Moolu la tuubiseyoo
1 Wo kari kiliŋo tili muwaŋ niŋ naaninjaŋo la, Banisirayilankoolu benta ñoo kaŋ. Ì sunta, ì ye booto funtoolu duŋ, aniŋ ka buutoo ke ì faŋ kaŋ, ka ì la sunoo yitandi. 2 Mennu mu Banisirayila diŋolu ti, ye ì faŋolu jamfandi luntaŋolu bee la le. Ì loota le ka ì la junube kuwolu fo aniŋ ì mumuñolu la kuu jawu kewo. 3 Ì be daameŋ, ì loota wo le to ka karaŋo ke ka bo Yaawe*, ì la Alla la Luwaa Kitaaboo* kono. Ì ye tiloo waati saba le ke karaŋo la, bituŋ waati saba doo, ì ye wo ke ì la junuboolu yitandoo le ti, aniŋ ka Yaawe, ì la Alla batu. 4 Tintiŋo le tarata Lewi lasiloo ye jee, aduŋ ñiŋ kewolu le loota a kaŋ: Yesuwa, Bani, Kadimiyeli, Sebaniya, Bunni, Serebiya, Bani, aniŋ Kenani. Ì duwaata santo le ka Yaawe daani, ì la Alla. 5 Bituŋ Lewi lasiloo moolu mennu keta Yesuwa ti, Kadimiyeli, Bani, Hasabuneya, Serebiya, Hodiya, Sebaniya, aniŋ Petahiya ko:
“Ali wuli ka Yaawe, ali la Alla tentu, badaa-badaa Alla.
Ali tentoo dii a too buuñaariŋo la,
tenturoo niŋ jayiroo te a la waroo daŋo fo noo la ñaa-wo-ñaa.”
Duwaa
6 “Ite Yaawe, ite doroŋ ne mu Maariyo ti,
Daamansoo meŋ ye saŋ fatoolu daa,
hani fo saŋ fata labaŋolu to,
aniŋ ì kono malafeŋolu bee.
I ye bankoo daa, aniŋ feŋ-wo-feŋ be baluuriŋ a kaŋ,
i ye fankaasoolu daa, aniŋ daafeŋolu mennu bee be ì kono.
Feŋo bee balundilaa mu ite le ti,
aduŋ saŋo santo feŋo bee ka ite le batu.

7 “Ite le mu Yaawe Alla ti, meŋ ye Iburama tomboŋ,
i ye a bondi Uri, Kalideyankoolu la saatewo, ka a too ke Iburayima ti.
8 I ye a je le ko, a sonta i ma le ka bo a sondomoo kono,
i ye kambeŋo siti i niŋ a teema,
ka bankoo dii a koomalankoolu la,
meŋ keta Kanaaninkoolu taa ti, Hitinkoolu, Amorinkoolu, Perisinkoolu, Yebusinkoolu, aniŋ Kirikasinkoolu.
I ye i la laahidoo muta le,
kaatu i tilinta le.

9 “I ye m̀ mumuñolu la bataa je
Misira kono le,
i ye ì kumboo kaŋo moyi
Kulunjumbe Baa to.
10 I ye taamanseeroolu niŋ kaawakuwolu le taamandi
Firawoona niŋ a la dookuulaalu kaŋ,
ka taa a la bankoo moolu bee,
kaatu i ye a je le ko, ì ye m̀ mumuñolu tilimbaliyaa jawuke le.
I ye i too darajandi le,
fo ka naa bula bii la.
11 I ye baa baa fara i la moolu ye le,
ka ì teyindi a kono, banku jaaroo kaŋ.
I ye ì bayindilaalu fayi diinoŋñaa kono le,
komeŋ berediŋo baajii saŋaroo kono.
12 I ka tawali samasimmaa le tambindi
ì ñaato tiloo la,
aniŋ dimbaa samasimmaa suutoo la,
ka maloo dii ì la ì taaraŋ siloo kaŋ.

