Yahuuda mansa Abiya
(1 Mansoolu 15:1-8)
1 Banisirayila mansa Yerobowamu la maraloo sanji taŋ niŋ seyinjaŋo, wo saŋo le la, Abiya keta Yahuuda mansa ti. 2 A ye sanji saba le ke maraloo la Yerusalaamu. A baamaa too mu Mikaya le ti, Uriyeli Kibeyankoo dimmusoo.
Keloo naata wuli Abiya niŋ Yerobowamu teema. 3 Abiya taata kele wuloo kono, a niŋ kelenoolaa baa wuli keme naani, ì bee mu kelediŋ tombondiŋolu le ti. Yerobowamu niŋ kelenoolaa baa wuli keme seyi ye ì loodulaalu taa a kamma. 4 Abiya loota Semarayimu Konkoo kaŋ santo, Efurayimu* konkotundoo* to, a ko, “Yerobowamu niŋ Banisirayilankoolu, ali i lamoyi n na! 5 Fo ali maŋ a loŋ ko, Yaawe, Banisirayila la Alla le ye mansayaa dii Dawuda niŋ a koomalankoolu la, ka Banisirayila mara fo fawu, ka bo niŋ kambeŋo la meŋ sitita koo la? 6 Silaŋ Yerobowamu, Nebati dinkewo muritita a maarii Sulemani ma, Dawuda diŋo. 7 Wo koolaa, moo kuruŋo doolu naata kafu a ma ka balaŋ Rehobowamu ma, Sulemani dinkewo. A ye a tara wo be dindiŋyaariŋ ne. A maŋ naa balaŋ noo ì bulu, waraŋ ka i loo ì fee.
8 “Fo saayiŋ, ali lafita balaŋ na n na mansayaa ma le, Yaawe ye meŋ dii Dawuda koomalankoolu la, ali niŋ kelediŋ kafu baa niŋ sani ninsiriŋolu ka naa, Yerobowamu ye mennu dadaa ka ì ke ali ye alloolu ti.
9 “Fo ali maŋ Yaawe la piriisoolu* bayi baŋ, mennu mu Haaruna koomalankoolu ti, aniŋ Lewi lasiloo moolu, ali ye ali fansuŋ piriisoolu tomboŋ, ko banku koteŋolu moolu ka a ke ñaameŋ? Moo-wo-moo meŋ ye ninsituuraa niŋ saakotoŋ woorowula naati jalaŋ batudulaa to ka a faŋ seneyandi, wo si ke noo piriisoo ti ali la alloolu ye.
10 “Bari ntolu, Yaawe le mu ǹ na Alla ti, aduŋ m̀ maŋ m bo a to. Piriisoolu mennu ka a batu, mu Haaruna koomalankoolu le ti, aduŋ Lewi lasiloo moolu le ka ì maakoyi. 11 Soomandaa-wo-soomandaa aniŋ wulaara-wo-wulaara ì ka jani sadaa* bo, ì ka cuuraayi diimaa siisindi Yaawe ye. Ì ka mbuuroo fanaa parendi saniforo taabuloo kaŋ ne, aduŋ wulaara-wo-wulaara ì ka lampoolu mala le mennu be sani lampu looraŋo kaŋ. Ntolu be Yaawe, ǹ na Alla le la yaamaroolu nooma kaŋ, bari alitolu ye i bo Yaawe to le. 12 Alla be m̀ fee le ka ǹ ñaatonkayaa, aduŋ a la piriisoolu fele, ì niŋ ì la footaŋolu, ì pareeta ka mennu fee ka keloo kumandi ali kamma. Banisirayila moolu, ali kana Yaawe kele, ali mumuñolu la Alla, ali te nooroo ke la.”
