Iburayima laahidita dinkewo la
1 Yaawe* fintita Iburayima kaŋ Mamure yiri baalu le to. Kabiriŋ a be siiriŋ a la tiriliisoo* daa to tilikuntee baa, 2 a ye a kuŋo wulindi, a ye kee saba hayinaŋ looriŋ. A borita ka bo a la tiriliisoo daa to ka taa ka ì benduŋ. Bituŋ a ñoyita, 3 a ko, “M Maarii, niŋ ŋa yamfoo soto i la karoo la, kana tambi n na, i la dookuulaa. 4 M batu ì ye jiyo doo samba naŋ, ali ye ali siŋolu kuu, ali ye i foñondiŋ yiroo koto. 5 Bituŋ wo kono, n si mbuuroo doo samba naŋ ali ye. Ali ye ali faŋ bambandi wo la, janniŋ ali ka tenteŋ ali la taamoo la, baawo ali naata le, fo ali futata m ma, i la dookuulaa.” Bituŋ ì ko a ye ko, “A ke, ko i ye a fo ñaameŋ.”
6 Bituŋ Iburayima korontotoo dunta tiriliisoo koto, a ko Saara ye ko, “I bambaŋ, i ye fariña kendoo sumandaŋñaa saba sumaŋ, i ye a nooni, i ye mbuuroo jani.” 7 Iburayima niŋ boroo taata a la koorewo to, a ye ninsiriŋ kende baa taa, a ye a dii a la dookuulaa la, bituŋ wo ye a ñaamootoo tabi. 8 Bituŋ a ye feenewo doo taa aniŋ nonoo, aniŋ a ye ninsiriŋo meŋ tabi, a ye a samba ì ye. Bituŋ a loota ì daala yiroo ñiŋ koto ka ì batu, biriŋ ì be domoroo la.
9 Ì ko a ye ko, “I la musoo Saara lee?” Bituŋ a ko ì ye ko, “A be tiriliisoo koto.” 10 Bituŋ kiliŋo ko a ye ko, “M be muru la i kaŋ naŋ ne jaari ñiŋ ñoŋ waatoo. I la musoo Saara be dinkewo soto la.” A ye a tara Saara be looriŋ a kooma le tiriliisoo daa to, a be i lamoyi kaŋ. 11 Iburayima niŋ Saara mu keebaa le ti, ì kotoota le. Saara tambita wuluwo la le. 12 Wo le to Saara jeleta a faŋ ma, a ko, “Nte ñiŋ kotooriŋ bandiŋo, n keemaa fanaa ñiŋ kotooriŋo, m be muŋ tinee le soto la a laañooyaa to?” 13 Yaawe ko Iburayima ye ko, “Muŋ ne ye a tinna Saara jeleta, ka a fo ko, ‘Nte si diŋo soto noo ñaadii, n ñiŋ kotooriŋo?’ 14 Fo kaawakuu le sotota, Yaawe korita meŋ na baŋ? M be muru la naŋ i kaŋ jaari ñiŋ ñoŋ waatoo, aduŋ Saara be dinkewo soto la.” 15 Bari Saara ye soosooroo ke le ko, ate jeleta le. A kumata ko, “Nte maŋ jele,” kaatu a silata le. Bituŋ Yaawe ko a ye ko, “Haa kayi, i jeleta le.”
Iburayima ye yamfoo ñini Sodomu ye
16 Bituŋ ñiŋ kee saboo bota jee, ì ye ì kuŋ tiliŋ Sodomu la. Iburayima niŋ ì taata ñoo la ka taa ì bondi. 17 Bituŋ Yaawe ko a faŋ ye ko, “M be naa meŋ ke la, n te a maabo la Iburayima ma. 18 Kaatu banku sembemaa baa le ñanta bo la Iburayima bala, aduŋ m be neema la duniyaa moolu bee ma ka bo niŋ ate le la. 19 Nte Yaawe le ye a tomboŋ, fo a si a diŋolu niŋ a koomalankoolu yaamari, ka tara n na siloo kaŋ, aniŋ ka tiliŋo niŋ tooñaa taamandi. Niŋ ì ye a ke, ŋa a laahidi meŋ na, m be a bee le ke la.”
