قيامة يسوع
(متى 28‏:1‏-10، مرقس 16‏:1‏-8، يوحنا 20‏:1‏-10)
1 وجِئنَ عِندَ فَجرِ الأحَدِ إلى القَبرِ وهُنّ يَحمِلْنَ الطّيبَ الذي هَيّأنَهُ. 2 فوَجَدْنَ الحجَرَ مُدَحرَجًا عَنِ القَبرِ. 3 فدَخَلْنَ، فما وَجَدْنَ جسَدَ الرّبّ يَسوعَ. 4 وبَينَما هُنّ في حَيرَةٍ، ظهَرَ لَهُنّ رَجُلانِ علَيهِما ثِيابٌ بَرّاقَةٌ، 5 فاَرتَعَبْنَ ونكّسنَ وجُوهَهُنّ نحوَ الأرضِ، فقالَ لهُنّ الرّجُلانِ: «لِماذا تَطلُبْنَ الحَيّ بَينَ الأمواتِ؟ 6 ما هوَ هُنا، بل قامَ. أُذكُرنَ كلامَهُ لَكُنّ وهوَ في الجَليلِ، 7 حينَ قالَ: «يَجبُ أنْ يُسلّمَ اَبنُ الإنسانِ إلى أيدي الخاطِئينَ ويُصلَبَ، وفي اليومِ الثّالِثِ يَقومُ». 8 فتَذكّرنَ كلامَهُ. 9 ورَجَعْنَ مِنَ القَبرِ وأخبَرْنَ التلاميذَ الأحَدَ عشَرَ والآخَرينَ كُلّهُم بِما حدَثَ، 10 وهُنّ مَريَمُ المَجدَلِيةُ وحنّةُ ومَريَمُ أُمّ يَعقوبَ، وكذلِكَ سائِرُ النّساءِ اللّواتي رافَقنَهُنّ. 11 وظَنَ الرُسُلُ أنّهُنّ واهِماتٌ، فما صَدّقوهُنّ. 12 ولكنّ بُطرُسَ قامَ وأسرَعَ إلى القَبرِ، فلمّا اَنحَنى رَأى الأكفانَ وحدَها. فرَجَعَ مُتَعَجّبًا مِمّا حَدَثَ.
على طريق عمواس
(مرقس 16‏:12‏-13)
13 وفي اليومِ نَفسِهِ، كانَ اَثنانِ مِنَ التلاميذِ في طَريقِهِما إلى قَريةٍ اَسمُها عِمواسُ، على مَسافَةِ سَبعةِ أميالٍ مِنْ أُورُشليمَ. 14 وكانا يَتَحدّثانِ بِهذِهِ الأمورِ كُلّها. 15 وبَينَما هُما يَتحَدّثانِ ويَتجادَلانِ، دَنا مِنهُما يَسوعُ نَفسُهُ ومَشى مَعَهُما، 16 ولكنّ أعيُنَهُما عَمِيَت عَنْ مَعرِفَتِهِ. 17 فقالَ لهُما: «بِماذا تَتحدّثانِ وأنتُما ماشيانِ؟» فوقفا حزينينِ. 18 فأجابَهُ أحدُهُما، واَسمُهُ كَليوباسُ: «أنتَ وحدَكَ غَريبٌ في أُورُشليمَ فلا تَعرِفُ ما حدَثَ فيها هذِهِ الأيّامَ!» 19 فقالَ يَسوعُ: «ماذا حدَثَ؟» قالا لَه: «ما حدَثَ ليَسوعَ النّاصريّ وكانَ نَبيّا قَديرًا في القولِ والعَمَلِ عِندَ اللهِ والشّعبِ كُلّهِ، 20 كيفَ أسلَمَهُ رُؤساءُ كَهَنَتِنا وزُعماؤُنا لِلحُكمِ علَيهِ بالموتِ، وكيفَ صَلبُوهُ. 21 وكُنّا نأملُ أنْ يكونَ هوَ الذي يُخَلّصُ إِسرائيلَ. ومعَ ذلِكَ، فهذا هوَ اليومُ الثّالِثُ لتِلكَ الأحداثِ التي وقَعَت. 22 لكِنّ بَعضَ النّساءِ مِنْ جَماعَتِنا حَيّرنَنا، لأنّهُنّ زُرنَ القَبرَ عِندَ الفجرِ، 23 فما وجَدْنَ جسَدَهُ، فرَجِعْنَ وقُلْنَ إنّهُنّ شاهَدْنَ ملائِكَةً ظهَروا لهُنّ وأخبَروهُنّ بأنّهُ حَيّ. 24 فذهَبَ بَعضُ رِفاقِنا إلى القَبرِ، فوَجَدوا الحالَ على ما قالَتِ النّساءُ. وأمّا هوَ، فما رأَوهُ».