13 Bari kabiriŋ Abiya be diyaamu kaŋ, Yerobowamu ye kelediŋolu kii, ka deleŋo laa ì kooma la, a ye a tara ate niŋ doolu be ì ñaato. 14 Kabiriŋ Yahuuda ye a je ko, keloo be ì kooma niŋ ì ñaato le, ì woosiita Yaawe ye, piriisoolu ye footaŋolu fee. 15 Bituŋ Yahuuda kewolu ye wuuroo dati. Kabiriŋ wuuroo be kuma kaŋ, Alla wulita Yerobowamu niŋ Banisirayilankoolu kamma, Abiya niŋ Yahuuda ñaatiliŋo la. 16 Banisirayilankoolu borita Yahuuda ñaato, bari Alla ye ì duŋ Yahuuda bulu. 17 Abiya niŋ a la kelediŋolu ye ì kasaara jawuke. Jee to, ì ye Banisirayila kelediŋ tombondiŋ wuli keme luulu le faa. 18 Wo waatoo le mu, Banisirayilankoolu ye ì faŋ seyi ì ma. Yahuuda moolu ye i kutu ì la, kaatu ì be tuukuriŋ Yaawe le la, ì mumuñolu la Alla.
19 Abiya ye Yerobowamu bayi, a ye ñiŋ saatewolu taa a bulu: Beteli niŋ a saateeriŋolu, Yesana niŋ a saateeriŋolu, aniŋ Efuroni niŋ a saateeriŋolu. 20 Abiya la waatoo la, Yerobowamu maŋ semboo soto noo kotenke, Yaawe ye a halaki, bituŋ a faata.
21 Abiya la kuwolu naata yiriwaa laalaa. A ye musu taŋ niŋ naani futuu, aduŋ a ye dinkee muwaŋ niŋ fula le soto, aniŋ dimmusu taŋ niŋ wooro.
22 Abiya la mansayaa kuu koteŋolu, a taaraŋ siloo niŋ a fokumoolu be safeeriŋ Annabilayi Ido la Taarika Kitaaboo le kono.
الحرب بـين أبـيا ويربعام
(1مل 15‏:1‏-8)
1 وفي السَّنةِ الثَّامِنةَ عَشْرَةَ لِلمَلِكِ يَرُبعامَ ملَكَ أبـيَّا على يَهوذا 2 ثَلاثَ سِنينَ بِأورُشليمَ. وكانَ ا‏سْمُ أُمِّهِ ميخايا بِنتَ أوريئيلَ مِنْ جَبْعةَ.
وكانَت بَينَ أبـيَّا ويَرُبعامَ حربٌ‌، 3 فحَشَدَ لها أبـيَّا جيشا مِنْ أربَعِ مئَةِ ألفِ رَجُلٍ مِنْ خِيرَةِ المُحاربـينَ الشُّجعانِ، وا‏ستَعَدَّ يَرُبعامُ لِقِتالِهِ بِثَماني مئَةِ ألفٍ مِنْ خِيرَةِ الجَبابرةِ الأشِدَّاءِ. 4 ووقَفَ أبـيَّا على رابـيةِ صَمارايمَ‌ في جبَلِ أفرايِمَ وقالَ: «أصغِ لي يا يَرُبعامُ ويا جيشَ إِسرائيلَ. 5 ألا تَعلَمونَ أنَّ الرّبَّ إلهَ إِسرائيلَ أعطى المُلْكَ لِداوُدَ ولِبَنيهِ إلى الأبدِ بِــعَهدٍ لا رُجوعَ عَنهُ‌؟ 6 لكِنْ يَرُبعامُ بنُ نَباطَ أحدُ رِجالِ سليمانَ بنِ داوُدَ قامَ وتمَرَّدَ على مَولاهُ، 7 وا‏نضَمَّ إليهِ زُمرَةٌ مِنَ البَطَّالينَ التَّافِهينَ وسيطَروا على رَحُبعامَ بنِ سليمانَ وهوَ بَعدُ صَبـيٌّ بسيطُ القَلبِ فلم يقدِرْ أنْ يُقاوِمَهُم.