13 “I jiita naŋ Sinayi Konkoo kaŋ ne ka diyaamu ì ye,
ka bo saŋ fatoolu kono.
I ye kuma kendoolu dii ì la aniŋ luwaa tooñaalu,
ka taa karandiri betoolu niŋ yaamaroolu.
14 I ye ì kalamutandi i la Loobula Luŋ senuŋo la le,
ka yaamaroolu dii ì la, karandiroolu, aniŋ luwaalu,
ka bo niŋ ì la dookuulaa Musa la.
15 I ye mbuuroo jindi ì ye naŋ santo le, ì konkoriŋo,
i ye jiyo bondi ì ye naŋ beroo kono,
ì mindootoo.
I ko ì si taa ka bankoo taa, i kalita meŋ na ko, i be a dii la ì la le.

16 “Bari itolu mennu mu m̀ mumuñolu ti,
ì ye ì faŋ wara jawuke le.
Ì kaŋo jaata le, ì balanta i la yaamaroolu la.
17 Ì balanta le,
ì ñinata i ye kaawakuwolu mennu ke ì ye.
Ì la kanjaa kaŋ,
ì ye ñaatonkoo tomboŋ,
ka ì murundi ì la joŋyaa kono Misira.
Bari ite mu Alla le ti,
meŋ ka tu yamfa la,
i hiinanteeyaata, i balafaa warata,
i buka kamfaa juuna,
aduŋ dandulaa te i la kanu bambaloo la.
Wo kamma la i maŋ i koo dii ì la,
18 hani biriŋ ì ye ninsituuraa muluŋo dadaa ì faŋ ye,
ì ko, wo le mu ì la Alla ti,
meŋ ye ì ñaatonkayaa,
ka ì bondi Misira,
aduŋ ì ye i sooki baake le.

19 “Ite balafaa warata le, i maŋ i koo dii ì la keñewuloo* kono.
Tawali samasimmaa le tuta tambi la ì ñaato tiloo la,
dimbaa samasimmaa ye ì dandaŋ suutoo la,
ka maloo dii ì la ì taaraŋ siloo kaŋ.
20 I ye i la Noora betoo dii ì la le ka ì karandi,
i ye manna* dii ì la ka a domo,
aniŋ jiyo ka mindoo bo ì la.
21 I ye ì balundi keñewuloo kono le fo sanji taŋ naani,
feŋ maŋ ì dasa,
ì la duŋ feŋolu maŋ fara,
sako ì siŋolu si fuunuu.

22 “I ye mansamarali bankoo dii ì la,
aniŋ banku koteŋolu moolu,
aduŋ i ye tonkoŋ-wo-tonkoŋ talaŋ-talaŋ ì teema le.
Ì ye Sihoni la bankoo taa le, Hesiboni saatewo mansakewo,
aniŋ Oki la bankoo, Basani tundoo mansakewo.
23 I ye ì koomalankoolu siyandi le ko looloolu,
aduŋ i ye ì samba naŋ bankoo kaŋ ne,
i ko ì mumuñolu si duŋ daameŋ ka a taa.
24 Bituŋ ì koomalankoolu dunta bankoo kaŋ, ì ye a taa.
Kanaaninkoolu le tarata siiriŋ nuŋ jee,
bari i ye ì kele m̀ mumuñolu ye le.
I ye Kanaaninkoolu duŋ ì bulu le,
ka taa ì la mansoolu,
aniŋ bankoo moo koteŋolu,
ka ì sawoo bo ì to,
ko a diyaata ì ye ñaameŋ.
25 Ì ye saatee baa tatariŋolu muta le, aniŋ senebanku kendoolu,
ka taa buŋolu mennu be faariŋ feŋ kendoo siifaa bee la,
koloŋolu, wayini* yiri kankaŋolu, olifu* yiri kankaŋolu,
aniŋ yiri dinnaa fuumariŋo.
Ì ye domoroo ke le fo ì konoo faata, aduŋ ì nunkuta,
ì ŋaañaata i la beteyaa baa la.

