Yusufa ye a faŋ fo a faadiŋolu ye
1 Yusufa maŋ naa a faŋ muta noo kotenke dookuulaalu ñaa la. Bituŋ a kumata ko, “Ali bee ye bo jaŋ!” Misiranka maŋ tara jee, kabiriŋ Yusufa be a faŋ fo la a faadiŋolu ye. 2 A kumboota, fo labaŋo Misirankoolu ye a kumboo kaŋo moyi, aduŋ ñiŋ kuwo futata Firawoona la mansabuŋo to le. 3 Yusufa ko a faadiŋolu ye ko, “Nte le mu Yusufa ti. M faamaa be baluuriŋ ne baŋ hani saayiŋ?” Bari a faadiŋolu maŋ a jaabi noo silaŋo kamma la.
4 Bituŋ a ko ì ye ko, “Ali kata n na naŋ.” Bituŋ ì katata a la. A ko ì ye ko, “Nte le mu ali doomaa Yusufa ti, ali ye meŋ waafi Misirankoolu ma. 5 Ali niyo kana kuyaa, waraŋ ka ali faŋ jalayi, ali la n waafoo ka tara jaŋ. Alla le ye n kii ali ñaato jaŋ, ka ali niyolu tanka. 6 Konkoo le be bankoo kaŋ ñiŋ sanji fuloo kono, aduŋ sanji luulu koteŋ ne be ñaato senoo te ke la mennu la, sako katiri. 7 Alla le ye n tambindi ali ñaato, ka ali la baluwo tanka duniyaa kono jaŋ, ali niŋ ali koomalankoolu. 8 Wo to a maŋ ke alitolu ti, meŋ ye n sii jaŋ, bari Alla. Ate le ye n ke Firawoona ye yaamarilaa ti, ka m marandi a la mansabuŋo bee ma, aniŋ ka n ke maralilaa ti Misira bankoo bee kaŋ. 9 Ali i tariyaa, ali ye taa m faamaa kaŋ, ali ye a fo a ye ko, ‘Alla ye i dinkewo Yusufa le ke Misira bee maralilaa ti. A ko, i ye taa saayiŋ-saayiŋ. 10 I si tara sabatiriŋ Koseni tundoo kaŋ jaŋ, i kana jamfa n na, i niŋ i diŋolu niŋ i mamariŋolu, i la saajiyolu, baalu, ninsoolu aniŋ i la sotofeŋ koteŋolu bee. 11 Konkoo ñiŋ be taa le fo sanji luulu koteŋ. I la kuwo be tara la nte le bulu, niŋ i be Koseni tundoo kaŋ, i niŋ i la dimbaayaalu aniŋ feŋ-wo-feŋ be i la maroo to, wolu bee te bataa la kotenke.’ ” 12 Yusufa tententa ka a fo ì ye ko, “Saayiŋ, ali bee si a loŋ, aniŋ ite Benjamini ko, nte le mu Yusufa ti meŋ ka diyaamu ali ye. 13 Ali si a fo m faamaa ye, ŋa horomoo meŋ siifaa soto Misira, aniŋ ali ye meŋ bee je. Ali i tariyaa, ali ye m faamaa samba naŋ jaŋ.”
14 Bituŋ a ye i miniŋ a doomaa Benjamini kaŋo la, a kumboota, Benjamini fanaa ye i miniŋ a kaŋo la, wo fanaa be kumboo la. 15 A wo kumbootoo taata a kotooñolu kaŋ, a ye ì sumbu. Bituŋ wo le koolaa, ì naata diyaamu noo a ye.
16 Kabiriŋ kuwo ñiŋ kibaaroo futata Firawoona la mansabuŋo to ko, Yusufa baadiŋolu le naata, Firawoona niŋ a la mansakundaa dookuulaalu kontaanita a kuwo la le. 17 Firawoona ko Yusufa ye ko, “A fo i baadiŋolu ye, ì ye ì la beeyaŋolu dunindi, ì ye muru Kanaani bankoo kaŋ. 18 Ì ye ì faamaa samba n ye naŋ, aniŋ ì la dimbaayaalu bee. M be banku kendoo dii la ì la Misira bankoo kaŋ jaŋ ne, daameŋ ì si baluu a tinewo la kendeke. 19 A fo ì ye fanaa ko, ì niŋ sareetoolu ye taa ka bo Misira, ka ì la dindiŋolu, musoolu, aniŋ ì faamaa samba naŋ. 20 Ì kana i miira ì la sotofeŋolu la jee, kaatu Misira dulaa kendoo bee be tara la itolu le bulu.”
