Seneyaa Alla la karoo la, aniŋ ka luwaalu taamandi
1 Yaawe* diyaamuta Musa ye, 2 ka a fo Banisirayila jamaa moo bee ye ko:
Ali si seneyaa, kaatu nte Yaawe ali la Alla seneyaata le.
3 Ali kono moo-wo-moo ñanta le ka a baamaa niŋ a faamaa buuñaa, aduŋ ali ñanta le ka n na Loobula Luŋo muta luŋ buuñaariŋo ti. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
4 Ali kana ali koo dii n na ka jalaŋolu batu, waraŋ ka newo tunkaŋ batufeŋolu ti. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
5 Niŋ ali be beeyaŋo faa la kayira sabatindiraŋ sadaa* ti nte Yaawe ye, ali ñanta a ke la a ñaama le, ñiŋ kamma a si muta ali ye. 6 Wo sadaa ñanta domo la le luŋo meŋ faŋo a bota, waraŋ a saamoo. Niŋ too tuta a suboo to fo tili sabanjaŋ luŋo la, a ñanta le ka jani dimbaa kono, fo a ye keremu. 7 Niŋ a domota tili sabanjaŋ luŋo la, wo konta le. A sadaa te muta la. 8 Moo-wo-moo ye a domo fanaa, a dunoo be laa la a maarii kaŋ ne, kaatu a ye nte Yaawe la feŋ senuŋo le dooyaa. Wo maarii be bondi la a la moolu kono le.
9 Niŋ ali ye a dati ka ali la kunkoolu siimaŋo kati, ali kana a bee kati ka taa fo naanewolu to, waraŋ ka a karaŋ. 10 Ali kana ali la wayini* yiri kankaŋolu karaŋ ka ì kenseŋo londi, waraŋ ka a wayini yiridiŋolu bee tomboŋ. Ali ñanta wolu tu la fuwaaroolu le ye, aniŋ tumarankewolu. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
11 Ali maŋ ñaŋ na suuñaaroo ke la, waraŋ ka seedenduriyaa ke, waraŋ ka faniyaa laa ñoo kaŋ.
12 Ali kana kali n too la faniyaa kaŋ, kaatu wo mu ñiŋ ne ti ka jutu n too la. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
13 Ali maŋ ñaŋ na ali siiñoo nakari la, waraŋ ka a suuñaa. Ali kana balaŋ moo la joo fee, ali ye meŋ taa dookuwo la. A maŋ ñaŋ na suutoo laa la ali bulu.
14 Ali kana mumunoo neŋ, waraŋ ka feŋ landi finkintewo ñaato, a si taki meŋ na. Ali ñanta sila la n na le. Nte le mu Yaawe ti.
15 Ali kana jenkoo taamandi kiitiyo kono. Ali kana laa fuwaaroo kaŋ waraŋ ka fankamaa ñaañini. Ali ñanta le ka ali ñoŋ Banisirayilankoo kiitindi niŋ tiliŋo la.
16 Ali kana tara ñoo koomakumoo la taariŋ. Ali kana seedenduriyaa ke ali siiñoo kamma, kuwo to meŋ si ke a la saayaa ti. Nte le mu Yaawe ti.
17 Kana ŋaniya jawoo soto i ñoŋ Banisirayilankoo ye. Meŋ ñanta wo le mu, i niŋ i siiñoo ye ali teemoo fo ñoo kaŋ, niŋ wo nte i si taa junuboo soto a la kuwo to. 18 Kana i joo i ñoŋ Banisirayilankoo to, waraŋ ka kuu muta i kono a kamma. Bari meŋ ñanta wo le mu, i si i siiñoo kanu ko i faŋo. Nte le mu Yaawe ti.
19 Ali ñanta le ka n na yaamaroolu muta.
Ali kana ali la beeyaŋolu kosirindi ñoo la, mennu maŋ kiliŋ.
Ali kana turu siifaa fula fii ñoo kaŋ kunku kiliŋo kono.