26 “Bari ì balanta, aduŋ ì ye i soosoo le,
ì ye ì koo dii i la luwaa la.
Ì ye i la annabiyomoolu faa le,
mennu ye ì dandalaa, fo ì si muru i kaŋ,
aduŋ ì ye sookiri baalu le ke.
27 Wo kamma la i ye ì duŋ ì jawoolu bulu, wolu ye ì toorandi.
Bituŋ ì la tooroo waatoo kono,
ì kumboota i ye,
aduŋ i ye ì moyi le, ka bo Arijana kono.
Ka bo niŋ i la balafaa baa la,
i ye deemaarilaalu dii ì la,
mennu ye ì bondi ì jawoolu bulu.

28 “Bari kabiriŋ ì tarata dahaa kono doroŋ,
ì baarata kuu jawoolu la i ñaa koto tukuŋ.
Bituŋ i ye ì fili ì jawoolu bulu, ì marata ì ma.
Wo ñaa-wo-ñaa biriŋ ì muruta ka kumboo i ye,
i ye ì moyi le ka bo Arijana kono,
aduŋ i ye ì tankandi le siiñaa jamaa, ka bo niŋ i la balafaa baa la.

29 “I ye ì dandalaa le ka ì murundi i la luwaa kaŋ kotenke,
bari ì ye ì faŋ wara le,
ì maŋ soŋ i la yaamaroolu muta la.
Ì ye junuboo le ke i la kumoolu kunnatoo la,
aduŋ ka i la kumoolu kanta,
ka baara ì la,
wo le ka moo balundi.
Ì ye ì sañoo wulindi le, ka ì kaŋo jandi,
aduŋ ì balanta le.
30 I la kanu bambaloo kaŋ, i tarata muñariŋ ì ye le fo sanji jamaa,
aduŋ i ye ì dandalaa niŋ i la Nooroo la le,
ka bo niŋ i la annabiyomoolu la,
bari ì maŋ i lamoyi fereŋ.
Bituŋ i ye ì duŋ ì dandanna bankoo moolu bulu.

31 “Bari i la balafaa baa kamma la, i maŋ ì turutumbuŋ,
waraŋ ka i koo dii ì la,
kaatu Alla meŋ mu i ti, i hiinanteeyaata,
aduŋ i balafaa warata le.

32 “Wo to, m̀ Maarii Alla, ite le warata, i semboo warata,
aduŋ i ñaasilaŋo warata le.
Ite meŋ ka i la kambeŋo muta niŋ kanu bambaloo la,
bataa kuwo kana dooyaa i ñaa koto, meŋ laata ǹ kaŋ,
ǹ niŋ ǹ na mansoolu, maralilaalu, piriisoolu*, annabiyomoolu, m̀ mumuñolu,
ka taa i la moo toomaalu bee,
ka bo Asiriya mansoolu la waatoo la, ka naa bula bii la.
33 Kuu-wo-kuu keta ǹ na, ite le boloota.
Ite taamata tiliŋo le la,
bari ntolu taamata jenkoo le la.
34 Ǹ na mansoolu, maralilaalu, piriisoolu, aniŋ m̀ mumuñolu,
maŋ i la luwaa muta.
Ì maŋ i lamoyi i la yaamaroolu la, aniŋ dandalaaroolu, i ye mennu dii ì la.
35 Hani kabiriŋ m̀ mumuñolu be ì fansuŋ mansamarali bankoo kaŋ,
ì be i la neema baa kono,
banku kene fanuriŋo kaŋ,
aniŋ banku kendiŋo, i ye meŋ dii ì la,
ì maŋ i batu,
sako ì si bo ì la sila jawoolu kaŋ.

