Annabilayi Eliya ye Mansa Ahasiya jalayi
1 Mansa Ahabu la saayaa koolaa Mowabi bankoo ye balaŋo le tiliŋ Banisirayila la.
2 Wo waatoo le mu Mansa Ahasiya boyita a la buŋo jimbaŋo santo, meŋ be Samariya saatewo kono, aduŋ a barama saŋarata. Bituŋ a naata kiilaalu kii, a ko ì ye ko, “Ali taa n ye Baali-Sebubu yaa juubeeroo la, Ekironi saatewo jalaŋo, ñiŋ kamma la n si a loŋ noo fo n na baramoo be kendeyaa la le waraŋ fo a te kendeyaa la.”
3 Kabiriŋ kiilaalu be taa kaŋ, Yaawe* la malaayikoo ko Eliya Tisibenkoo ye ko, “Wuli, i ye taa mansa la kiilaalu benduŋ, i ye ì ñininkaa ko, fo Alla maŋ soto Banisirayila kono baŋ, fo ì ka taa Baali-Sebubu yaa juubeeroo la, Ekironi jalaŋo? 4 Ñiŋ kuwo daliiloo kamma la Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: ‘Baramoo meŋ ye mansa landi, a te kendeyaa la. A be faa la le, wo te baayi la muk.’ ” Bituŋ Eliya taata ka ì benduŋ.
5 Kabiriŋ mansa la kiilaalu muruta a kaŋ, a ko ì ye ko, “Muŋ ne ye ali murundi naŋ saayiŋ?” 6 Ì ko a ye ko, “Kewo doo le ye m̀ benduŋ siloo kaŋ a ko ǹ ye, ali muru mansa kaŋ, meŋ ye ali kii. Ali a fo a ye, Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: ‘Fo Alla maŋ soto Banisirayila kono baŋ, fo ali ka taa Baali-Sebubu yaa juubeeroo la, Ekironi jalaŋo? Ñiŋ kuwo daliiloo kamma la, dimiŋo meŋ ye mansa landi a te kendeyaa la. A be faa la le, wo te baayi la muk.’ ” 7 Mansa ko ì ye ko, “Ñiŋ kewo muluŋo be ñaadii le, meŋ ye ñiŋ kuwolu fo ali ye?” 8 Ì ko a ye ko, “A ye dendika baa tiimaa le duŋ, aniŋ a ye a tewo siti kulujuloo la.” A ko ì ye ko, “Eliya le mu, Tisibenkoo.”
9 Wo to le mansa ye kelediŋ kuntiyo kii Eliya kamma, meŋ marata kelediŋ taŋ luulu ma. Bituŋ a niŋ a la kelediŋ taŋ luuloo taata, ì ye Eliya tara siiriŋ konkoo santo. Kelediŋ kuntiyo ko a ye ko, “Alla la moo, mansa ko i ye jii naŋ.” 10 Bari Eliya ye a jaabi ko, “Niŋ a ye a tara m mu Alla la moo le ti, wo to dimbaa ye bo naŋ santo, a ye i niŋ i la kelediŋ kafoo kasaara.” Wo loo to dimbaa bota naŋ santo, a ye kelediŋ kuntiyo niŋ a la kee taŋ luuloo bee faa.
11 Mansa muruta tukuŋ a ye kelediŋ kuntii doo kii Eliya kamma, a niŋ a la kee taŋ luulu. Kabiriŋ a futata Eliya ma konkoo santo, a ko a ye ko, “Alla la moo, i tariyaa, mansa ko i ye jii naŋ.” 12 Eliya ye a jaabi ko, “Niŋ a ye a tara m mu Alla la moo le ti, wo to dimbaa ye bo naŋ santo, a ye i niŋ i la kelediŋ kafoo kasaara.” Wo loo to dimbaa bota naŋ santo, a ye kelediŋ kuntiyo niŋ a la kee taŋ luuloo bee faa.
13 Bituŋ mansa muruta kotenke a ye kelediŋ kuntii doo fanaa niŋ a la kee taŋ luulu kii Eliya kamma, siiñaa sabanjaŋo. Kabiriŋ ñiŋ kelediŋ kuntiyo naata Eliya kaŋ konkoo santo, a sujudita a ye, ka a daani. A ko Eliya ye ko, “Alla la moo, dukaree i bala ye faa n ye, i kana n kasaara, n niŋ n na kee taŋ luuloo. Ntolu mu i la joŋolu doroŋ ne ti. 14 Dimbaa meŋ ye wo kelediŋ doolu kasaara, dukaree wo kana ntolu kasaara.”
15 Wo to le Yaawe la malaayikoo ko Eliya ye ko, “I niŋ a ye taa. Kana sila a la.” Bituŋ Eliya wulita, a niŋ a taata ñoo la mansa yaa. 16 A ko mansa ye, Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: “Fo Alla maŋ soto Banisirayila kono baŋ, i ka taa Baali-Sebubu yaa juubeeroo la, Ekironi jalaŋo? Ñiŋ kuwo daliiloo kamma la, baramoo meŋ ye i landi a te kendeyaa la. I be faa la le, wo te baayi la muk.”
17 Bituŋ Mansa Ahasiya faata ko Yaawe la kumoo ye a yitandi ñaameŋ, Eliya ye meŋ fo. Ahasiya maŋ dinkee soto, wo le ye a tinna a doomaa Yoramu keta mansa ti. Wo waatoo niŋ Yehosafati dinkewo Yehoramu la mansayaa sanji fulanjaŋo le kaañanta Yahuuda. 18 Ahasiya ye kuu koteŋolu mennu ke, ì safeeta Banisirayila Mansoolu la Taarika Kitaaboo le kono.