Ali kana duŋ feŋo duŋ meŋ dadaata fanda siifaa fula la.
20 Niŋ kee-wo-kee niŋ jommusoo ye i laa, ì ye meŋ laahidi kee doo ye, a ye a tara naafulu maŋ joo a kunna ka a kumakaa a ye firiŋ, kuu ñanta ke la a kuwo to le. Bari ali maŋ ñaŋ na ì faa la, kaatu jommusoo maŋ kumakaa foloo. 21 Bari kewo meŋ niŋ musoo ñiŋ ye i laa, ñanta saakotoŋo le samba la naŋ bolooseyiraŋ sadaa ti nte Yaawe ye, Bendulaa Tiriliisoo* dundaŋ daa to, a la junuboo kamma la. 22 Piriisoo* si saakotoŋo ñiŋ faa nte Yaawe ye, ka ke kewo ñiŋ na junube kafarilaŋo ti. Wo to le yamfa si ke a la junuboo la.
23 Niŋ ali dunta Kanaani bankoo kaŋ fokabaŋ, ali ye yiri dinnaa siifaa jamaalu fii domotaa ti, ali ñanta ì toŋ na le. Ali si ì toŋ sanji saba wucoo la, ali kana ì domo fereŋ. 24 Sanji naaninjaŋo la, yiridiŋolu bee si dii, ka ke nte Yaawe ye tenturu sadaa ti. 25 Bari sanji luulunjaŋo la, ali si ì diŋolu domo noo le. Niŋ ali ye a ke wo ñaama, ali la fiifeŋolu be wuluu la kendeke le. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
26 Ali kana subu yelemaa domo.
Ali kana bitaaroo ke, aniŋ batuutaayaa.
27-28 Ali kana ali kuŋ dandaŋolu mesu, waraŋ ka ali booraa dandaŋolu mesu. Wo koolaa ali kana ali faŋ baloo ñenje, ka a yitandi ko ali be saŋakumboo le la. Ali kana tampu ke ali baloo bala. Nte le mu Yaawe ti.
29 Ali kana ali dimmusoolu tiñaa ka ì ke cakoolu ti. Niŋ ali ye wo ke, bankoo bee si muriti nte Alla ma, a ye tara faariŋ kuu jawoo la.
30 Ali ñanta le ka n na Loobula Luŋo muta luŋ buuñaariŋo ti, aniŋ ka n na Tiriliisi Senuŋo* horoma. Nte le mu Yaawe ti.
31 Ali kana juubeerilaalu la yaamaroo ñini, waraŋ furee kumandilaalu. Ali kana ì la maakoyiroo ñini, wo be ali nondi la le. Nte le mu Yaawe ti.
32 Ali si kali wuli, ka buuñaa yitandi tiikoyoolu la, aniŋ ka keebaa kotoolu horoma. Ali si sila ali la Alla la. Nte le mu Yaawe ti.
33 Ali kana tumarankewolu toora mennu be siiriŋ ali fee ali la bankoo kaŋ. 34 Ali niŋ tumarankewolu mennu be siiriŋ, ali si ì muta ko ali ñoŋ bankudiŋolu. Ali si ì kanu ko ali ñoŋ bankudiŋolu. Ali si ñiŋ loŋ ko, ali fanaa keta nuŋ tumarankewolu le ti Misira bankoo kaŋ. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti.
35 Ali maŋ ñaŋ na jenkoo taamandi la kuu-wo-kuu to, biriŋ sumandiroo to baŋ, a keta feŋo la jamfoo sumaŋo ti baŋ, waraŋ a la kuliyaa, waraŋ a la siyaa. 36 Ali la peesarilaŋolu ñanta tiliŋ na le, ka taa ali la sumaŋ hapoolu niŋ sumandirilaŋolu. Nte le mu Yaawe ali la Alla ti, meŋ ye ali bondi naŋ Misira bankoo kaŋ. 37 Ali ñanta le ka n na luwaalu niŋ n na yaamaroolu bee muta kendeke. Nte le mu Yaawe ti.
