1 الابنُ الحكيمُ يَقبَلُ مَشورَةَ أبـيهِ،
وأمَّا السَّاخرُ فلا يَسمَعُ التَّأنيـبَ.
2 مَنْ طابَ كَلامُهُ يُجازَى خَيرا،
وشهوَةُ الغادِرينَ العُنْفُ.
3 مَنْ يَضبُطْ فَمَهُ يَحفَظْ حياتَهُ،
ومَنْ تُثَرثِرْ شَفتاهُ يَهلِكْ.
4 البَطَّالُ يتَمَنَّى ولا يَنالُ،
والمُجتهدُ يَنجَحُ فَيَغنى.
5 الصِّدِّيقُ يُبغِضُ كَلامَ الكَذِبِ،
أمَّا الشِّرِّيرُ فيُشجِّعُهُ ويَحميهِ.
6 الصِدْقُ يَصونُ السَّالكينَ في الكمالِ،
والشَّرُّ يَسبُقُ خطواتِهِم‌.
7 مِنَ الأغنياءِ مَنْ يَدَّعي الفَقرَ،
ومِنَ الفقراءِ مَنْ يَدَّعي الغِنى.
8 الغنيُّ يُكَفِّرُ عَنهُ مالُهُ،
والفقيرُ لا يَجِدُ مَنْ يَفديهِ.
9 نورُ الصِّدِّيقينَ فرَحٌ كُلُّهُ،
وسِراجُ الأشرارِ يَنطَفئُ.
10 التَّطَرُّفُ لا يَلِدُ إلاَّ المُشاجرَةَ،
والحِكمةُ عِندَ مَنْ يَتَّعِظُ بِسِواهُ.
11 مالُ البَطَّالِ يتَناقصُ،
ومالٌ تَجمَعُهُ باليَدِ يَزدادُ.
12 رَجاءٌ مَشكوكٌ فيهِ يُعِلُّ القلبَ،
والأماني إذا تحَقَّقَت شجَرَةُ حياةٍ.
13 مَنِ ا‏سْتهانَ بالكَلِمةِ يَهلِكْ،
ومَنِ ا‏حتَرَمَ الوصيَّةَ يَسلَمْ.
14 نصيحةُ الحكيمِ يُنبُوعُ حياةٍ،
وبها تَبتَعِدُ عَنْ أشراكِ الموتِ‌.
15 حُسْنُ التَّعَقُّلِ يُكسِبُ هَيـبةً.
وطريقُ الغادِرينَ وَعِرَةٌ‌.
16 الرَّجلُ الذَّكيُّ يعمَلُ بِمَعرِفةٍ،
والكَسولُ يَنشُرُ الحماقَةَ.
17 الرَّسولُ الشِّرِّيرُ يُوقِـعُ في السُّوءِ‌،
والسَّفيرُ الأمينُ يأتي بالهَناءِ.
18 الفَقرُ والهوانُ لِمَنْ يَنبُذُ المَشورَةَ
والكرامةُ كُلُّها لِمَنْ يَقبَلُ التَّوبـيخَ.
19 تحَقُّقُ الأماني يَجلو النَّفْسَ.
وا‏جتنابُ السُّوءِ يَمقُتُهُ البُلَداءُ.
20 مَنْ سايَرَ الحُكماءَ صارَ حكيما،
ومَنْ عاشرَ البُلَداءَ لَحِقَهُ السُّوءُ.
21 السُّوءُ يَتبَعُ الخاطِئينَ،
وبالخَيرِ يُجازَى الصِّدِّيقونَ‌.
22 الصَّالحُ يُورِثُ بَني بَنيهِ،
وثَروةُ الخاطئِ تُحفَظُ للصِّدِّيقينَ.
23 في حُقولِ المُستَقيمينَ طَعامٌ كثيرٌ،
وهُناكَ مَنْ يأخُذُهُ بِــغيرِ حَقٍّ،
24 مَنْ يُوَفِّرْ عَصاهُ يُبغِضِ ا‏بنَهُ،
ولو أحبَّهُ لَسارعَ إلى تأدِيـبِهِ.
25 الصِّدِّيقُ يأكلُ حتّى يَشبَعَ،
أمَّا الشِّرِّيرُ فيأكلُ ولا يَشبَعُ.