20 Wo le to Yaawe kumata ko, “Tuumiroo warata Sodomunkoolu niŋ Komorankoolu kaŋ baake le, aduŋ ì la junube kuu kewo tambita jawuke. 21 M be taa duuma le ka a je, fo ì ye meŋ bee fo ì ma, fo ì baarata wo le la baŋ, niŋ wo maŋ ke fanaa, m be a loŋ na le.”
22 Wo le to kee fuloo bota jee, ì ye ì kuŋ tiliŋ Sodomu la. Iburayima, wo tuta looriŋ Yaawe ñaatiliŋo la. 23 Bituŋ Iburayima sutiyaata naŋ a la, a ko a ye ko, “Fo tooñaa-tooñaa, i be moo kendoolu niŋ moo kuruŋolu bee kasaara la ñoo la le baŋ? 24 Fo niŋ a ye a tara moo kende taŋ luulu le be saatewo ñiŋ kono, fo i be dulaa ñiŋ kasaara la le baŋ? Fo i te yamfa la, ñiŋ moo kende taŋ luuloo la kuwo kamma baŋ? 25 A koyita le ko, i te moo kendoolu niŋ moo kuruŋolu faa la ñoo la, ka moo kendoolu dundi moo kuruŋolu la jaraboo kono. I niŋ wo kuwo kewo ye jamfa ñoo la. Ite meŋ mu duniyaa kiitiikuntulaa ti, fo i te kiitiikuntoo ke la niŋ tooñaa le la baŋ?”
26 Bituŋ Yaawe naata a fo ko, “Niŋ ŋa moo kende taŋ luulu tara Sodomu saatewo kono, wolu la kuwo kamma la, m be yamfa la dulaa ñiŋ bee ye le.”
27 Iburayima ye Maariyo jaabi a ko a ye ko, “M fele jaŋ, n dankeneyaariŋo ka tenteŋ diyaamu la i ye. Nte mu bankumunku kenseŋo doroŋ ne ti. 28 Niŋ ñiŋ moo kende taŋ luuloo dasata moo luulu la duŋ, fo i be saatewo bee kasaara la le baŋ, taŋ luulu la dasoo luuloo la?” Bituŋ a ko a ye ko, “N te a kasaara la, niŋ ŋa moo kende taŋ naani niŋ luulu tara jee.”
29 Kotenke, Iburayima ko a ye ko, “Saayiŋ niŋ moo kende taŋ naani le tarata jee duŋ?” Bituŋ a ye a jaabi ko, “Wo moo kende taŋ naanoo la kuwo kaŋ, n te a ke la.”
30 Bituŋ a ko Maariyo ye ko, “M be i daani la ka diyaamu i ye kotenke. Kana kamfaa n kamma. Niŋ moo kende taŋ saba le tarata jee duŋ?” Bituŋ a ye a jaabi ko, “N te a ke la, niŋ ŋa moo kende taŋ saba le tara jee.”
31 A ko Yaawe ye ko, “M be i daani la, i ye sabari ŋa diyaamu i ye kotenke. Niŋ moo kende muwaŋ ne tarata jee duŋ?” A ye a jaabi ko, “N te a kasaara la, niŋ ŋa moo kende muwaŋ ne tara jee.”
32 Bituŋ a ko Yaawe ye ko, “Dukaree, kana kamfaa, i ye n so ŋa diyaamu siiñaa kiliŋ doroŋ. Niŋ moo kende taŋ ne tarata jee duŋ?” A ye a jaabi ko, “N te a kasaara la, niŋ ŋa moo kende taŋ ne tara jee.”
