في الدَّارِ العُلْيا عِندَ بابِ بَيتِ الرّبِّ الجديدِ، 11 فلمَّا سَمِعَ ميخا بنُ جمريا بنِ شافانَ، 12 نَزَلَ إلى غُرفِةِ الكاتِبِ في قصرِ المَلِكِ، فوَجدَ الرُّؤساءَ كُلَّهُم جالسينَ هُناكَ، وهُم أليشاماعُ الكاتِبُ ودلايا بنُ شِمْعيا وألناثانُ بنُ عَكبورَ وجَمَريا بنُ شافانَ وصِدْقيَّا بنُ حنَنْيا وسِواهُم. 13 فأخبرَهُم ميخا بجميعِ الكَلامِ الّذي سَمِعَهُ عِندَما قرأَ باروخُ في الكتابِ على مسامِـعِ الشَّعبِ. 14 فأرسَلَ جميعُ الرُّؤساءِ إلى باروخَ يهودي بنَ نَثَنْيا بنِ شَلَمْيا بنِ كوشي يقولُ لَه: «خُذْ بِيَدِكَ الكتابَ الّذي قرأتَ فيهِ على مَسامِـعِ الشَّعبِ وتعالَ». فأخَذَ باروخُ بنُ نَيريَّا الكتابَ بِيَدِهِ وجاءَ إليهِم. 15 فقالوا لَه: «إجلِسْ وا‏قرَأ ذلِكَ على مَسامِعِنا». فقرأَ باروخُ على مسامِعِهِم. 16 فلمَّا سَمعوا كُلَّ هذا الكلامِ خافوا ونَظرَ بَعضُهُم إلى بَعضٍ وقالوا لباروخَ: «يَجِبُ أنْ نُخبرَ المَلِكَ بِكُلِّ هذا الكلامِ». 17 وقالوا لِباروخ: «أخبِرْنا كيفَ كَتَبتَ كُلَّ هذا الكلامِ عَنْ لِسانِ إرميا‌؟» 18 فأجابَهُم باروخُ: «كانَ يُمليهِ عليَّ فأخُطُّهُ في الكتابِ بِالحِبرِ». 19 فقالوا لَه: «إِذهَبْ وا‏ختَبِـئْ أنتَ وإرميا ولا تَدَعْ أحدا يَعرِفُ أينَ أنتُما».
20 وأودَعَ الرُّؤساءُ الكتابَ في غُرفَةِ أليشاماعَ الكاتِبِ ودَخَلوا إلى المَلِكِ في ديوانِهِ وسَرَدوا على مَسامِعِهِ كُلَّ ما ورَدَ في الكتابِ. 21 فأرسَلَ المَلِكُ يَهودي لِـيأخُذَ الكِتابَ، فأخذَهُ مِنْ غُرفَةِ أليشاماعَ الكاتِبِ وقَرأهُ على مسامِـعِ المَلِكِ وجميعِ الرُّؤساءِ الحاضِرينَ لَدَيهِ، 22 وكانَ الوقتُ شِتاءً في الشَّهرِ التَّاسِعِ، والمَلِكُ جالِسٌ وأمامَهُ كانونُ نارٍ‌ مُتَّقِد. 23 فلمَّا قرَأَ يَهوديُّ ثَلاثَ فقراتٍ أو أربعا شَقَّ الكتابَ بِسكِّينِ الكاتِبِ وألقاهُ في نارِ الكانونِ حتّى احتَرقَ كُلُّهُ. 24 ولكِن لا المَلِكُ ولا أحدٌ مِنْ عبـيدِهِ الّذينَ سَمِعوا كُلَّ هذا الكَلامِ فَزِعَ أو مَزَّقَ ثيابَهُ‌، 25 وتَشَفَّعَ ألناثانُ ودلايا وجَمَرْيا إلى المَلِكِ أنْ لا يَحرِقَ الكتابَ فما سَمِعَ لهُم. 26 ثُمَّ أمَرَ المَلِكُ ا‏بنَهُ‌ يَرْحَمَئيلَ وسَرايا بنَ عَزرئيل وشَلَمْيا بنَ عَبدِئيلَ أنْ يَقبضوا على باروخَ الكاتِبِ وإرميا النَّبـيِّ، ولكِنَّ الرّبَّ أخفاهُما.
27 وقالَ الرّبُّ لإرميا بَعدَ أنْ أحرَقَ المَلِكُ الكتابَ: 28 «خُذْ صحيفةً أُخرى وا‏كتُبْ فيها جميعَ الكلامِ الّذي كان في الصَّحيفةِ الأولى الّتي أحرَقَها يوياقيمُ مَلِكُ يَهوذا، 29 وقُلْ ليوياقيمَ: قالَ الرّبُّ: أنتَ أحرَقتَ هذِهِ الصَّحيفةَ وقُلتَ لإرميا، لِماذا كتَبتَ فيها أنَّ مَلِكَ بابِلَ لا بُدَّ أنْ يأتيَ ويُدَمِّرَ هذِهِ الأرضَ ويُبـيدَ فيها النَّاسَ والبَهائِمَ؟ 30 فلذلِكَ قالَ الرّبُّ على يوياقيمَ مَلِكِ يَهوذا: لا يَجلِسُ أحدٌ مِنْ نَسلِهِ‌ على عرشِ داوُدَ، وتُطرَحُ جُثَّتُهُ‌ لِلحَرِّ في النَّهارِ وللصَّقيعِ في اللَّيلِ. 31 وأُعاقِبُهُ هوَ وذُرِّيَّتهُ وعبـيدهُ على ذُنوبِهِم، وأجلِبُ علَيهِم وعلى سُكَّانِ أُورُشليمَ ورِجالِ يَهوذا جميعَ الشَّرِّ الّذي تَكَلَّمتُ بهِ لأنَّهُم لم يَسمَعوا».
32 فأخذَ إرميا صحيفةً أخرى وأعطاها لباروخَ بنِ نَيريَّا الكاتِبِ، فكتَبَ فيها عَنْ لِسانِ إرميا كُلَّ ما ا‏حتَواهُ الكتابُ الّذي أحرَقَهُ يوياقيمُ بِالنَّارِ، وزِيدَ علَيهِ كلامٌ كثيرٌ مِثلُهُ.