Yahuuda mansa Yehohasi
(2 Mansoolu 23:30-35)
1 Bankoo moolu ye Yehohasi taa, Yosiya diŋo, ì ye a ke mansa ti a faamaa noo to Yerusalaamu. 2 Yehohasi siyo be nuŋ sanji muwaŋ niŋ saba le, biriŋ a be ke la mansa ti, aduŋ a ye kari saba le ke maraloo la Yerusalaamu. 3 Misira mansa Neko naata a bondi mansayaa to Yerusalaamu, a ye naamoo laa Yahuuda bankoo kaŋ, meŋ taata kaañaŋ kodiforo kilo wuli saba kilo keme naani fee, aniŋ sanoo kilo taŋ saba kilo naani. 4 Misira mansa ye Yehohasi kotoomaa Eliyakimu sindi a noo to ka ke Yerusalaamu niŋ Yahuuda bee mansa ti. A ye Elikiyamu too faliŋ ka a ke Yehoyakimu ti. A ye Yehohasi muta ka a samba Misira.
Yahuuda mansa Yehoyakimu
(2 Mansoolu 23:36—24:7)
5 Yehoyakimu siyo be nuŋ sanji muwaŋ niŋ luulu le, biriŋ a be ke la mansa ti. A ye sanji taŋ niŋ kiliŋ ne ke maraloo la Yerusalaamu. A baarata kuu jawoo le la Yaawe ñaa koto, a la Alla. 6 Bituŋ Babiloni mansa Nebukanesa wulita a kamma, a ye a siti jaawali joloolu la, a ye a samba Babiloni bankoo kaŋ. 7 Nebukanesa ye Yaawe Batudulaa Buŋo* feŋo doolu fanaa samba Babiloni, a ye ì ke a la mansabuŋo kono.
8 Mansa Yehoyakimu kekuu koteŋolu, a ye kuu haraamuriŋolu mennu ke, aniŋ moolu ye kuu jawoolu mennu je a la karoo la, be safeeriŋ Banisirayila niŋ Yahuuda Mansoolu la Taarika Kitaaboo le kono. A diŋo Yehoyakini le keta a noo to mansa ti.
Yahuuda mansa Yehoyakini
(2 Mansoolu 24:8-17)
9 Yehoyakini siyo be nuŋ sanji taŋ niŋ seyi le, biriŋ a be ke la mansa ti. A ye kari saba tili taŋ ne ke maraloo la Yerusalaamu. A baarata kuu jawoo le la Yaawe ñaa koto. 10 Tilikandoo kono, Nebukanesa ye moolu kii ka a samba naŋ Babiloni, a niŋ Yaawe Batudulaa Buŋo jooraŋ kummaalu. Bituŋ Nebukanesa ye Yehoyakini faandiŋ sindi a noo to ka ke Yerusalaamu niŋ Yahuuda bee mansa ti.
Yahuuda mansa Sedekiya niŋ Yerusalaamu la boyoo
(2 Mansoolu 24:18-202 25:1-21Yeremiya 52:1-30)
11 Sedekiya siyo be nuŋ sanji muwaŋ niŋ kiliŋ ne, biriŋ a be ke la mansa ti. A ye sanji taŋ niŋ kiliŋ ne ke maraloo la Yerusalaamu. 12 A baarata kuu jawoolu le la Yaawe ñaa koto, a la Alla. A maŋ a fammajii Annabilayi Yeremiya ñaatiliŋo la, meŋ ka Alla la kumoo bankee. 13 Aduŋ fanaa, a ye balaŋo tiliŋ Mansa Nebukanesa la, meŋ ye a kalindi nuŋ Alla too la ka foroyaa a ma. A ye a faŋo kaŋo jandi, aduŋ a ye a jusoo fanaa jandi, a maŋ soŋ na muru la Yaawe kaŋ, Banisirayila la Alla. 14 Piriisi* ñaatonkoolu bee ka taa jamaa moolu fanaa maŋ foroyaa Yaawe la karoo la hani domandiŋ. Ì bulata banku koteŋolu la kuu ñewundiŋolu bee le nooma. Ì ye Yaawe Batudulaa Buŋo kosondi, a faŋo ye meŋ seneyandi Yerusalaamu.
15 Yaawe, ì mumuñolu la Alla tuta annabiyomoolu kii la ì kaŋ ne ka ì dandalaa, kaatu a balafaata ì ye le, aniŋ a Batudulaa Buŋo. 16 Bari ì tarata Alla la annabiyomoolu ñaawali la, ka i baŋ a la kumakaŋolu la. Ì ka a la annabiyomoolu jele fo a la kamfaa warata ì kamma, fo labaŋo ì maŋ kanadaa soto noo. 17 Wo le to Yaawe ye Babiloni mansa bula naŋ ka boyi ì kaŋ. A ye ì la fondinkewolu faa hawusaroo* la Alla Batudulaa Buŋo faŋo kono. A maŋ balafaa soto musu dindiŋ ye, waraŋ fondinkee, biriŋ keebaa kotoolu ka taa fo moo lamfuriŋolu, Alla ye ì bee le duŋ Nebukanesa bulu. 18 Alla Batudulaa Buŋo jooraŋolu bee, biriŋ domandiŋ fo waramaa, Alla Batudulaa Buŋo naafuloo ka taa mansa niŋ a la ñaatonkoolu la naafuloo, a ye a bee le samba Babiloni. 19 Ì ye Alla Batudulaa Buŋo jani, ì ye Yerusalaamu saatee tata sansaŋo boyi, ì ye a mansabuŋolu bee jani dimbaa la, ì ye a jooraŋ kummaalu bee tiñaa.