33 Kabiriŋ Yaawe niŋ Iburayima pareeta diyaamoo la, a taata. Bituŋ Iburayima seyita suwo kono.
ظهور الله في ممرا
1 وتَراءى الرّبُّ لإبراهيمَ عِندَ بَلُّوطِ مَمْرا، وهوَ جالسٌ بِبابِ الخَيمَةِ في حَرِّ النَّهارِ. 2 فرفَعَ عينيهِ ونظَرَ فرأى ثَلاثةَ رِجالٍ‌ واقِفينَ أمامَهُ، فأسرعَ إلى لِقائِهِم مِنْ بابِ الخَيمةِ وسجدَ إلى الأرضِ 3 وقالَ: «إنْ كنتَ راضِيا عليَّ يا سيّدي، فلا تَمُرَّ مُرورا بِــعَبدِكَ. 4 دَعني أُقدِّمُ لكُم قليلا مِنَ الماءِ، فتَغسِلونَ أرجلَكُم وتَستريحونَ تحتَ الشَّجَرَةِ. 5 وأقدِّمُ لكُم كِسرةَ خُبزٍ، فتَسنِدونَ بها قُلوبَكُم ثُمَّ تَستَأنِفونَ سَفَرَكُم. وإَّلا لماذا مرَرْتُم بِــعَبدِكُم؟» فقالوا لهُ: «إفعَلْ كما قُلتَ».
6 فأسرعَ إبراهيمُ إلى سارةَ في الخَيمَةِ وقالَ لها: «إعجِني في الحالِ ثَلاثةَ أكيالٍ مِنَ الدَّقيقِ الأبـيضِ وا‏خبِزيها أرغِفةً» 7 وا‏ندفعَ إبراهيمُ نحوَ البقَرِ فأخَذَ عِجْلا رَخْصا مُسَمَّنا إلى الخادِم فأسرعَ في تَهيئَتِهِ. 8 ثُمَّ أخذَ زبدَةً ولَبَنا والعِجْلَ الّذي هيَّأهُ، فوضَعَ هذا كُلَّه أمامَهُم. فأكلوا وهوَ واقفٌ أمامَهُم تَحتَ الشَّجرَةِ.
9 ثُمَّ قالوا: «أينَ سارةُ ا‏مرأتُكَ؟» قالَ: «هيَ في الخَيمةِ». 10 فقالَ أحدُهُم: «سأرجِـعُ إليكَ في مِثلِ هذا الوقتِ مِنَ السَّنَةِ المُقبِلَةِ ويكونُ لسارةَ ا‏مرأتِكَ ا‏بنٌ». وكانَت سارةُ تسمَعُ عِندَ بابِ الخَيمةِ وراءَهُ‌ 11 وكانَ إبراهيمُ وسارةُ شَيخَينِ مُتَقَدِّمَينِ في السِّنِّ، وا‏متنعَ أنْ يكونَ لسارةَ عادةٌ كما لِلنِّساءِ، 12 فضَحِكت سارةُ في نفْسِها وقالت: «أبَعدَما عَجَزْتُ وشاخَ زوجي‌ تكونُ لي هذِهِ المِتعَةُ؟» 13 فقالَ الرّبُّ لإبراهيمَ: «ما بالُ سارةَ ضَحِكَت وقالت: «أحقًّا ألِدُ وأنا الآنَ في شيخوخَتي؟ 14 أيصْعُبُ على الرّبِّ شيءٌ؟ في مِثلِ هذا الوقتِ مِنَ السَّنةِ المُقبِلَةِ أعودُ إليكَ ويكونُ لِسارةَ ا‏بنٌ‌». 15 فأنكَرَت سارَةُ وقالت: «ما ضَحِكْتُ»، لأنَّها خافَت. فقالَ: «لا، بل ضَحِكْتِ‌».
