Babiloni kelediŋolu ye Yerusalaamu kasaara
(2 Mansoolu 24:18—25:7)
1 Sedekiya siyo be sanji muwaŋ niŋ kiliŋ ne kabiriŋ a be mansayaa dati la, aduŋ a ye sanji taŋ niŋ kiliŋ ne ke mansayaa la Yerusalaamu. A baamaa too mu Hamutali le ti, meŋ faamaa mu Yeremiya ti, meŋ bota Libuna saatewo to. 2 A baarata kuu jawoo le la Yaawe* ñaa koto, komeŋ Yehoyakimu ye a ke ñaameŋ. 3 Yaawe la kamfaa le ye a tinna ñiŋ kuwolu bee laata Yerusalaamu kaŋ, aniŋ Yahuuda, fo labaŋo la a ye ì bayi ka bo a ñaatiliŋo la.
Sedekiya naata balaŋo le tiliŋ Babiloni mansakewo la. 4 Bituŋ Sedekiya la mansayaa sanji konontonjaŋo kono, wo saŋo kari tanjaŋo tili tanjaŋo la, Babiloni mansa Nebukanesa faŋo niŋ a la kelediŋolu bee wulita naŋ Yerusalaamu kamma. A niŋ a la kelediŋolu ye ì la daakaa loo ka jee murubeŋ. Ì ye seleraŋolu loo saatee tatoo bala. 5 Ì tarata saatewo sukiriŋ ne fo Sedekiya la mansayaa sanji taŋ niŋ kilinjaŋo kono.
6 Kari naaninjaŋo tili konontonjaŋo siita tumoo meŋ na, konkoo jawuyaata fo labaŋo la saatee moolu maŋ domori soto ì si meŋ domo. 7 Babiloni kelediŋolu naata saatewo tata sansaŋo teyi. Wo suutoo faŋo le Sedekiya niŋ a la kelediŋolu bee le borita, ka finti niŋ dundaŋ daa la, meŋ be mansa kankaŋo daala, ì ye a loŋ ñaa-wo-ñaa ko, Babiloni kelediŋolu tarata muruŋ-murundiŋ saatewo la le. Ì borita niŋ siloo le la, meŋ ka taa Araba* tundoo maafaŋo la. 8 Bari Babiloni kelediŋolu ye mansa bayindi le, ì taata a soto Yeriko kene fanuŋo kono. Bituŋ a la kelediŋolu bee janjanta, ì ye a tu jee. 9 Wo le to Babiloni kelediŋolu ye Mansa Sedekiya muta, ì ye a samba Babiloni mansa ye Ribula, Hamati bankoo kaŋ, a ye a kiitindi jee. 10 Ì ye Sedekiya dinkewolu kanateyi a faŋo ñaa la jee le, ì ye Yahuuda maralilaalu fanaa bee faa Ribula jee. 11 Bituŋ ì ye Sedekiya ñaakesoolu lokoti, ì ye a siti neejoloolu la, ì ye a samba Babiloni. Ì ye a bula bunjawoo kono jee le, fo luŋo meŋ na a faata.
Babiloninkoolu ye Yaawe Batudulaa Buŋo tiñaa
(2 Mansoolu 25:8-17)
12 Wo saŋo kari luulunjaŋo tili tanjaŋo la, a ye a tara Babiloni mansa Nebukanesa be a la mansayaa sanji taŋ niŋ konontonjaŋo le kono. Wo saŋo le mu Babiloni mansa kantalaa kelediŋolu la kuntiyo, Nebusaradani naata Yerusalaamu. 13 A ye dimbaa duŋ Yaawe Batudulaa Buŋo* la, mansasuwo, buŋ kummaalu bee, aniŋ buŋ toomaalu bee, Yerusalaamu saatewo kono. 14 Bituŋ Babiloni kelediŋ kuntiyo niŋ a la kelediŋ kafoo ye tata sansaŋo bee boyi, meŋ be muruŋ-murundiŋ Yerusalaamu saatewo la. 15 Nebusaradani ye moo doolu muta le, a ye ì samba Babiloni. Wolu mu moolu le ti mennu tuta saatewo kono, ka taa bankoo fuwaaroo doolu, aniŋ moolu mennu ye ì faŋ seyi Babiloni mansa ma, aniŋ saatewo bulukalaŋ dookuulaa toomaalu. 16 Bari a ye bankoo fuwaaroo doolu tu jee le, ka wayini* yiri kankaŋolu dookuu, aniŋ kunkoolu.