36 “Bari a fele baŋ, m̀ mu joŋolu le ti bii.
Ǹ keta joŋolu ti bankoo kaŋ, i ye meŋ dii m̀ mumuñolu la,
ñiŋ kamma la ì si a tinewo domo,
aniŋ a ka feŋ kendoolu mennu wuluu.
37 Ǹ na junuboolu le ye a tinna bankoo senefeŋo jamaa bee ka taa mansoolu yaa,
i ye mennu marandi m̀ ma.
Itolu le marata ǹ jaatoolu ma,
aniŋ ǹ na beeyaŋolu,
ko a diyaata ì ye ñaameŋ. M̀ be niitoora baa le kono.”
Moolu mennu ye kambeŋo tampu
38 “Ñiŋ kuwo bee kamma la, ntolu Banisirayilankoolu ye kambeŋ bambandiŋo le siti niŋ safeeroo la, aduŋ ǹ na maralilaalu, Lewi lasiloo, aniŋ piriisoolu le ye a tampu ì tooyaa la.”
إعتراف الشعب بخطاياهم
1 وفي اليومِ الرَّابعِ والعشرينَ مِنَ الشَّهرِ نفْسِهِ ا‏جتمعَ بَنو إِسرائيلَ للصِّيامِ، وعلَيهِم مُسوحٌ وترابٌ‌. 2 وا‏نفردَ نَسلُ إِسرائيلَ عَن جميعِ الغرباءِ ووقفوا وا‏عترفوا بخطاياهُم وذنوبِ آبائِهِم. 3 وقاموا واقفينَ في أماكنِهِم وقرأوا في كتابِ شريعةِ الرّبِّ إلهِهِم رُبعَ النَّهارِ، وفي الرُّبعِ الآخرِ كانوا يعترفونَ بخطاياهُم للرّبِّ إلهِهِم ويسجدونَ لهُ. 4 ثمَّ قامَ على مِنبرِ اللاَّويِّينَ يشوعُ وباني وقدميئيلُ وشَبَنْيا وبُنِّي وشَرَبْيا وباني وكناني وصرخوا بصوتٍ عظيمٍ إلى الرّبِّ إلهِهِم. 5 وقالَ اللاَّويُّونَ، يشوعُ وقدميئيلُ وباني وحَشَبَنْيَا وشَرَبْيا وهُودِيَّا وشَبَنْيا وفَتَحْيَا: «قوموا بارِكوا الرّبَّ إلهَكُم مِنَ الآنَ إلى الأبدِ، ونادوا تبارَكَ ا‏سمُكَ المجيدُ الّذي هوَ فَوقَ كُلِّ برَكةٍ وتسبـيحٍ. 6 أنتَ يا ربُّ وحدَكَ صَنعْتَ السَّماواتِ وسماءَ السَّماواتِ وكُلَّ جُندِها والأرضَ وكُلَّ ما علَيها والبحارَ وكُلَّ ما فيها، وأنتَ مُحيـي هذِهِ كُلِّها، جُندُ السَّماءِ يسجدُ لكَ. 7 أنتَ الرّبُّ الإلهُ الّذي ا‏صطفيتَ أبرامَ وأخرَجْتَهُ مِنْ أُورِ الكلدانيِّينَ وجَعلتَ ا‏سمَهُ إبرهيمَ‌. 8 ووجدتَ قلبَهُ أمينا لكَ، فعاهَدْتَهُ على أنْ تُعطيَ لَه ولنَسلِهِ أرضَ كنعانَ بِمَنْ فيها مِنَ الحِثِّيِّينَ والأموريِّينَ والفرزِّيِّينَ واليـبوسيِّينَ والجِرجاشيِّينَ. وأنتَ حقَّقتَ وعدَكَ لأنَّكَ صادِقٌ‌. 9 ثمَّ نَظَرتَ إلى مَذلَّةِ آبائِنا في مِصْرَ وسمِعْتَ صُراخَهُم عِندَ البحرِ الأحمرِ‌، 10 فأظهرتَ آياتٍ ومُعجزاتٍ في فِرعونَ وجميعِ عبـيدِهِ وكُلِّ سُكَّانِ أرضِهِ لأنَّكَ عَلِمْتَ أنَّهُم جاروا علَيهم، وأقمتَ لكَ ا‏سما عظيما كما في هذا اليومِ‌. 