Ñaameŋo niŋ tooleeyaa
1 Ñaameŋo ye a la buŋo loo le,
aduŋ samasiŋ woorowula, a ye wo le ke a bala.
2 A ye a la beeyaŋolu kanateyi le, a ye ì tabi,
a ye a la wayinoo* dadaa,
a ye taabuloo bee parendi.
3 A ye a la dookuulaa sunkutoolu kii le,
a faŋo ye kumandiroo ke saatewo teema.
4 A ko hakilintaŋolu ye ko,
“Alitolu moo sooneeyaariŋ baalu, ali naa jaŋ.
5 Ali naa domoroo la,
ali ye n na wayini diyaariŋo miŋ.
6 Ali sooneeyaa baa tu jee, fo ali si baluu.
Ali bula fahaamuroo la siloo nooma.

7 “Moo-wo-moo ka siloo yitandi ñaawalilaa la,
ka nendiroo le saabu a faŋo ma.
Moo-wo-moo ka moo kuruŋo jalayi,
i ka i faŋo le dooyaa.
8 Niŋ i ye ñaawalilaa jalayi, a be i koŋ na le.
I si moo ñaamendiŋo jalayi, wo be i kanu la le.
9 Niŋ i ka moo ñaamendiŋo yaamari,
a la ñaameŋo si lafaa kuu.
Niŋ i ye moo tilindiŋo karandi,
a si a lafaa a la londi ñiniŋo kaŋ.

10 “Yaawe* ñaasilaŋo le mu ñaameŋo kuŋo ti,
aduŋ ka Mansa Senuŋo loŋ, wo le mu fahaamuroo ti.
11 Ali la siimaayaa be suŋ na nte le la,
aduŋ sanji jamaa si lafaa ali siyolu kaŋ.
12 Niŋ i ñaamenta, i ñaamenta i faŋo le ye,
niŋ i ka moolu ñaawali, i dammaa le be bataa la.”

13 Musu toolewo maakaŋo ka wara le,
a maŋ kuluu, aduŋ a maŋ kuu loŋ.
14 A ka sii a la buŋo bundaa daa le to,
siiraŋo kaŋ meŋ be saatewo teema.
15 A be silakaŋ tambilaalu kumandi la,
mennu ka taa ì la haajoolu la.
16 A ko hakilintaŋolu ye ko,
“Alitolu moo sooneeyaariŋ baalu, ali naa jaŋ.
17 Suuñaari jiyo ka diyaa le,
domoroo meŋ ka domo kulloo kono, a ka timiyaa le.”
18 Bari moolu mennu ka taa a la buŋo kono,
wolu maŋ a loŋ ko saayaa le be jee,
aduŋ a la luntaŋolu be kaburoo kono le.
الحكمة والجهالة
1 الحِكمةُ‌ بنَت بَيتَها
ونحَتَت أعمِدَتَها السَّبعةَ.
2 ذبَحَت ذبائِحَها ومزَجَت خمرَها،
وهيَّأت مائِدةَ طَعامِها.
3 أرسَلَت جَواريَها تُنادي
مِنْ فَوقِ أعالي المدينةِ:
4 «حَيِّدْ إلى هُنا يا جاهلُ!»
وتقولُ لِمَنْ يُعوِزُهُ الفهْمُ:
5 «تعالَ كُلْ مِنْ طَعامي
وا‏شربِ الخمرَ الّتي مزَجْتُ».
6 أُتركوا الجَهالةَ فتَحيَوا،
وسيروا في طريقِ الفِطنَةِ.
7 مَنْ أدَّبَ السَّاخرَ يُهانُ،
ومَنْ وَبَّخَ الشِّرِّيرَ يُعابُ.
8 تؤنِّبُ السَّاخرَ فيُبغِضُكَ،
وتَلومُ الحكيمَ فيُحِبُّكَ.
9 أفِدِ الحكيمَ فيزدادَ حِكمةً
وعَلِّمِ الصِّدِّيقَ فيزدادَ عِلْمُهُ.
10 بَدءُ الحِكْمةِ أنْ تخافَ الرّبَّ
وتـتَبَيَّنَ مَعرِفةَ القدُّوسِ‌.
11 بها تَكثُرُ أيّامُكَ
وتـتَزايدُ سِنُوّ حياتِكَ‌.
12 إنْ كُنتَ حكيما فلِنَفسِكَ،
أو ساخِرا فعلَيكَ وحدَكَ.
13 المَرأةُ البليدَةُ‌ ثرثارَةٌ،
جاهِلةٌ لا تَعرِفُ شيئا.
14 تَجلِسُ عِندَ بابِ بَيتِها
على مَقعَدٍ في أعالي المدينةِ
15 وتقولُ لِعابِرِي الطَّريقِ،
السَّائرينَ في حالِ سبـيلِهِم:
16 «حَيِّدْ إلى هُنا يا جاهلُ».
وتقولُ لِمَنْ يُعوزُهُ الفهْمُ:
17 «تَجَرَّعْ مياهَ العاهِرةِ،
وتَنَعَّمْ بِـخُبزها في الخِفيَةِ».
18 ظِلالُ الموتِ، لو يَعرِفُ، عِندَها!
وفي أعماقِ عالَمِ الأمواتِ ضُيوفُها.