17 Babiloni kelediŋolu ye jaawali samasiŋolu kati le, mennu be Yaawe Batudulaa Buŋo to, ka taa jaawali looraŋ sareetimaalu, aniŋ jaawali dumbu baa. Bituŋ ì ye jaawaloo bee samba Babiloni. 18 Ì ye jaawali jooraŋolu bee le samba, dookuwo ka ke mennu la Yaawe Batudulaa Buŋo kono. Wolu le mu kaleeroolu ti, peeloolu, lampu meesi kunturaŋolu, junjundirilaŋ booloolu, aniŋ cuuraayi keraŋolu. 19 Kelediŋ kuntiyo ye boolindiŋolu fanaa taa le, dimbaa biiraŋolu, junjundirilaŋ booloolu, kaleeroolu, lampu looraŋolu, cuuraayi keraŋolu, ka taa miŋ feŋ sadaalu* ka ke booloolu mennu kono, mennu bee dadaata sanoo la, waraŋ kodiforoo.
20 Jaawali samasiŋ fuloo, jaawali dumbu baa, ninsituuraa muluŋ taŋ niŋ fula keta meŋ koto looraŋolu ti, aniŋ looraŋ sareetimaalu, Mansa Sulemani ye mennu bee dadaa Yaawe Batudulaa Buŋo to, wo jaawaloo la kuliyaa tambita sumaŋo la le. 21 Samasiŋolu kiliŋ-wo-kiliŋ na loo jamfoo mu nonkonkatiñaa taŋ niŋ seyi le ti, a murubeŋo mu nonkonkatiñaa taŋ niŋ fula le ti. Samasiŋ huumaa le mu, aduŋ a jaatoo tintoo niŋ bulukondiŋ naani sumaŋo le be kaañaŋ na. 22 Jaawali turoo le be a kaŋ santo. Wo jaawali turu kiliŋo la loo jamfoo mu nonkonkatiñaa luulu le ti. Jala muluŋolu le nuuneeta samasiŋolu turoo bala, aniŋ roomaani* yiridiŋ borindoolu. Ì nuuneeta niŋ jaawaloo le la. Samasiŋ fuloo bee be wo le ñaama. 23 Roomaani yiridiŋ muluŋ keme le be nuuneeriŋ turoo muumewo bala. A dandaŋ ñaalantoo dammaa mu roomaani yiridiŋ taŋ kononto niŋ wooro le ti.
Yahuuda moolu taata mutoo kono Babiloni
(2 Mansoolu 25:18-21)
24 Babiloni kelediŋ kuntiyo ye piriisi* kuntiyo Seraya niŋ a noomalankoo Sefaniya, aniŋ Yaawe Batudulaa Buŋo dundaŋ daa kantalaa saba muta le. 25 A ye kelediŋ kuntiyo doo muta saatewo kono jee, aniŋ Yahuuda mansa faŋo la alifaa yaamarilaa woorowula, mennu tuta nuŋ saatewo kono. A ye safeerilaa fanaa muta le, kuntiyo meŋ marata kelediŋolu la kuwo ma, aniŋ kelediŋ taŋ wooro, mennu fanaa tarata nuŋ saatewo kono. 26 Kelediŋ kuntiyo Nebusaradani ye ì muta le, a ye ì samba Babiloni mansa ye, Ribula saatewo to. 27 Bituŋ Babiloni mansa ye ì faa Ribula saatewo to jee, Hamati bankoo kaŋ.
Ì ye Yahuuda moolu bondi ì la bankoo kaŋ wo le ñaama, ì ye ì samba ka tara mutoo kono.
