Yahuuda mansa Yowasi
(2 Mansoolu 12:1-16)
1 Yowasi siyo be nuŋ sanji woorowula le, biriŋ a be ke la mansa ti. A ye sanji taŋ naani le ke maraloo la Yerusalaamu. A baamaa too mu Sibiya le ti meŋ bota Beeriseba saatewo to. 2 Yowasi ka kuu tilindiŋo le ke nuŋ Yaawe ñaa koto Piriisi* Yehoyada baluu tiloo bee la. 3 Yehoyada ye musu fula le ñini a ye, a ye dinkewolu niŋ dimmusoolu soto ì la.
4 Ñiŋ koolaa, Yowasi naata lafi ka Yaawe Batudulaa Buŋo* dadaakuu. 5 Bituŋ a ye piriisoolu niŋ Lewi lasiloo moolu kili, a ko ì ye ko, “Ali taa Yahuuda saatewolu to, ali ye kodoo kafu ñoo ma ka bo moolu bee bulu ka ali la Alla Batudulaa Buŋo dadaakuu, ko a ñanta ke la ñaameŋ saŋ-wo-saŋ. Aduŋ ali si a ke tarinke.” Bari Lewi lasiloo moolu maŋ a kuwo tariyaatoo ke.
6 Bituŋ mansa ye Yehoyada kili, ì la kuntiyo, a ko a ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ì maŋ Lewi lasiloo moolu kii Yerusalaamu aniŋ Yahuuda bee to ka kodoo kafu ñoo ma, Yaawe la dookuulaa Musa ye meŋ londi Banisirayila jamaa moolu ye ka Tiriliisi Senuŋo* topatoo, Kambeŋ Kunewo* be daameŋ?”
7 Wo musu kuruŋ Ataliya noomalankoolu ye Alla Batudulaa Buŋo teyi le, aduŋ feŋolu mennu kerekereta Yaawe ye, ì ye ì bee le samba Baali* jalaŋolu ye.
8 Bituŋ mansa ye kaŋo dii, ì ye keesoo dadaa, ì ye a londi Yaawe Batudulaa Buŋo daa ye banta la. 9 Kankulaaroo keta Yerusalaamu aniŋ Yahuuda bee to ka kodoo samba naŋ Batudulaa Buŋo to, Alla la dookuulaa Musa ye meŋ laa Banisirayilankoolu kaŋ keñewuloo* kono. 10 Ñaatonkoolu bee aniŋ moolu bee seewoota, ì ye ì la kodoo samba naŋ ka a joloŋ keesoo ñiŋ kono, fo a faata. 11 Waati-wo-waati niŋ Lewi lasiloo moolu ye keesoo ñiŋ samba naŋ mansa la ñaatonkoolu ye, ì ye a je ko, kodi jamaa le be a kono, mansa la safeerilaa niŋ piriisi kuntiyo la dookuulaa ka a yelema le, ì ye a murundi a noo to. Ì ka a ke wo le ñaama luŋ-wo-luŋ, ì ye kodi jamaa baa kafu ñoo ma.
12 Bituŋ mansa niŋ Yehoyada ye a dii moolu la, mennu marata Yaawe Batudulaa Buŋo dookuwo ma. Wolu ye masoŋolu taa, kapintaalu, aniŋ jaawaloo niŋ nee dookuulaalu ka Yaawe Batudulaa Buŋo dadaakuu. 13 Bituŋ dookuulaalu ye ì tewo siti kendeke ka Yaawe Batudulaa Buŋo murundi ko a be nuŋ ñaameŋ, ì ye a bambandi. 14 Kabiriŋ ì ye dookuwo ñiŋ baŋ, ì ye kodi too samba naŋ mansa niŋ Yehoyada ye. Ì ye wo kodoo le taa ka jooraŋolu dadaa, ì ka dookuwo ke mennu la Yaawe Batudulaa Buŋo to, jani sadaa* jooraŋolu, booloolu, aniŋ sanoo niŋ kodiforo jooraŋolu. Bituŋ ì ka tara jani sadaalu bo la Yaawe Batudulaa Buŋo to a ñaama, Yehoyada baluu tiloo bee la.