25 فقالَ لهُما يَسوعُ: «ما أغباكُما وأبطأَكُما عَن الإيمانِ بكُلّ ما قالَهُ الأنبياءُ! 26 أما كانَ يَجبُ على المَسيحِ أنْ يُعانيَ هذِهِ الآلامَ، فيَدخُلَ في مَجدِهِ؟» 27 وشرَحَ لهُما ما جاءَ عَنهُ في جميعِ الكُتبِ المُقدّسةِ، مِنْ موسى إلى سائِرِ الأنبياءِ.
28 ولمّا اَقتَرَبوا مِنَ القَريةِ التي يَقصِدانِ إليها، تظاهر لهُما يَسوعُ أنّهُ ذاهِبٌ إلى مكانٍ بَعيدٍ. 29 فتَمَسّكا بِه وقالا: «أقِمْ مَعَنا، لأنّ المَساءَ اَقتَرَبَ ومالَ النّهارُ!» فدخَلَ ليُقيمَ مَعَهُما. 30 ولمّا جَلَسوا لِلطَعامِ، أخَذَ يَسوعُ خُبزًا وبارَكَ وكسَرهُ وناولَهُما. 31 فاَنفَتَحَت عُيونُهُما وعَرَفاهُ، ولكنّهُ تَوارى عن أنظارِهِما. 32 فقالَ أحدُهُما للآخَرِ: «أما كانَ قَلبُنا يَحتَرِقُ في صَدْرِنا، حينَ حَدّثَنا في الطّريقِ وشرَحَ لنا الكُتُبَ المُقدّسَةَ؟» 33 وقاما في الحالِ ورَجَعا إلى أُورُشليمَ، فوَجَدا الرّسُلَ الأحدَ عشَرَ ورِفاقَهُم مُجتَمِعينَ، 34 وكانوا يَقولونَ: «قامَ الرّبّ حقّا وظهَرَ لِسِمعانَ!» 35 فأخبَراهُم بِما حدَثَ في الطّريقِ، وكيفَ عَرَفا الرّبّ عِندَ كَسرِ الخُبزِ.
يسوع يظهر للتلاميذ
(متى 28‏:16‏-20، مرقس 16‏:14‏-18، يوحنا 20‏:19‏-23، أعمال 1‏:6‏-8)
36 وبَينَما التِلميذانِ يتكَلّمانِ، ظهَرَ هوَ نَفسُهُ بَينَهُم وقالَ لهُم: «سَلامٌ علَيكُم!» 37 فخافوا واَرتَعَبوا، وظَنّوا أنّهُم يرَونَ شَبَحًا. 38 فقالَ لهُم: «ما بالُكُم مُضطَربينَ، ولِماذا ثارَتِ الشّكوكُ في نُفوسِكُم؟ 39 أُنظُروا إلى يَدَيّ ورِجلَيّ، أنا هوَ. إلمِسوني وتَحَقّقوا. الشّبَحُ لا يكونُ لَه لَحمٌ وعَظْمٌ كما تَرونَ لي». 40 قالَ هذا وأراهُم يَدَيهِ ورِجلَيهِ. 41 ولكنّهُم ظَلّوا غَيرَ مُصدّقِينَ مِنْ شِدّةِ الفرَحِ والدّهشَةِ.
فقالَ لهُم: «أعِندَكم طَعامٌ هُنا؟» 42 فناوَلوهُ قِطعَةَ سَمَكٍ مَشوِيّ، 43 فأخَذَ وأكَلَ أمامَ أنظارِهِم. 44 ثُمّ قالَ لَهُم: «عِندَما كُنتُ بَعدُ مَعَكُم قُلتُ لكُم: لا بُدّ أنْ يتِمّ لي كُلّ ما جاءَ عنّي في شريعةِ موسى وكُتُبِ الأنبياءِ والمزاميرِ». 45 ثُمّ فتَحَ أذهانَهُم ليَفهَموا الكُتُبَ المُقَدّسَةَ، 46 وقالَ لهُم: «هذا ما جاءَ فيها، وهوَ أنّ المَسيحَ يتألّمُ ويَقومُ مِنْ بَينِ الأمواتِ في اليومِ الثّالِثِ، 47 وتُعلَنُ باَسمِهِ بِشارَةُ التّوبَةِ لغُفرانِ الخطايا إلى جميعِ الشّعوبِ، اَبتداءً مِنْ أُورُشليمَ. 48 وأنتُم شُهودٌ على ذلِكَ. 49 وسأُرسِلُ إليكُم ما وعَدَ بِه أبي. فأقيموا في مدينةِ أُورُشليمَ إلى أنْ تَحُلّ علَيكُمُ القُوّةُ مِنَ العُلى».