28 Ñiŋ ne mu moolu yaatewo ti Nebukanesa ye mennu samba mutoo kono: A la mansayaa sanji woorowulanjaŋo kono, a ye Yahuuda moolu moo wuli saba niŋ muwaŋ niŋ saba le samba mutoo kono. 29 A la sanji taŋ niŋ seyinjaŋo kono, a ye moo keme seyi, aniŋ taŋ saba niŋ fula le samba, ka bo Yerusalaamu. 30 A la sanji muwaŋ niŋ sabanjaŋo kono, a la kelediŋ kuntiyo, Nebusaradani ye moo keme woorowula, aniŋ taŋ naani niŋ luulu le samba. Ì ye moolu mennu bee samba, ì yaatewo kaañanta moo wuli naani, aniŋ keme wooro le fee.
Yehoyahini bondita bunjawoo kono Babiloni
(2 Mansoolu 25:27-30)
31 Yahuuda mansa Yehoyahini tarata mutoo kono Babiloni bankoo kaŋ ne fo sanji taŋ saba niŋ woorowula. Saŋo kari taŋ niŋ fulanjaŋo tili muwaŋ niŋ luulunjaŋo la, Babiloni mansa Ewili-Merodaki ye balafaa yitandi Yehoyahini la, a ye a bondi bunjawoo to. Wo saŋo le mu Ewili-Merodaki keta mansa ti. 32 A ye horomoo yitandi a la, aduŋ a ye dulaa buuñaariŋo dii a la ka tambi mansa doolu la, a niŋ mennu be mutoo kono Babiloni. 33 Yehoyahini ye a la bunjawu dendikoolu faliŋ, aduŋ a ka domoroo ke mansa la domoridulaa le to, a baluu tili toomaa bee la. 34 Mansa ka feŋ dii a la le luŋ-wo-luŋ ka a la suuloo taamandi a la, a la baluwo bee kono, fo luŋo meŋ na a faata.
سقوط أورشليم
(ار 39‏:4‏-10؛ 2مل 24‏:18‏—25‏:7؛ 2مل 25‏:8‏-21‏،2مل 27‏-30)
1 كانَ صِدْقيَّا‌ ا‏بنَ إحدى وعِشرينَ سنَةً حينَ ملَكَ، وملَكَ إحدى عَشْرَةَ سنَةً في أُورُشليمَ، وا‏سمُ أُمِّهِ حَميطَلُ بِنْتُ إرميا مِنْ لِبْنَةَ‌. 2 وعَمِلَ الشَّرَّ في عينَي الرّبِّ مِثلَما عَمِلَ المَلِكُ يوياقيمُ‌. 3 وما حدَثَ أثارَ غضَبَ الرّبِّ على سُكَّانِ أُورُشليمَ ويَهوذا أنْ نَفاهُمُ الرّبُّ مِنْ أمامِ وجهِهِ.