15 Yehoyada siimaayaata, a kotooriŋ baa faata, a be nuŋ sanji keme sanji taŋ saba biriŋ a be bele la. 16 Ì ye a baadee Dawuda la Saatewo* le to, ì ye mansoolu baadee daameŋ to, kaatu a ye kuu kende le ke Banisirayila ye, Alla ye, aniŋ a Batudulaa Buŋo ye.
Mansa Yowasi ye a koo dii Alla la
17 Yehoyada la saayaa koolaa, Yahuuda ñaatonkoolu naata mansa yaa, ì buuñaatoo ñoyita a ye ka a neenee fo a ye ì la yaamaroo nooma. 18 Ì ye ì koo dii Yaawe Batudulaa Buŋo la, ì mumuñolu la Alla, aduŋ ì ka Asera* jalaŋ dokoolu niŋ jalaŋ koteŋolu batu. Bituŋ Yaawe la kamfaa baa jiita naŋ Yerusalaamu niŋ Yahuuda bee kaŋ ì la ñiŋ junube kewo kaŋ. 19 Bari hani wo Yaawe ye annabiyomoolu kii ì kaŋ, ka ì murundi naŋ a kaŋ. Ì ye ì dandalaa, bari ì maŋ i lamoyi. 20 Bituŋ Alla la Nooroo jiita Jakariya kaŋ, Piriisi Yehoyada dinkewo. A loota moolu bee ñaato, a ko ì ye ko, “Alla ye ñiŋ ne fo ko: ‘Muŋ ne ye a tinna ali balanta nte Yaawe* la yaamaroolu la? Wo be a tinna le, ali te ñaatotaa soto la. Kaatu ali ye ali koo dii Yaawe la le, a fanaa ye a koo dii ali la.’ ”
21 Bari ì ye jamfaa siti a kamma, ka bo niŋ mansa la yaamaroo la, ì ye a buŋ beroo la Yaawe Batudulaa luwo to. 22 Mansa Yowasi hakiloo maŋ bula Yehoyada, Jakariya faamaa ye timinandiyaa meŋ yita a la, bari a ye a dinkewo Jakariya faa. Kabiriŋ Jakariya be faa kaŋ, a ko, “Allamaa Yaawe ye ñiŋ juloo joo i to, ka i halaki.”
Mansa Yowasi labaŋo
23 Saŋo bandulaa, Aramu bankoo kelediŋ kafoo wulita Yowasi kamma. Ì boyita Yerusalaamu niŋ Yahuuda muumewo kaŋ, ì ye bankoo ñaatonkoolu bee faa. Ì ñapita ì la feŋ jamaa kaŋ, ì ye ì bee samba ì la mansa ye Damasiku. 24 Aramu kelediŋolu moo dantaŋ dammaa naata ñaa-wo-ñaa, Yaawe ye ñiŋ kelediŋ kafu baa duŋ ì bulu, kaatu ì ye ì koo dii a la le, ì mumuñolu la Alla. Ñiŋ siloo la ì ye Yowasi yankankati. 25 Ì ye a baramariŋ baa bula jee, ì taata. Bituŋ a la dookuulaa fula ye jamfaa siti a kamma, ì ye a faa a la laaraŋo kaŋ a la piriisi Yehoyada diŋo faa kaŋ. Bituŋ ì ye a baadee Dawuda la Saatewo to, bari ì maŋ a baadee mansoolu la kaburoo to. 26 Mennu wulita a kamma, wolu le mu Sabadi ti, Ammoninka musoo Simeyati diŋo, aniŋ Yehosabadi, Mowabinka musoo Simuriti diŋo.
27 Yowasi diŋolu la taarikoo, annabiyomoolu ye meŋ fo ate Yowasi faŋo ma, aniŋ a ye Alla Batudulaa Buŋo dadaakuu ñaameŋ, a bee be safeeriŋ Mansoolu la Kitaaboo le kono. Amasiya siita a faamaa Yowasi noo to mansa ti.