20 Mennu kanata hawusaroo ma, a ye wolu samba mutoo kono Babiloni, aduŋ ì keta a niŋ a koomalankoolu la joŋolu ti, fo janniŋ Perisiya mansamarali bankoo be maraloo ke la. 21 Bituŋ Yaawe ye meŋ bankee ka bo niŋ Yeremiya la timmata ko, bankoo ñiŋ be tara la foñondiŋo la le, a senebaloo fo sanji taŋ woorowula, ka loobula saŋolu jooseyi, ì maŋ mennu bula nuŋ.
Mansa Kirusi ye Yahuuda moolu bula ka seyi
(Esira 1:1-4)
22 Perisiya mansa Kirusi la maraloo sanji foloo kono, wo tumoo le Yaawe ye a la laahidoo timmandi, a ye meŋ fo ka bo niŋ Annabilayi Yeremiya la. Yaawe ye ñiŋ miiroo duŋ Kirusi sondomoo kono, a ye kankulaari kumoo kii a la mansamarali bankoo bee kaŋ, kankulaaroo ñiŋ safeeta teŋ ne:
23 “Perisiya mansa Kirusi le ye ñiŋ fo ko, Yaawe, Arijana Maarii le ye duniyaa mansamarali bankoolu bee duŋ m bulu. Aduŋ a ye n yaamari le ka Batudulaa Buŋo loo a ye Yerusalaamu saatewo kono Yahuuda bankoo kaŋ. Moolu mennu mu a la moolu ti ali kono, Allamaa a ye tara ali fee, aduŋ ali ye siloo soto le ka muru.”
يوآحاز ملك يهوذا
(2مل 23‏:30‏—24‏:17)
1 فأقامَ شعبُ يَهوذا يوآحازَ بنَ يوشيَّا مَلِكا علَيهِم مكانَ أبـيهِ بأورُشليمَ. 2 وكانَ يوآحازُ ا‏بنَ ثَلاثٍ وعِشرينَ سنَةً حينَ ملَكَ، وملَكَ ثلاثَةَ أشهرٍ بأورُشليمَ. 3 فعَزَلَهُ نَكْوُ مَلِكُ مِصْرَ وفرَضَ على يَهوذا ضَريـبةً قَدْرُها سِتَّةَ عشَرَ قِنْطارا مِنَ الفِضَّةِ، وأربَعةَ عشَرَ رَطْلا مِنَ الذَّهبِ. 4 وأقامَ نَكْوُ مَلِكُ مِصْرَ ألياقيمَ أخا يوآحازَ مَلِكا على يَهوذا وأورُشليمَ، وبَدَّلَ ا‏سمَهُ يوياقيمَ. وأمَّا يوآحازُ فأخذَهُ نَكْوُ وجاءَ بهِ إلى مِصْرَ‌.
يوياقيم ملك يهوذا
5 وكانَ يوياقيمُ‌ ا‏بنَ خمسٍ وعِشرينَ سنَةً حينَ ملَكَ، وملَكَ إحدى عَشْرَةَ سنَةً بأورُشليمَ، وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ إلَهِهِ. 6 فزَحَفَ نَبوخذنَصَّرُ مَلِكُ بابِلَ على يَهوذا، وأسَرَ يوياقيمَ وقَيَّدهُ بِسِلسِلَتَينِ مِنْ نُحاسٍ وجاءَ بهِ إلى بابِلَ‌. 7 وأخذَ نَبوخذنَصَّرُ آنيَةً مِنَ الهَيكلِ ووضَعَها في قصرِهِ‌ بِبابِلَ. 8 وما تبَقَّى مِنْ أخبارِ يوياقيمَ وما فعَلَهُ مِنْ مَعصياتٍ وا‏رتكَبَهُ مِنْ شُرورٍ مُدَوَّنٌ في سِفرِ مُلوكِ إِسرائيلَ ويَهوذا. وملَكَ يوياكينُ ا‏بنُهُ مكانَهُ‌.