وساطة إبراهيم
16 وقامَ الرِّجالُ مِنْ هُناكَ وتوَجَّهوا نحوَ سدومَ، وسارَ إبراهيمُ مَعَهُم لِـيُشَيِّعَهُم. 17 فقالَ الرّبُّ في نفْسِه: «هل أكتُمُ عَن إبراهيمَ ما أنوي أنْ أفعلَهُ، 18 وإبراهيمُ سيكونُ أُمَّةً كبـيرةً قويَّةً ويتَبارَكُ بِهِ جميعُ أُمَمِ الأرضِ‌؟ 19 أنا ا‏ختَرْتُه لِـيُوصيَ بَنيه وأهلَ بَيتِه مِنْ بَعدِه بأنْ يسلُكوا في طُرُقي ويعمَلوا بالعَدلِ والإنصافِ، حتى أفيَ بما وَعَدْتُهُ بهِ». 20 وقالَ الرّبُّ لإبراهيمَ: «كَثُرَتِ الشَّكوى على أهلِ سدومَ وعَمورةَ وعَظُمَت خطيئَتُهُم جدًّا 21 أنزِلُ وأرى هل فعَلوا ما يستوجِبُ الشَّكوَى الّتي بلَغَت إليَّ؟ أُريدُ أن أعلَمَ».
22 وتوَجَّهَ الرَّجلانِ مِنْ هُناكَ إلى سدومَ، وبقيَ إبراهيمُ واقفا أمامَ الرّبِّ‌. 23 فا‏قتربَ إبراهيمُ وقالَ: «أتُهلِكُ الصِّدِّيقَ معَ الشِّرِّيرِ؟ 24 رُبَّما كانَ في المدينةِ خَمسونَ صِدِّيقا، أتُهلِكُها كُلَّها ولا تصفَحُ عَنها مِنْ أجلِ الخَمسينَ صِدِّيقا فيها؟ 25 حَرامٌ علَيكَ أنْ تفعَلَ مِثلَ هذا الأمرِ، فتُهلِكُ الصِّدِّيقَ معَ الشِّرِّيرِ، فيَتساويانِ. حَرامٌ علَيكَ! أديَّانُ كُلِّ الأرضِ لا يَدينُ بالعَدلِ؟» 26 فقالَ الرّبُّ: «إنْ وجَدْتُ خَمسينَ صِدِّيقا في سدومَ صَفَحْتُ عَنِ المكانِ كلِّه إكراما لهُم».
27 فأجابَ إبراهيمُ: «ما بالي أُكَلِّمُ سيّدي هذا الكلامَ وأنا تُرابٌ ورمادٌ. 28 رُبَّما نقَصَ الخَمسونَ بَريئا خَمْسةً، أتُهلِكُ كُلَّ المدينةِ بِالخَمْسةِ؟» فقالَ: «لا أُهلِكُها إنْ وجَدتُ هناكَ خَمْسةً وأربعينَ». 29 وتابَعَ إبراهيمُ كلامَهُ فقالَ: «وإنْ وجَدْتَ هُناكَ أربَعينَ؟» فأجابَ: «لا أفعَلُ إكراما للأربعينَ».
30 فقالَ إبراهيمُ: «لا يغضَبْ سيّدي فأتَكلَّمَ: وإنْ وجَدْتَ هُناكَ ثَلاثينَ». فأجابَ: «لا أفعَلُ إنْ وجَدْتُ هُناكَ ثَلاثينَ». 31 فقالَ إبراهيمُ: «ما بالي أُكْثِرُ الكلامَ أمامَ سيّدي: وإنْ وجَدْتَ هُناكَ عِشْرينَ؟» قالَ: «لا أُزيلُ المدينةَ إكراما لِلعشْرينَ». 32 فقالَ إبراهيمُ: «لا يغضَبْ سيّدي فأتكلَّمَ لآخرِ مرَّةٍ: وإنْ وجَدْتَ هُناكَ عشَرَةً؟» قالَ: «لا أُزِيلُ المدينةَ إكراما لِلعشَرَةِ».
33 ومضَى الرّبُّ عِندَما فرَغَ مِنَ الكلامِ معَ إبراهيمَ، ورجَعَ إبراهيمُ إلى حَيثُ يُقيمُ.