إيليا والملك أخزيا
1 وتمرَّدَ المُوآبـيُّونَ على مَلِكِ إِسرائيلَ بَعدَ وفاةِ أخابَ.
2 وسقَطَ أخَزْيا مَلِكُ إِسرائيلَ مِنْ شُرفةِ قصرِهِ‌ في السَّامِرةِ وأُصيـبَ بِـجُرحٍ بليغٍ، فأرسَلَ يسألُ بَعلَ زَبوبَ إلهَ عَقرونَ إنْ كانَ سَيُشفى مِنْ جُرحِهِ. 3 فقالَ ملاكُ الرّبِّ لإيليَّا التَّشْبـيِّ: «إذهَبْ إلى رُسُلِ مَلِكِ السَّامِرةِ وقُلْ لهُم: ألا يوجدُ إلهٌ في إِسرائيلَ حتّى تسألوا بَعلَ زَبوبَ إلهَ عَقرونَ؟ 4 فلِذلِكَ قولوا لِلمَلِكِ: لن تخرُجَ مِنَ الفِراشِ مُعافًى، بل موتا تموتُ». ففَعَلَ إيليَّا ما أمرَهُ بهِ الرّبُّ.
5 ورجَعَ الرُّسُلُ إلى المَلِكِ، فسألهُم: «لِماذا رَجَعتُم؟» 6 فأجابوا «لاقانا رَجُلٌ وقالَ لنا: إرجِعوا إلى المَلِكِ الّذي أرسَلكُم وقولوا لَه: هذا ما قالَ الرّبُّ: ألا يوجَدُ إلهٌ في إِسرائيلَ حتّى تَسألَ بَعلَ زَبوبَ إلهَ عَقرونَ؟ لِذلِكَ لن تخرُجَ مِنَ الفِراشِ مُعافًى، بَل موتا تموتُ». 7 فقالَ لهُمُ المَلِكُ: «ما هيئَةُ الرَّجُلِ الّذي كلَّمَكُم بِهذا الكلامِ؟» 8 فقالوا لَه: «رَجُلٌ علَيهِ عباءَةٌ مِنْ شَعْرٍ، وعلى وسَطَهِ حِزامٌ مِنْ جِلْدٍ». فقالَ المَلِكُ: «هوَ إيليَّا التَّشْبـيِّ‌».
9 فأرسَلَ المَلِكُ إليهِ قائدَ خمسينَ معَ رِجالِهِ، فصَعِدَ إليهِ وكانَ إيليَّا جالسا على رأسِ الجبَلِ وقالَ لَه: «يا رَجُلَ اللهِ، يقولُ لكَ المَلِكُ أنْ تَنزِلَ». 10 فأجابَهُ إيليَّا: «إنْ كُنتُ أنا رَجُلَ اللهِ، فلتَنزِلْ نارٌ مِنَ السَّماءِ وتأكُلْكَ أنتَ ورِجالَكَ الخمسينَ». فنَزَلَت نارٌ مِنَ السَّماءِ فأكَلَتْهُ هوَ ورِجالُهُ الخمسينَ‌.
11 ثُمَّ عادَ المَلِكُ فأرسَلَ إليهِ قائدَ خمسينَ آخَرَ معَ رِجالِهِ، فصَعِدَ إليهِ وقالَ لَه: يا رَجُلَ اللهِ، هذا ما قالَ المَلِكُ: «إنْزِلْ عاجلا». 12 فأجابَهُ إيليَّا: «إنْ كُنتُ أنا رجُلَ اللهِ، فلْتَنزِلْ نارٌ مِنَ السَّماءِ وتأكُلْكَ أنتَ ورِجالَكَ الخمسينَ». فنَزَلَت نارٌ مِنَ السَّماءِ فأكَلَتْهُ هوَ ورِجالُه الخمسينَ.
13 ثُمَّ عادَ المَلِكُ فأرسَلَ إليهِ قائدَ خمسينَ معَ رِجالِهِ، فصَعِدَ إليهِ قائدُ الخمسينَ الثَّالثُ فوَقعَ على رُكبَتَيهِ أمامَ إيليَّا وتضَرَّعَ إليهِ: «يا رجُلَ اللهِ، تحَنَّنْ علَينا. ولتكُنْ حياتي وحياةُ عبـيدِكَ هؤلاءِ الخمسينَ غاليةً في عينَيكَ. 14 فالنَّارُ نزَلَت مِنَ السَّماءِ وأكلَتِ القائدَينِ الأوَّلَينِ ورِجالَهُما. والآنَ تحَنَّنْ عليَّ ولتكُنْ حياتي غاليةً في عينَيكَ». 15 فقالَ ملاكُ الرّبِّ لإيليَّا: «إنزِلْ معَهُ ولا تخَفْ مِنهُ». فقامَ إيليَّا ونزَلَ معَهُ إلى المَلِكِ 16 وقالَ لَه: «هذا ما قالَ الرّبُّ: لأنَّكَ أرسَلْتَ تسألُ بَعلَ زَبوبَ إلهَ عَقرونَ، كأنَّ لا إلهَ في إِسرائيلَ تسألُهُ، فلن تخرُجَ مِنَ الفِراشِ مُعافًى، بل موتا تموتُ».
17 فماتَ أخَزْيا، كما قالَ الرّبُّ على لِسانِ إيليَّا. ولم يكُنْ لَه ا‏بنٌ، فمَلَكَ يورامُ أخوهُ مكانَهُ في السَّنةِ الثَّانيةِ لِـيورامَ بنِ يوشافاطَ مَلِكِ يَهوذا. 18 وما بَقيَ مِنْ أخبارِ أخَزْيا وسيرَتِهِ مُدَوَّنٌ في سِفْرِ أخبارِ الأيّامِ لِمُلوكِ إِسرائيلَ.