يوياكين ملك يهوذا
9 وكانَ يوياكينُ ا‏بنَ ثَماني عَشْرَةَ سنَةً‌ حينَ ملَكَ، وملَكَ ثلاثةَ أشهرٍ وعشَرَةَ أيّامٍ بأورُشليمَ، وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ: 10 وفي ربـيعِ تِلكَ السَّنةِ أرسلَ المَلِكُ نَبوخذنَصَّرُ رُسُلا إلى أورُشليمَ، فجاؤوا إلى بابِلَ بـيوياكينَ‌ وما كانَ في هَيكلِ الرّبِّ مِنْ آنيةٍ نَفيسةٍ وأقاموا صِدْقيَّا عَمَّ‌ يوياكينَ مَلِكا على يَهوذا وأورُشليمَ‌.
صدقيا ملك يهوذا
(2مل 24‏:18‏—25‏:21، ار 39‏:1‏-10؛ ار 52‏:1‏-27)
11 وكانَ صِدْقيَّا‌ ا‏بنَ إحدى وعِشرينَ سنَةً حينَ ملَكَ، وملَكَ إحدى عَشْرَةَ سنَةً بِأورُشليمَ. 12 وفعَلَ الشَّرَّ في نظَرِ الرّبِّ إلَهِهِ ولم يُصغِ بِـخُشوعٍ لإرميا النَّبـيِّ الّذي كانَ يَنطِقُ بِكلامِ الرّبِّ. 13 وتمَرَّدَ‌ أيضا على المَلِكِ نَبوخذنَصَّرَ الّذي حَلَّفَهُ باللهِ أنْ يُخْلِصَ لَه. وعانَدَ الرّبَّ إلهَ إِسرائيلَ وقَسَّى قلبَهُ ولم يَرجِـعْ إليهِ. 14 وبالَغَ جميعُ رُؤساءِ الكهَنةِ وزُعَماءُ الشَّعبِ في خيانةِ الرّبِّ با‏رتِكابِ مَعاصي الأُمَمِ حَولهُم، ونَجَّسوا بَيتَ الرّبِّ الّذي قَدَّسَهُ الرّبُّ في أورُشليمَ.
سقوط أورشليم
15 ولم يتَوَقَّفِ الرّبُّ إلهُ آبائِهِم عَنْ إنذارِهِم على ألسِنَةِ أنبـيائِهِ لأنَّهُ أشفَقَ على شعبِهِ وعلى هَيكلِهِ. 16 فكانوا يَستَهزِئونَ بِرُسُلِ اللهِ وأنبـيائِهِ ويَحتَقِرونَ كلامَهُ على ألْسِنَتِهِم، حتّى ثارَ غضَبُ الرّبِّ على شعبِهِ ولم يَعُدْ هُناكَ مِنْ عِلاجٍ.
17 فأرسلَ الرّبُّ مَلِكَ بابِلَ‌ لِمُحارَبَتِهِم، فقَتَل خِيرَةَ شُبَّانِهِم بِالسَّيفِ حتّى في بَيتِ مَقْدسِهِم، ولم يُشفِقْ على فَتًى أو عذراءَ، ولا على شيخٍ أو كَهْلٍ مُقْعَدٍ، بل أسلَمَ الرّبُّ الجميعَ إلى يَدِهِ. 18 ونهَبَ جميعَ آنيَةِ الهَيكلِ، الكبـيرةِ والصَّغيرةِ، وكُنوزَهُ وكُنوزَ المَلِكِ وأعوانِهِ وأخذَها إلى بابِلَ. 19 وأحرَقَ بِالنَّارِ هَيكلَ اللهِ وجميعَ قُصورِ أورُشليمَ، وهدَمَ سُورَ المدينةِ، وأتلَفَ كُلَّ نَفيسٍ فيها‌. 20 والّذينَ نَجَوا مِنَ السَّيفِ سَباهُم إلى بابِلَ حَيثُ صاروا عبـيدا لَه ولِبَنيهِ حتى قيامِ دولَةِ الفُرسِ. 21 وبِذلِكَ تَمَّ ما قالَهُ الرّبُّ بِلِسانِ إرمِـيا: «تَبقى الأرضُ بُورا سَبعينَ سنَةً‌، حتّى تُعَوِّضَ عَمَّا فاتَها مِنَ السُّبوتِ الّتي لم تستَرِحْ فيها طُولَ تِلكَ المُدَّةِ‌».
كورش يأمر اليهود بالعودة
22 وفي السَّنةِ الأولى لِكورَشَ مَلِكِ فارِسَ حقَّقَ الرّبُّ ما وعَدَ بهِ على لِسانِ إرميا، إذ ألهَمَ كورَشَ بِأنْ يكتُبَ هذا النِّداءَ ويُذيعَهُ في مَملكَتِهِ كُلِّها: 23 «هذا ما يقولُ كورَشُ مَلِكُ الفُرسِ: أعطانيَ الرّبُّ إلهُ السَّماواتِ جميعَ مَمالِكِ الأرضِ وأوصاني بِأنْ أبنيَ لَه هَيكلا في أورُشليمَ الّتي بـيَهوذا. فمَنْ كانَ مِنكُم مِنْ شعبِهِ، فليَذهَبْ إلى هُناكَ، والرّبُّ إلهُهُ معَهُ‌».