وتمَرَّدَ صِدْقيَّا على نبوخذنَصَّرَ مَلِكِ بابِلَ، 4 وفي السَّنةِ التَّاسِعةِ مِنْ مُلْكِهِ، وفي اليومِ العاشِرِ مِنَ الشَّهرِ العاشِرِ‌ زحَفَ نَبوخذنَصَّرُ معَ جميعِ جُيوشِهِ على أُورُشليمَ وحاصَرُوها وبَنَوا حَولَها المتاريسَ. 5 فدَخَلَتِ المدينةُ تَحتَ الحِصارِ إلى السَّنةِ الحاديةَ عَشْرَةَ‌ لِلملِكِ صِدقيَّا. 6 وفي اليومِ التَّاسِعِ مِنَ الشَّهرِ الرَّابِـعِ‌ ا‏شتَدَّ الجُوعُ في المدينةِ ولم يكُنْ خُبزٌ لِلشَّعبِ، 7 ففَتَحوا ثُغرَةً في سُورِ المدينةِ. وهربَ المَلِكُ صِدْقيَّا وجميعُ الجُنودِ ليلا، مِنْ طريقِ البابِ الّذي بَينَ السُّورَينِ‌، بالقُربِ مِنْ بُستانِ المَلِكِ، والبابِليُّونَ مُحيطونَ بِالمدينةِ، وذهَبوا في طريقِ غَورِ الأردُنِّ‌. 8 فتَبِـعَ جيشُ البابِليِّينَ المَلِكَ حتّى لَحِقوا بهِ في سَهلِ أريحا، حيثُ تفَرَّقَ عَنهُ جميعُ جيشِهِ. 9 فأخَذوا المَلِكَ وأصعَدوهُ إلى مَلِكِ بابِلَ في رَبلَةَ بِأرضِ حماةَ‌، فحكَمَ علَيهِ 10 بِأنْ ذبَحَ ا‏بنَيهِ أمامَ عَينَيهِ وذبَحَ جميعَ رُؤساءِ يَهوذا في رَبْلَةَ، 11 ثُمَّ فَقَأَ عَينَي صِدْقيَّا‌ وقَيَّدَهُ بِسِلسِلَتَينِ مِنْ نُحاسٍ وجاءَ بهِ إلى بابِلَ وسَجَنهُ إلى يومِ موتِهِ.
12 وفي اليومِ العاشِرِ مِنَ الشَّهرِ الخامسِ، في السَّنةِ التَّاسعةَ عَشْرَةَ لِمُلْكِ نبوخذنَصَّرَ‌ مَلِكِ بابِلَ، جاءَ نَبوزَرادانُ رئيسُ الشُّرطَةِ ووَزيرُ المَلِكِ‌ إلى أُورُشليمَ. 13 وأحرَقَ بَيتَ الرّبِّ‌ وقصرَ المَلِكِ وجميعَ بـيوتِ الأشرافِ في أُورُشليمَ. 14 وهَدَمَ جُنودُهُ الّذينَ معَهُ كُلَّ أسوارِ أُورُشليمَ المُحيطَةِ بِها، 15 وسبـى نَبوزَرادانُ سائِرَ الّذينَ بَقُوا في المدينةِ، والهارِبـينَ اللاَّجِئينَ إلى بابِلَ، وسائِرَ المَهرَةِ مِنَ الصُّنَّاعِ‌. 16 وتَركَ نَبوزَردانُ مِنْ مَساكينِ الأرضِ كَرَّامينَ وفَلاَّحينَ. 17 وحَطَّمَ البابِليُّونَ أعمِدَةَ النُّحاسِ والقَواعِدَ‌ والحَوضَ الكبـيرَ في بَيتِ الرّبِّ، وحمَلوا كُلَّ نُحاسِها إلى بابِلَ. 18 وأخَذوا القُدورَ والرُّفوشَ‌ والسَّكاكينَ والأوانيَ والصُّحونَ وجميعَ الأدَواتِ الّتي تُستَعمَلُ لِلعِبادَةِ في بَيتِ الرّبِّ. 19 أمَّا الطُّسوتُ والمَجامِرُ والسَّكاكينُ والقُدورُ والمَناراتُ والصُّحونُ والأقداحُ وكُلُّ مَصنوعاتِ الذَّهَبِ والفِضَّةِ، فأخَذَها رئيسُ الشُّرطَةِ، 20 وأخَذَ مَصنوعاتِ النُّحاسِ الّتي صنَعَها المَلِكُ سُليمانُ لِبـيتِ الرّبِّ، وهيَ العَمودانِ والحَوضُ الكبـيرُ وقَواعِدُهُ الاثنا عَشَرَ ثورا وكانَت مِنَ الثِّقْلِ بِـحَيثُ لا تُوزَنُ. 21 وكانَ طُولُ كُلٍّ مِنَ العَمودينِ ثَمانيَ عَشْرَةَ ذِراعا ومُحيطُهُ ا‏ثنَتَي عَشْرَةَ ذِراعا، وثُخْنُهُ أربَعَ أصابِـعَ، وهوَ أجوَفُ 22 وعلَيهِ تاجٌ مِنْ نُحاسٍ ا‏رتفاعُ التَّاجِ الواحدِ خَمْسُ أذرُعٍ، وعلى التَّاجِ حَبـيكَةٌ ورُمَّانٌ مِنْ حَولِها، والكُلُّ مِنْ نُحاسٍ. وكذلِكَ كانَ العَمودُ الثَّاني والرُمَّاناتُ. 23 وكانَتِ الرُّمَّاناتُ سِتًّا وتِسعينَ على الجانِبِ الواحدِ، ومجموعُ الرُّمَّانِ مِئَة على الحَبـيكَةِ الواحدةِ مِنْ حَولِها.