8 «وأنتُمُ الآنَ تَظُنُّونَ أنَّكُم قادِرونَ على مُقاوَمَةِ السُّلطَةِ المَلكيَّةِ الّتي وضَعَها الرّبُّ في يَدِ بَني داوُدَ، لأنَّكُم كثيرونَ ومعَكُم عُجولُ الذَّهَبِ الّتي صنَعَها يَرُبعامُ لِتكونَ آلِهةً لكُم‌. 9 طَرَدْتُم كهَنَةَ الرّبِّ بَني هرونَ واللاَّويِّينَ وأقَمْتُم لكُم كهَنةً كما يفْعَلُ سائِرُ شعوبِ الأرضِ، فكُلُّ مَن جاءَ بِثَورٍ مِنَ البقَرِ أوْ سَبعَةِ كِباشٍ يُكَرَّسُ ويَصيرُ كاهنا لِتِلكَ الآلِهةِ الكاذِبةِ الّتي تَعبُدونَها. 10 أمَّا نحنُ، فالرّبُّ هوَ إلهُنا ولم نَترُكْهُ، والكهَنةُ الّذينَ يَخدُمونَهُ هُم بَنو هرونَ يُعاوِنُهُمُ اللاَّويُّونَ. 11 وهُم يُقَرِّبونَ للرّبِّ كُلَّ صباحٍ وكُلَّ مساءٍ مُحرَقاتٍ وبَخورَ أطيابٍ، ويَضَعونَ خُبزَ التَّقدِمَةِ على المائِدَةِ الطَّاهِرَة، ويُوقِدونَ سِراجاتِ مَنارَةِ الذَّهبِ كُلَّ مساءٍ. فنَحنُ نعمَلُ بِما أمرَ الرّبُّ إلهُنا، وأمَّا أنتُم فتَركْتُموهُ‌. 12 واللهُ معَنا وهوَ يَقودُنا، وكهَنتُهُ هُنا بِأبواقٍ يَهتِفونَ لِقِتالِكُم. فلا تُحارِبوا الرّبَّ إلهَ آبائِكُم يا بَيتَ إِسرائيلَ لأنَّكُم لا تَنجَحونَ‌».
13 وكانَ يَرُبعامُ أرسَلَ بَعضا مِنْ جيشِهِ، فَداروا حَولَ رِجالِ يَهوذا وكَمَنوا مِنْ ورائِهِم، وبَقيَ هوَ وسائِرُ جَيشِهِ في مواجهَتِهِم. 14 فا‏لتَفَتَ رِجالُ يَهوذا، فإذا الحربُ مِنْ أمامِهِم ومِنْ خَلفِهِم، فصَرخوا إلى الرّبِّ ونَفخَ الكهَنةُ بِالأبواقِ 15 وهتَفَ رِجالُ يَهوذا. وعِندما هتَفوا وهجَموا بِقيادَةِ أبـيَّا، ضرَبَ اللهُ جيشَ إِسرائيلَ أمامَهُم، 16 فا‏نْهَزموا وأسلَمَهُم إلى أيديهِم. 17 فضَرَبَهُم أبـيَّا وجيشُهُ ضَربةً عظيمةً سقَطَ فيها خمسُ مئةِ ألفِ رَجُلٍ مِنْ خِيرَةِ جيشِ إِسرائيلَ. 18 فخَضَعَ شَعبُ إِسرائيلَ في ذلِكَ الوقتِ وا‏نْتَصَرَ شعبُ يَهوذا لأنَّهُم ا‏تَّكَلوا على الرّبِّ إلهِ آبائِهِم. 19 وطارَدَ أبـيَّا جيشَ يَرُبعامَ وأخذَ مِنهُ مُدُنا، وهيَ بَيتُ إيلَ وتوابِــعُها، ويَشانَةُ وتوابِــعُها، وعَفْرونُ وتوابِــعُها. 20 ولم تَقُمْ لِـيَرُبعامَ قائِمةٌ في أيّامِ أبـيَّا، وضرَبَهُ الرّبُّ فماتَ. 21 وا‏زْدادَ أبـيَّا قُوَّةً، وتزَوَّجَ أربَعَ عَشْرَةَ ا‏مرَأةً، ووَلَدَ ا‏ثْنَينِ وعِشْرينَ ا‏بنا وسِتَّ عَشْرَةَ بِنْتا. 22 وما تبَقَّى مِنْ أخبارِ أبـيَّا وأفعالِهِ وأقوالِهِ مُدَوَّنٌ في سيرَةِ النَّبـيِّ عِدُّو.