11 وفَلقْتَ البحرَ أمامَهُم فَعَبَروا في وسَطِ البحرِ على أرضٍ يابسةٍ، وطرحتَ مطارِديهِم في الأعماقِ كحجرٍ في مياهٍ عارِمةٍ‌. 12 وأرشدتَهُم بِــعمودِ سحابٍ في النَّهارِ، وبِــعمودِ النَّارِ في اللَّيلِ ليُنيرَ لهُمُ الطَّريقَ الّتي يسيرونَ فيها‌. 13 ونَزلتَ على جبَلِ سيناءَ وخاطبْتَهُم مِنَ السَّماءِ وأعطيتَهُم أحكاما مستقيمةً، وشرائِـعَ حَقٍّ، وفرائضَ، ووصايا صالحةً. 14 وعلَّمْتَهُم أنْ يُقَدِّسوا سبْتَكَ، أمرتَهُم بِوصايا وفرائِضَ وشرائِعَ على لسانِ موسى عبدِكَ‌. 15 ورَزقتَهُم خُبزا مِنَ السَّماءِ‌ في جُوعِهِم، ومياها مِنَ الصَّخرِ‌ أخرجْتَ لهُم في عَطَشِهِم، وأمرْتَهُم أن يَدخلوا ليَملِكوا الأرضَ‌ الّتي رَفعْتَ يَدَكَ مُقسِما أنْ تُعطيَها لهُم.
16 «ولكِنَّهُم تَجبَّروا هُم وآباؤُنا وعانَدوكَ ولم يُطيعوا أوامرَكَ‌، 17 وأبَوا أنْ يسمعوا، ولم يَتَذكَّروا عَجائِبَكَ الّتي صَنعْتَ معَهُم بل عانَدوكَ وفي سيناءَ تَمَرَّدوا وأقاموا رئيسا‌ ليرجِعوا إلى عُبوديَّتِهِم في مِصْرَ. ولكِنَّكَ إلهٌ غفورٌ‌، حنونٌ، بطيءُ الغضَبِ، كثيرُ الرَّحمةِ، فما أهملتَهُم‌. 18 وصنعوا لهُم عِجْلا مسبوكا وقالوا: هذا إلهُنا الّذي أخرَجَنا مِنْ مِصْرَ فكفروا كُفرا عظيما‌. 19 ولكِنَّكَ بمراحِمِكَ الكثيرةِ لم تُهمِلْهُم في البرِّيَّةِ، فما فارَقَهُم عمودُ السَّحابِ نهارا ليُرشدَهُم في الطَّريقِ، ولا عمودُ النَّارِ ليلا ليُنيرَ علَيهِم في الطَّريقِ الّتي يسيرونَ فيها. 20 وأعطيتَهُم روحَكَ الصَّالحَ ليعلِّمَهُم، ولم تمنعِ المَنَّ عَنْ أفواهِهِم، وأعطيتَهُم ماءً في عطَشِهِم. 21 أربعينَ سَنةً عُلْتَهُم في البرِّيَّةِ، فما أعوزَهُم شيءٌ، ولا بلِـيَت ثيابُهُم ولا تورَّمت أرجلُهُم‌. 22 ووهبتَهُم ممالِكَ وشعوبا، ومهَّدْتَ لهُم طريقَ الصَّحراءِ فمَلكوا أرضَ سِيحونَ وأرضَ مَلِكِ حَشبونَ وأرضَ عُوجٍ مَلِكِ باشانَ‌. 23 وأكثَرْتَ أولادَهُم‌ كنُجومِ السَّماءِ، فَجِئتَ بِهِم إلى الأرضِ‌ الّتي وَعدْتَ آباءَهُم أنْ يدخلوها ويَمتلِكوها 24 فدخلَ بَنوهُم وا‏متلكوا أرضَ كنعانَ الّتي أخضعتَ لهُم سُكَّانَها، ودفَعْتَ شعبَها وملوكَهُم إلى أيديهِم ليفعلوا بِهِم كما يشاؤونَ‌. 