Moo tilindiŋo ka mala le ko tiloo
1 Diŋ kendoo ka bula a faamaa la yaamaroo nooma le,
bari ñaawalilaa buka soŋ yitandiroo la.
2 Moo be joori betoo soto la a fokuma kendoolu to le,
bari moolu mennu tilimbaliyaata, ka tara hameriŋ fitina kuwo doroŋ ne la.
3 Moo meŋ ka a fokumoo loŋ, ka a niyo le tankandi,
bari moo meŋ ka kumoo fo a kuŋ fee, ka kasaara le.
4 Katakolentewo si hame ñaa-wo-ñaa, a buka feŋ soto noo,
bari moo soobewo ka feŋ-wo-feŋ ñini, a ka sooneeyaa a ye le.
5 Moo tilindiŋo tanoo le mu faniyaa kuwo ti,
bari moo kuruŋo ka maloo niŋ niitoora kuwo le naati.
6 Tiliŋo le ka moo kendoo kanta,
bari jawuyaa le ka junubelaalu kasaara.
7 Doo ka a faŋo ke naafulutiyo ti le,
a ye a tara a maŋ feŋ soto,
doo ka a faŋo fuwaareyandi,
a ye a tara fankamaa baa le mu.
8 Moo la naafuloo si a niyo kumakaa noo le,
bari fuwaaroo te tara la nii dewuŋ kono,
kaatu a maŋ feŋ soto ka a niyo tankandi.
9 Moo tilindiŋo ka mala le ko tiloo,
bari moo jawoo la lampoo be dubeŋ na le.
10 Faŋ waroo ka sonkoo doroŋ ne saabu,
bari ñaameŋo ka tara moolu le kono, mennu ka soŋ yaamaroo la.
11 Naafuloo meŋ sotota tariyaake, a ka kasaara katabake le,
bari moo meŋ ka a kafuŋ-kafuŋ, a ka siyaa wo bulu le.
12 Ka moo fayiŋ-fayiŋ ka a sondomoo toora le,
bari niŋ jikoo timmata, wo mu baluwo yiroo le ti.
13 Moo-wo-moo balanta yaamaroo la, be a tinewo je la le,
aduŋ moo meŋ sonta kuluuroo la, be joo soto la le.
14 Moo ñaamendiŋo la karandiroo le mu duniyaa sambaraŋo ti,
i si a je moo si tanka saayaa kutindiŋo ma.
15 Hakilimaa ka buuñaa soto le,
bari tilimbaloo taaraŋ siloo le ka a kasaara.
16 Moo meŋ ye a kekuwo loŋ, ka a la londoo taamandiñaa loŋ ne,
bari toolewo ka a la tooleeyaa le kankulaa.
17 Kiilaa kuruŋo ka bataa kuwo le samba naŋ,
bari kiilaa tilindiŋo, wo ka kayiroo le naati.
18 Moo meŋ buka soŋ yaamaroo la,
fuwaareyaa niŋ maloo mu a taa le ti,
bari moo meŋ sonta kalamutandiroo la,
ka buuñaa soto le.
19 Niŋ moo la jikoo timmata, a ka a seewoo le,
bari toolewo buka soŋ a ñaa kaasi la kuu kuruŋ kewo la.
20 Moo meŋ niŋ moo ñaamendiŋo ka taa, fanaa be ñaameŋo soto la le,
bari toolewo taañooyaa mu bataa le ti.
21 Junubelaa harijewo ka tu sitiriŋ ne,
bari firiŋo le ka ke moo tilindiŋo la joo ti.
22 Moo kendoo ka keetaafeŋo tu a diŋolu ye le
hani a mamariŋolu fanaa ka a soto le,
bari junubelaa la naafuloo ka tara maaboriŋ moo tilindiŋo le ye.
23 Fuwaaroo si siimaŋ jamaa soto noo a la kunkoo to le,
bari tilimbaliyaa le ka a bee kasaara.
24 Moo meŋ buka a diŋo kuluu busoo la, wo ye a diŋo koŋ ne,
bari meŋ ye a diŋo kanu, wo ka saayi kuluuroo la le.
25 Moo tilindiŋo ka domoroo soto le,
meŋ be a konoo faa la,
bari moo jawoo ka tu konkoriŋ ne.