يوآش ملك يهوذا
(2مل 12‏:1‏-17)
1 وكانَ يوآشُ ا‏بنَ سَبعِ سِنينَ حينَ ملَكَ، وملَكَ أربَعينَ سنَةً بِأورُشليمَ، وكانَ ا‏سْمُ أمِّهِ ظَبْيَةَ مِنْ بِئرَ سَبْعَ. 2 وعَمِلَ يوآشُ ما هوَ قَويمٌ في نظَرِ الرّبِّ كُلَّ أيّامِ يُوياداعَ الكاهنِ 3 الّذي زَوَّجَهُ بِا‏مرَأتَينِ فوَلَدَ بَنينَ وبَناتٍ.
4 وبَعدَ ذلِكَ عزَمَ يوآشُ على تَجديدِ هَيكلِ الرّبِّ 5 فجَمَعَ الكهَنةَ واللاَّويِّينَ وقالَ لهُم: «أخرُجوا إلى مُدُنِ يَهوذا وا‏جمَعوا مالا مِنْ جميعِ الشَّعبِ لِتَرميمِ هَيكلِ إلهِكُم سنَةً بَعدَ سنَةٍ، وعَجِّلوا». غَيرَ أنَّ اللاَّويِّينَ لم يُعَجِّلوا. 6 فا‏ستَدعى المَلِكُ رئيسَهُم يُوياداعَ وسألَهُ: «لِماذا لم تَطلُبْ مِنَ اللاَّويِّينَ أنْ يأخُذوا مِنْ يَهوذا وأورُشليمَ الضَّريـبةَ‌ الّتي فرَضَها موسى عبدُ الرّبِّ على شعبِهِ لِلعِنايةِ بِـخَيمةِ الشَّهادةِ؟ 7 فعَثَلْيا الأثيمةُ وأتباعُها أهمَلوا الهَيكلَ وا‏ستَعمَلوا جميعَ أدَواتِهِ المُكرَّسَةِ لِلرّبِّ في عِبادةِ البَعلِ».
8 وبِناءً على أمرِ المَلِكِ عَمِلوا صُندوقا ووضَعوهُ عِندَ بابِ الهَيكلِ مِنَ الخارِجِ، 9 ونادوا في يَهوذا وأورُشليمَ بِأنْ يدفَعَ الشَّعبُ الضَّريـبَةَ الّتي فرَضَها علَيهِ موسى عبدُ اللهِ في البرِّيَّةِ. 10 ففَرِحَ جميعُ الشَّعبِ وأعيانُهُ، بِهذا وتَوافَدوا إلى دَفعِ الضَّريـبةِ في الصُّندوقِ حتّى ا‏متَلأَ. 11 وكُلَّما ا‏متَلأَ كانَ يَحمِلُهُ اللاَّويُّونَ إلى ديوانِ المَلِكِ فيُفرِغُهُ رئيسُ الدِّيوانِ ومُعاوِنُ رئيسِ الكهَنةِ، ثُمَّ يأخُذانِهِ ويَرُدَّانِهِ إلى مكانِهِ. وهكذا كانوا يفعَلونَ يوما فيوما حتّى جمَعوا مِنَ المالِ شيئا كثيرا. 12 فأعطاهُ المَلِكُ ويُوياداعُ لِلقائِمينَ بِالعمَلِ على ترميمِ الهَيكلِ، فا‏ستَأجَروا نحَّاتينَ ونجَّارينَ وحدَّادينَ ونحَّاسينَ لِهذا الغرَضِ. 13 وبذَلَ هؤلاءِ العُمَّالُ جَهدَهُم وتَوَفَّقوا بِما عَمِلَت أيديهِم، وأعادوا هَيكلَ اللهِ إلى ما كانَ علَيهِ سابِقا، وثَبَّتوا أركانَهُ. 14 ولمَّا فَرَغوا مِنْ ذلِكَ، أحضَروا ما تبَقَّى مِنَ المالِ إلى المَلِكِ ويُوياداعَ، فعَمِلا بهِ آنيةً وطاساتِ ذهبٍ وفِضَّةٍ لِلخِدمَةِ في الهَيكلِ وتَقديمِ المُحرَقاتِ بِلا ا‏نقِطاعٍ كُلَّ أيّامِ يُوياداعَ.