25 فأخذوا مُدُنا مُحصَّنةً وأرضا مُخْصِبةً، وا‏متلكوا بـيوتا مملوءةً بالخَيراتِ وآبارا مَحفورةً وكُروما وزيتونا وأشجارا مُثمِرةً، وأكلوا وشبِــعوا وسَمِنوا وتلذَّذوا بِـجودِكَ العظيمِ‌. 26 ثمَّ أغضبوكَ وتَمَرَّدوا علَيكَ ونَبذوا شريعتَكَ وقَتلوا أنبـياءَكَ الّذينَ أنذروهُم ليردُّوهُم إليكَ، فكفَروا بِكَ كُفرا عظيما. 27 فأسلَمْتَهُم إلى أيدي خُصومِهِم فأذلُّوهُم، وفي وقتِ ضيقِهِم صرخوا إليكَ فسَمِعْتَ أنتَ مِنَ السَّماءِ صُراخَهُم، وبمراحِمِكَ الكثيرةِ أعطيتَهُم مُخَلِّصينَ، فَخَلَّصوهُم مِنْ أيدي أعدائِهِم. 28 فلمَّا ا‏طمأنُّوا عادوا إلى عَملِ الشَّرِّ أمامَكَ، فتركتَهُم في أيدي أعدائِهِم. فتسلَّطَ أعداؤُهُم علَيهِم، فتابوا وصرخوا إليكَ. فا‏ستجَبْتَ لهُم مِنَ السَّماءِ ونجَّيتَهُم مِرارا لِكثرةِ مراحِمِكَ‌. 29 وأنذرْتَهُم لِتَرُدَّهُم إلى شريعتِكَ، فتَجَبَّروا ولم يسمَعوا لِوَصاياكَ، وخَطِئوا في أحكامِكَ الّتي إذا عَمِلَ بها الإنسانُ يحيا‌ بها، وأعطَوا كتِفا مُعانِدةً وعاندوا ولم يسمَعوا. 30 فصَبَرتَ علَيهِم سنينَ كثيرةً، فأوحيتَ إلى أنبـيائِكَ أن يُنذِروهُم فما أصغَوا إليهِم، فدَفعتَهُم إلى أيدي شُعوبِ الأرضِ‌. 31 ولكنَّكَ لِكثرةِ مراحِمِكَ لم تَقتَلِعْهُم ولم تُهمِلْهُم لأنَّكَ إلهٌ حنونٌ رحيمٌ.
32 «فالآنَ يا إلهَنا العظيمَ القادِرَ الرَّهيـبَ الحافِظَ العهدَ والرَّحمةَ لا تَصغُرْ في عينَيكَ كُلُّ هذِهِ المَشَقَّاتِ الّتي أصابتْنا نحنُ وملوكَنَا وزُعماءَنا وكهَنَتَنا وأنبـياءَنا وآباءَنا وجميعَ شعبِكَ مُنذُ أيّامِ ملوكِ أشُّورَ‌ إلى هذا اليومِ. 33 وأنتَ عادلٌ ومُحِقٌّ في كُلِّ ما أنزَلْتَهُ بِنا مِنْ نَكَباتٍ، لأننا أثِمْنا. 34 ملوكُنا وزعماؤُنا وكهَنتُنا وآباؤُنا لم يعمَلوا بشريعتِكَ ولم يُصغوا إلى وصاياكَ وإنذاراتِكَ الّتي أنذرتَهُم بها، 35 ولا عبَدوكَ في أيّامِ عِزِّهِم والخَيرِ العظيمِ الّذي أعطيتَهُم والأرضِ الواسعةِ المُخصِبةِ الّتي وهبْتَها لهُم، ولم يتوبوا عَنْ تَصَّرُفاتِهِمِ الشِّرِّيرةِ. 36 وها نحنُ اليومَ عبـيدٌ في الأرضِ الّتي أعطيتَها لآبائنا ليأكلوا ثمَرها وخَيرَها، 37 ها غَلَّتَها الوافرةَ يأخذُها المُلوكُ الّذينَ ولَّيتَهُم علَينا لأننا خَطِئْنا، وهُم مُتَسلِّطونَ على أبدانِنا وعلى بهائِمِنا كما يشاؤونَ، ونحنُ في ضيقٍ شديدٍ».