فرائض القداسة العادلة
1 وكلَّمَ الرّبُّ موسى فقالَ: 2 «قُلْ لِجماعةِ بَني إِسرائيلَ كُلِّهِم: كُونوا قِدِّيسينَ‌ لأنِّي أنا الرّبُّ إلهُكُم قُدُّوسٌ. 3 لِـيحتَرِمْ كُلُّ واحدٍ مِنكُم أمَّهُ وأباهُ‌ ويَحتفظْ لي بأيّامِ السَّبْتِ‌. أنا الرّبُّ إلهُكُم. 4 لا تَلتفِتوا إلى الأوثانِ‌ ولا تَصنعوا لَكم آلهَةً مَسبُوكةً‌. أنا الرّبُّ إلهُكُم.
5 «وإذا ذبحتُم لي ذبـيحةَ سلامةٍ، فحسَبَ ما أوصيتُكُم بهِ تذبحونَها لأرضَى عَنكُم. 6 وفي يومِ ذبحِها وفي غَدِهِ تُؤكَلُ، وما بقيَ إلى اليومِ الثَّالثِ يُحرَقُ بالنَّارِ. 7 وإنْ أكلَ أحدٌ مِنها في اليومِ الثَّالثِ أحسَبُها رِجْسا ولا أرضى بِها. 8 ومَنْ أكلَ مِنها تحمَّلَ عاقبةَ إثْمِهِ، لتدنيسِهِ ما هوَ مُقَدَّسٌ لي أنا الرّبُّ. فأقطعُهُ مِنْ بَينِ شعبهِ.
9 «وإذا حصَدْتُم حصيدَ أرضِكُم، فلا تحصُدوه إلى أطرافِ حُقولِكُم، ولا تلتَقِطوا ما تَعفَّرَ مِنهُ بالتُّرابِ. 10 ولا تعُودوا إلى قَطْفِ ما تَبقَّى مِنْ عُفارةِ كرومِكُم، ولا تلتَقِطوا ما سقطَ مِنهُ، بلِ ا‏ترُكوا ذلِكَ للمِسكينِ والغريـبِ‌. أنا الرّبُّ إلهُكُم.
11 «لا تَسرِقوا‌ ولا تَغدُروا ولا يَكذِبْ بَعضُكُم على بَعضٍ‌. 12 لا تَحلِفوا با‏سْمي كَذِبا ولا تُدَنِّسوا ا‏سْمي، فأنا الرّبُّ إلهُكُم‌. 13 لا تَظلِموا أحدا ولا تَسلُبوهُ. لا تَحتَفِظوا بأجرةِ الأجيرِ عِندَكُم إلى الغَدِ‌. 14 لا تَلعَنُوا الأصَمَّ، ولا تَضَعوا حجَرَ عَثْرٍ أمامَ الأعمى، وا‏تَّقوني، فأنا الرّبُّ إلهُكُم‌.
15 «لا تَجُوروا في الحُكْمِ، لا تُسايِروا فقيرا، ولا تُحابوا عظيما، بلِ ا‏حْكُموا للآخرينَ بالعَدلِ‌.
16 «لا تنشُرِ النَّميمةَ بَينَ النَّاسِ، ولا تَشهدْ بالزُّورِ على حياةِ أحدٍ. أنا الرّبُّ. 17 لا تُبغِضْ أحدا في قلبِكَ، بل عاتِبْهُ عِتابا لِئلاَّ ترتَكِبَ خطيئةَ بُغْضِكَ لهُ‌.
18 «لا تَنتَقِمْ ولا تَحقُدْ على أبناءِ شعبِكَ، بل أحبَّ قريـبَكَ مِثلما تُحِبُّ نفْسَكَ. أنا الرّبُّ‌.
19 «إحفظوا فَرائِضي. لا تُولِدْ بَهائِمَكَ مِنْ نَوعَينِ، ولا تَزرعْ حَقلَكَ مِنْ صُنفَينِ. وثوبا مَنسوجا مِنْ صُنفَينِ لا تلبَسْ‌.