21 Isirayila dinkewolu naata wo le ke. Yusufa ye sareetoolu dii ì la, ko Firawoona faŋo ye a yaamaroo dii ñaameŋ. A ye domoroo dii ì la ì la taamasiloo kaŋ, ì be meŋ domo la. 22 A ye dendika ñiimaa baa dii ì bee kiliŋ-kiliŋ naa la, bari Benjamini, a ye kodiforo kuntu keme saba le dii wo la, aniŋ dendika baa luulu. 23 A ye falikee taŋ kii a faamaa ye, ka ì bee dunindi feŋ kendoo doroŋ na ka bo Misira, aniŋ falimusu taŋ, ka ì bee dunindi siimaŋ kesoo la, mbuuroo, aniŋ domori feŋ koteŋolu, a be meŋ domo la siloo kaŋ. 24 Kabiriŋ a taata a faadiŋolu bondi ka taa, a ko ì ye ko, “Ali kana sonka siloo kaŋ!”
25 Bituŋ ì bota Misira ka naa ì faamaa Yaakuba kaŋ Kanaani bankoo kaŋ. 26 Ì ye kuwo ñiŋ bee saata a ye, ì ko a ye ko, “Yusufa be baluuriŋ ne hani saayiŋ. Ate le mu maralilaa ti saayiŋ Misira bankoo bee kaŋ.” Kumoo ñiŋ maŋ a jusoo laa, kaatu a maŋ laa ì la. 27 Bari kabiriŋ ì ye Yusufa la kumakaŋolu bee sindi a ma, aniŋ kabiriŋ a ye sareetoolu je, Yusufa ye mennu kii ka taa a kamma, niitooroo banta a bala. 28 Isirayila ko ì ye ko, “N dinkewo be baluuriŋ hani saayiŋ, wo kaañanta nte fee le. Fo ŋa taa, ŋa a je n ñaa la, janniŋ m be faa la.”
يوسف يتعرف إلى إخوته
1 فلم يقدِرْ يوسُفُ أن يَضبِطَ نفْسَهُ أمامَ جميعِ القائِمينَ على خِدمَتِهِ فصاحَ: «أخرِجُوا كُلَّ واحدٍ مِنْ هُنا». فلم يَكُنْ عِندَه أحدٌ حينَ تعَرَّفَ يوسُفُ إلى إخوتِهِ‌. 2 فرَفَعَ صوتَهُ بالبُكاءِ فسَمِعَهُ المِصْرِيُّونَ وسَمِعَه أهلُ بَيتِ فِرعَونَ. 3 وقالَ يوسُفُ لإخوتِهِ: «أنا يوسُفُ. أحَيٌّ أبـي بَعدُ؟» فلم يقدِرْ إخوَتُه أنْ يُجيـبُوه لِفَزَعِهِم مِنهُ.
4 فقالَ يوسُفُ لإخوتِهِ: «تقَدَّموا إليَّ» فتَقَدَّموا. فقالَ: «أنا يوسُفُ أخوكُم الّذي بِــعتُمُوه إلى مِصْرَ. 5 والآنَ لا تَأْسَفُوا ولا تَستاؤوا لأنَّكُم بِــعتُموني إلى هُنا، لأنَّ اللهَ أرسَلَني أمامَكُم لأحفَظَ حياتَكُم. 6 مَضَتِ الآنَ سنَتا جُوعٍ في الأرضِ، وبقيَ خَمْسُ سِنينَ لا فِلاحَةٌ فيها ولا حَصادٌ، 7 فأرسَلَني اللهُ أمامَكُم لِـيُبقيَ لكُم نَسلا في الأرضِ ويُنجِّيَ الأحياءَ مِنكُم‌. 8 فما أنتُمُ الّذينَ أرسَلْتُموني إلى هُنا، بل اللهُ. وهوَ جعَلَني وَصِيًّا‌ عِندَ فِرعَونَ، وسيِّدا لِجميعِ أهلِ بَيتِهِ، ومُتسَلِّطا على كُلِّ أرضِ مِصْرَ. 9 فأسرِعوا بالعودَةِ إلى أبـي وقولوا لَه: هذا ما يقولُهُ ا‏بنُكَ يوسُفُ: جعَلَني اللهُ سيِّدا لجميعِ المِصْريِّينَ. تَعالَ إليَّ ولا تَتأخَّرْ، 10 فتُقيمَ بأرضِ جاسانَ‌ وتكونَ قريـبا منِّي، أنتَ وبَنوكَ وبَنو بَنيك وغنَمُكَ وبقَرُكَ وكُلُّ ما هوَ لكَ. 11 وأعولُكَ هُناكَ لأنَّه بقيَ خَمْسُ سِنينَ جُوعٍ، فلا يُعوِزُكَ شيءٌ، أَنتَ وأهلُ بـيتِكَ وكُلُّ ما هوَ لكَ‌ 12 وهذِهِ عُيونُكُم ترى، وعَينا أخي بنيامينَ أيضا، أنّي أنا الّذي يُخاطِبُكُم. 13 فأخبِروا أبـي بِكُلِّ مَجدي في مِصْرَ وبِكُلِّ ما رَأيتُم، وأسرِعوا بالمَجيءِ بِه إلى هُنا».