صعود يسوع إلى السماء
(مرقس 16‏:19‏-20، أعمال 1‏:9‏-11)
50 ثُمّ خرَجَ بِهِم إلى بَيتِ عنيا، ورفَعَ يَديَهِ وبارَكَهُم. 51 وبَينَما هوَ يُبارِكُهُم، اَنفَصَل عَنهُم ورُفِعَ إلى السّماءِ، 52 فسَجَدوا لَه، ورَجَعوا إلى أُورُشليمَ وهُم في فرَحٍ عَظيمٍ. 53 وكانوا كُلّ حينٍ في الهَيكلِ يُبارِكونَ اللهَ.
Yeesu wulita saayaa kono
(Matiyu 28:1-10Maaka 16:1-8Yohana 20:1-10)
1 Lookuŋo tili foloo la, soomandaa juunoo, ñiŋ musoolu naata Yeesu la kaburoo to. Ì ye tulu seeralaa samba, ì ye mennu parendi nuŋ. 2 Ì ye a tara, beroo birimintinta ka bo kaburoo daa to. 3 Biriŋ ì dunta jee, ì maŋ Maarii Yeesu furewo tara jee.
4 Kabiriŋ ì be jaakaliriŋ ñiŋ kuwo la, kee fula loota ì daala, ì la duŋ feŋolu be malamala kaŋ. 5 Silaŋ baa kono ì ye ì kuŋolu jimi bankoo to, bari kee fuloo ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali ka baluuriŋo ñini furewolu kono? 6 A te jaŋ, a wulindita le. Ali ali hakiloolu bula kuwo to, a ye meŋ fo ali ye, biriŋ a be nuŋ Kalilee, 7 ko, ‘Moo Dinkewo* ñanta duŋ na junubelaalu bulu le ka a pempeŋ yiribantambiloo kaŋ, aduŋ tili sabanjaŋo la, a be wuli la saayaa kono le.’ ” 8 Bituŋ ì hakiloo naata bula a la kumoolu la.
9 Kabiriŋ ì muruta ka bo kaburoo to, ì ye ñiŋ kibaaroo futandi saayibe taŋ niŋ kiliŋo ma, ì niŋ moo toomaalu bee mennu be jee. 10 Musoolu mennu ye ñiŋ kuwolu saata kiilaalu* ye, wolu mu Mariyaama Makadalena le ti, Yowanna, Mariyaama meŋ mu Yankuba baamaa ti, aniŋ musu doolu bee mennu be ì fee. 11 Bari saayiboolu ye ñiŋ kumoolu muta kuma kenseŋolu le ti, ì maŋ laa ì la. 12 Wo ñaa-wo-ñaa Pita wulita, a borita kaburoo to. A jimita duuma, a ye kaburoo kono juubee, bari a ye kasankewo doroŋ ne je laariŋ jee. Bituŋ a seyita, a be jaakaliriŋ, meŋ keta.
Yeesu fintita Emmawus siloo kaŋ
(Maaka 16:12-13)
13 Wo luŋo faŋo le la, a noomalanka fuloo be taamasiloo kaŋ ka taa saatewo doo to, meŋ too mu Emmawus ti. A la jamfoo mu montoroo waati fula taamoo le ti ka bo Yerusalaamu. 14 Ì tarata diyaamu la ñoo ye kuwolu bee la, mennu keta.
15 Kabiriŋ ì be diyaamoo niŋ kacaa la ñoo ye, Yeesu faŋo naata ì daala. A niŋ ì be taa kaŋ ñoo la, 16 bari ì ñaalu mutata le, ì maŋ a suutee. 17 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Ali ka muŋ ne kacaa ñoo ye ali la taamasiloo kaŋ?” Ì loota, ì niŋ sunoo. 18 Kee doo meŋ too mu Kelopas ti, a ye a ñininkaa ko, “Fo ite dammaa le mu luntaŋo ti Yerusalaamu, meŋ maŋ wo kuwolu loŋ, mennu keta jee ñiŋ luŋolu kono baŋ?” 19 Wo to le Yeesu ye ì ñininkaa ko, “Muŋ kuu le keta jee?” Ì ye a jaabi ko, “Kuwo meŋ keta Yeesu Nasaretinkoo la. A mu annabiyomoo le ti, meŋ na baara kuwolu niŋ kawandoo ye a la semboo yitandi, aduŋ a tilinta Alla niŋ moolu ñaatiliŋo la le. 20 Ǹ na piriisi* ñaatonkoolu niŋ maralilaalu le ye a dii ka a kiitindi, aniŋ ka a faa. Wo to le ì ye a pempeŋ yiribantambiloo kaŋ. 21 Ǹ tarata jikiriŋ ne nuŋ ko, ate le mu moo ti, meŋ be Banisirayila kiisa la. Ñiŋ kuwo bee to, bii le mu tili sabanjaŋo ti, biriŋ ñiŋ keta. 22 Musu doolu mennu be ǹ na kafoo kono, ì ye ǹ jaakalindi le. Ì taata Yeesu la kaburoo to soomandaa juunoo, 23 bari ì maŋ a furewo tara jee. Kabiriŋ ì muruta naŋ, ì ye a saata ko, ì ye malaayikoolu le je jaharaŋo ñaama, mennu ko ì ye ko, a be baluuriŋ ne. 24 Doolu mennu be m̀ fee, ì fanaa taata kaburoo to. Ì ye kuwolu je ko musoolu ye a fo ñaameŋ, bari ì maŋ Yeesu je.”