20 «وإذا ضاجَعَ رَجُلٌ جاريةً مخطوبةً لآخرَ، وهيَ غيرُ مُحرَّرةٍ بفِديةٍ ولا مَعتُوقةٍ، فيُؤدَّبانِ‌ ولا يُقتَلانِ لأنَّها لم تُعتَقْ. 21 وليَجِـئِ الرَّجُلُ إلى بابِ خَيمةِ الاجتِماعِ بِكَبشٍ يُقرِّبُه ذبـيحةَ إثْمٍ للرّبِّ. 22 فيُكفِّرُ عَنهُ الكاهنُ خطيئتَهُ بِكَبْشِ الإثْمِ أمامَ الرّبِّ، فيُسامِحُهُ.
23 «وإذا دَخلتُم أرضَ كنعانَ وغَرَستُم أيَّ شجَرٍ يُؤكَلُ فليَكُنْ أكلُهُ مُحَرَّما عَلَيكُم ثَلاثَ سِنينَ، تقطعونَ فيها ثَمرَهُ كما لو كُنتُم تَختِنُونَهُ. 24 وفي السَّنةِ الرّابعَةِ يكونُ جميعُ ثَمرِهِ قُربانا مُقدَّسا لِتَمجيدِ الرّبِّ. 25 وفي السَّنةِ الخامسةِ تأكلونَ ثَمرَهُ، فيُزادُ لكُم في غَلَّتِهِ. أنا الرّبُّ إلهُكُم.
26 «لا تأكلوا لَحما بِدَمِهِ‌. لا تَتشاءموا مِنْ شيءٍ ولا تَتفاءلوا‌ بهِ. 27 لا تَحلِقُوا رُؤوسَكُم حَولَ أطرافِها، ولا تقصُّوا شيئا مِنْ لِحاكُم. 28 لا تَجعَلوا خُدوشا في أبدانِكُم حِدادا على مَيْتٍ، ولا كتابةَ وَشْمٍ علَيها‌. أنا الرّبُّ.
29 «لا تُدنِّسِ ا‏بنتَكَ بِـجَعلِها زانيةً لِئلاَّ يزني أهلُ الأرضِ فتَمتَلِـئَ بالفَواحشِ‌.
30 «إحْتَفِظوا لي بأيّامِ السَّبْتِ وتَهَيَّبوا معبَدي المُقَدَّسَ‌. أنا الرّبُّ. 31 لا تَلتَفِتوا إلى السَّحَرةِ ولا تَسعَوا وراءَ العرَّافينَ فتـتَنَجَّسوا بِهِم‌. أنا الرّبُّ.
32 «قُمِ ا‏حتراما لِلأشيـبِ، وأكرِمْ وجهَ الشَّيخِ وا‏تَّقِ إلهَكَ. أنا الرّبُّ. 33 وإذا نزَلَ بِكُم غريـبٌ في أرضِكُم، فلا تُرهِقُوه. 34 وليَكنْ عِندَكُمُ الغريـبُ النَّزيلُ فيما بَينكُم كالأصيلِ مِنكُم. أحِبُّوه مِثلما تُحبُّونَ أنفسَكُم لأنَّكُم كُنتُم غُرَباءَ في أرضِ مِصْرَ‌. أنا الرّبُّ إلهُكُم.
35 «لا تجوروا في الحُكْمِ ولا في المساحةِ والوَزنِ والكَيلِ. 36 بل لِتَكُنْ مَوازينُكُم وعياراتُكُم عادلةً، وليَكنْ لكُم قُفةٌ عادلةٌ وهِينٌ عادلٌ. أنا الرّبُّ إلهُكُم الّذي أخرجَكُم مِنْ أرضِ مِصْرَ‌. 37 فا‏حفظوا جميعَ فَرائضي وأحكامي وا‏عْمَلوا بِها. أنا الرّبُّ».