14 وعانَقَ يوسُفُ بنيامينَ أخاهُ وبَكَى، وبَكَى بنيامينُ على عُنقِهِ. 15 وقبَّلَ سائِرَ إخوتِهِ وبَكى معَهُم. وبَعدَ ذلِكَ أخذوا يُكَلِّمُونَه.
دعوة فرعون
16 وبلَغَ قَصرَ فِرعَونَ خبَرُ مَجيءِ إخوةِ يوسُفَ، فَسَرَّ الخبَرُ فِرعَونَ ورِجالَ حاشيتِهِ 17 فقالَ فِرعَونُ ليوسُفَ: «قُلْ لإخوتِكَ: حَمِّلوا دَوَابَّكُم وا‏رجِعُوا إلى أرضِ كنعانَ. 18 وخُذوا أباكُم وأهلَ بـيوتِكُم وتعالَوا إليَّ فأُعطيَكُم أجوَدَ أرضٍ في مِصْرَ، وتأكُلوا خَيراتِ الأرضِ. 19 وأُوصيكَ أنْ تقولَ لهُم أيضا: خُذوا لكُم مِنْ أرضِ مِصْرَ مَركباتٍ لاِطفالِكُم ونِسائِكُم، وا‏حمِلوا أباكُم وتَعالوا. 20 وَلا تـتَوَجَّعْ قلوبُكُم على أملاكِكُم، فأجوَدُ جميعِ ما في أرضِ مِصْرَ هوَ لكُم».
العودة إلى أرض كنعان
21 ففعَلَ بَنو يعقوبَ‌ كما أمرَهُم فِرعَونُ. وأعطاهُم يوسُفُ مَركباتٍ وزادا للطَّريقِ 22 وأعطَى كُلَّ واحِدٍ مِنهُم ثيابا فاخِرَةً، وخَصَّ بَنيامينَ بِثَلاثِ مئةٍ مِنَ الفِضَّةِ وخَمْسِ حُلَلٍ مِنَ الثِّيابِ، 23 وأرسَلَ إلى أبـيهِ أيضا عشَرَةَ حميرٍ مُحَمَّلَةً مِنْ خَير ما في مِصْرَ، وعشْرَ أُتُنٍ مُحَمَّلَةً قمحا وخبزا وزادا لِسفَرِ أبـيهِ. 24 ثُمَّ صَرَفَ إخوتَه في سبـيلهِم وقالَ لهُم: «لا تُبْطِئوا‌ في الطَّريقِ».
25 فصَعِدوا مِنْ مِصْرَ وجاؤوا إلى يعقوبَ أبـيهِم في أرضِ كنعانَ. 26 وقالوا لَه: «يوسُفُ حَيٌّ بَعدُ، وهوَ مُتسلِّطٌ على جميعِ أرضِ مِصْرَ». فجَمَدَ قلبُه ولم يُصَدِّقْهُم. 27 فلمَّا أخبَروه بِكُلِّ ما قالَه لهُم يوسُفُ، ورأى المَركباتِ الّتي أرسَلَها يوسُفُ لِتَحمِلَه إلى مِصْرَ، ا‏نتَعَشَت رُوحُهُ 28 وقالَ لهُم: «كَفاني أنَّ يوسُفَ ا‏بني حَيٌّ بَعدُ. أذهَبُ وأراهُ قَبلَ أنْ أموتَ».