وفاة يوياداع والعودة إلى الأصنام
15 وشاخَ يُوياداعُ وشَبِـعَ مِنَ الأيّامِ وماتَ وهوَ ا‏بنُ مئَةٍ وثَلاثينَ سنَةً. 16 فدَفَنوهُ في مدينةِ داوُدَ معَ المُلوكِ ا‏عتِرافا بِفَضلِهِ على إِسرائيلَ وبِـجَهدِهِ الّذي بذَلَهُ في خِدمةِ اللهِ وهَيكلِهِ.
17 وبَعدَ وفاةِ يُوياداعَ جاءَ زُعَماءُ يَهوذا وأكَّدوا وَلاءَهُم لِلمَلِكِ، فقَرَّبَهُم وجعَلَهُم مِنْ مُستَشاريهِ. 18 فأهمَلَ الشَّعبُ هَيكلَ الرّبِّ إلهِ آبائِهِم وعبَدوا الأصنامَ وتَماثيلَ أشيرةَ، فحَلَّ غضَبُ اللهِ على يَهوذا وأورُشليمَ لِمَعصيَتِهم هذِهِ. 19 فأرسلَ إليهِم أنبـياءَ ليُنذِروهُم ويَرُدُّوهُم إلى الرّبِّ، فلم يَستَمِعوا.
20 ثُمَّ ا‏ستَولى روحُ اللهِ على زكريّا بنِ يُوياداعَ الكاهنِ فوقَفَ أمامَ الشَّعبِ وقالَ لهُم: «هذا ما قالَ الرّبُّ: لِماذا تُخالِفونَ وصايا الرّبِّ، فتُنزِلونَ الشَّقاءَ بِأنفُسِكُم؟ أهمَلتُمُ الرّبَّ فأهمَلَكُم». 21 فثاروا على زَكريّا ورجَموهُ بِالحجارَةِ بِأمرٍِ مِنَ المَلِكِ يوآشَ في دارِ الهَيكلِ‌. 22 ولم يَذكُرِ المَلِكُ ما كانَ لِـيُوياداعَ أبـي زَكريّا مِنَ الفَضلِ علَيهِ، بل قتَلَ ا‏بنَهُ الّذي قالَ عِندَ موتِهِ: «الرّبُّ يرى وينتَقِمُ».
آخر أيام يوآش
(2مل 12‏:18‏-22)
23 وفي خريفِ‌ تِلكَ السَّنةِ زحَفَ جيشُ آرامَ على يَهوذا وأورُشليمَ وقتَلوا جميعَ أعيانِ الشَّعبِ وأرسَلوا كُلَّ غَنائِمِهِم إلى مَلِكِ دِمشقَ، 24 ومعَ أنَّ الجيشَ الآراميَّ كانَ قليلَ العدَدِ، فإنَّ الرّبَّ أسلَمَ إلى أيديهِم جيشَ يَهوذا العظيمَ جِدًّا، لأنَّ الشَّعبَ تَركوا الرّبَّ إلهَ آبائِهِم. وأتَمَّ جيشُ آرامَ قضاءَ الرّبِّ على يوآشَ، 25 إذ تَركوه مُصابا بِـجِراحٍ كثيرةٍ، فا‏تَّفَقَ علَيهِ خَدَمُهُ ا‏نتِقاما لِدَمِ ا‏بنِ‌ يُوياداعَ الكاهنِ وقتَلوهُ في سريرِهِ. فدُفنَ في مدينةِ داوُدَ، لا في مقابِرِ المُلوكِ. 26 وكانَ مِمَّنْ تآمرَ علَيهِ زابادُ بنُ شَمعَةَ العَمُّونيَّةِ، ويوزابادُ بنُ شِمْريتَ الموآبـيَّةِ. 27 أمَّا سيرَةُ بَنيهِ، وكثرةُ النُّبوءاتِ علَيهِ، وترميمُهُ هَيكلَ الرّبِّ، هذا كُلُّهُ مُدَوَّنٌ في شرحِ سِفرِ المُلوكِ. وملَكَ أمَصْيا ا‏بنُهُ مكانَهُ.