24 وأخذَ رئيسُ الشُّرطَةِ سَرايا الكاهنَ الأوَّلَ وصَفَنْيا الكاهنَ الثَّاني وحُرَّاسَ أبوابِ بَيتِ الرّبِّ الثَّلاثَةَ. 25 وأخذَ مِنَ المدينةِ الخَصيَّ الّذي كانَ قَيِّما على الجُنْدِ، وسبعةَ رِجالٍ مِنْ حاشيةِ المَلِكِ الّذينَ وُجِدوا في المدينةِ، وأمينَ سِرِّ قائدِ الجيشِ الّذي كانَ يَحفَظُ سِجِلَّ المُجَنَّدينَ مِنَ الشَّعبِ، وسِتِّينَ رَجُلا مِنَ الأعيانِ وُجِدوا في المدينةِ، 26 أخذَهُم نَبوزَردانُ رئيسُ الشُّرطَةِ وساقَهُم إلى مَلِكِ بابِلَ في رَبْلَةَ، 27 فضرَبَهُمُ المَلِكُ وقَتلَهُم هُناكَ في أرضِ حماةَ‌. وسبـى سُكَّانَ يَهوذا مِنْ أرضِهِم. 28 وكانَ عدَدُ الّذينَ سباهُم نبوخذنَصَّرُ في السَّنةِ السَّابعةِ‌ لِمُلْكِهِ ثَلاثَةَ آلافٍ وثَلاثَةً وعِشرينَ مِنَ اليهودِ. 29 وفي السَّنةِ الثَّامِنةَ عَشْرَةَ‌ سبـى مِنْ أُورُشليمَ ثَماني مِئَةٍ وا‏ثنَينِ وثلاثينَ شخصا. 30 وفي السَّنةِ الثَّالِثةِ والعِشرينَ‌ لِنبوخذنَصَّرَ سبـى نَبوزَرادانُ رئيسُ الشُّرطَةِ سَبْعَ مِئةٍ وخَمسةً وأربَعينَ مِنَ اليهودِ. فكانَ مَجموعُ عدَدِ المَسبـيِّينَ أربَعةَ آلافٍ وسِتَّ مِئةٍ.
31 وكانَ في السَّنةِ السَّابِــعةِ والثَّلاثينَ لِسَبْـي يوياكينَ مَلِكِ يَهوذا، في السَّابِـعِ والعِشرينَ مِنَ الشَّهرِ الثَّاني عَشَرَ‌، أنَّ أويلَ مَرُودَخَ‌ مَلِكَ بابِلَ عفا عَنْ يوياكينَ‌ وأخرَجَهُ مِنَ السِّجنِ 32 وكلَّمَهُ بِكلامٍ لَطيفٍ وجعَلَ عرشَهُ أعلى مِنْ عُروشِ المُلوكِ الّذينَ معَهُ في بابِلَ. 33 وغَيَّرَ يوياكينُ ثيابَ سِجنِهِ وبَقيَ يتَناوَلُ الطَّعامَ على مائِدةِ المَلِكِ كُلَّ أيّامِ حياتِهِ. 34 وكانَت لَه عَلاوَةٌ دائمةٌ تُعطى لَه مِنْ عِندِ المَلِكِ، وتَفي بِـحاجةِ كُلِّ يومٍ في يومِهِ، إلى يومِ وفاتِهِ‌.