25 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Alitolu fahaamubaloolu! Ali naafata ka laa kumoolu la, annabiyomoolu ye mennu fo. 26 Fo Alimasiihu* maŋ ñaŋ na toora la ñiŋ kuwolu bee la baŋ, wo koolaa a ye duŋ a la kallankeeyaa* kono?” 27 Wo koolaa Yeesu ye Alla la kumoo kotoo fo ì ye, meŋ fota a faŋo la kuwo to. A ye a dati Annabilayi Musa la kitaaboo le la, aniŋ annabiyomoolu ye mennu bee safee.
28 Kabiriŋ ì sutiyaata saatewo la, wo moo fuloo be taa kaŋ daameŋ, Yeesu ye a faŋ ke ko a be tambi la ñaato le. 29 Bituŋ ì ye a daani ko, “Sabati m̀ fee jaŋ, kaatu wulaaroo siita le, aduŋ tiloo ka naa boyi le.” Wo to le a taata ka sabati ì fee jee.
30 Kabiriŋ a niŋ ì siita ka domoroo ke, a ye mbuuroo taa. A ye Alla daani ka a barakandi, wo koolaa a ye a kuntu, a ye a dii ì la. 31 Wo loo niŋ baroo teema, ì ñaalu yeleta, ì ye a suutee. Bari Yeesu yeemanta ì ma. 32 Bituŋ ì ko ñoo ye ko, “Fo a maŋ ke ǹ ye kaawakuwo ti baŋ, biriŋ a be diyaamoo la ǹ ye siloo kaŋ, aduŋ a ye Kitaabu Senuŋo kotoo fo ǹ ye?”
33 Wo waati kiliŋo la, ì wulita ka muru Yerusalaamu. Ì ye saayibe taŋ niŋ kiliŋo tara dulaa kiliŋ jee, ì niŋ ì kafuñoolu. 34 Wolu ko ì ye ko, “Tooñaa, m̀ Maariyo wulita le, aduŋ a fintita Simoni kaŋ ne!” 35 Bituŋ ì fanaa ye a saata, meŋ keta siloo kaŋ, aniŋ ì ye Yeesu suutee ñaameŋ, biriŋ a be nuŋ mbuuroo kuntu kaŋ.
Yeesu fintita a la saayiboolu kaŋ
(Matiyu 28:16-20Maaka 16:14-18Yohana 20:19-23Kiilaalu 1:6-8)
36 Kabiriŋ ì be diyaamu kaŋ wo kuwo la doroŋ, Yeesu faŋo naata loo ì teema! A ko ì ye ko, “Kayiroo be ali fee.” 37 Ì dewunta, aduŋ ì silata fanaa, kaatu ì ye a miira ko, ì ye mañamafeŋ kaawakuuyaariŋo le je. 38 Wo to le Yeesu ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali niyolu be toorariŋ? Muŋ ne ye a tinna miiroolu be siyaariŋ ali sondomoolu kono? 39 Ali m buloolu niŋ n siŋolu juubee ko, nte faŋo le mu. Ali m maa, ali ye a juubee! Mañamafeŋo maŋ balasuboo niŋ kuloolu soto ko ali ye meŋ je nte bala.” 40 Biriŋ a ye ñiŋ fo, a ye a buloolu niŋ a siŋolu yitandi ì la. 41 Bari ì maŋ laa seewoo niŋ jaakaloo kamma la. Bituŋ a ko ì ye ko, “Fo ali maŋ domori feŋ soto jaŋ baŋ?” 42 Wo to le ì ye ñee janiriŋo dii a la. 43 A ye a taa, aduŋ a ye a domo ì ñaa la jee.
44 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Ñiŋ ne mu kuwo ti, ŋa meŋ fo ali ye, biriŋ m be ali fee nuŋ: Feŋ-wo-feŋ meŋ safeeta n na kuwo to Musa la Luwaa* kono, annabiyomoolu la kitaaboolu, aniŋ Jabuuroolu, wolu bee ñanta timma la le.” 45 Bituŋ a ye ì sondomoolu yele ka Alla la kumoo fahaamu, 46 aduŋ a ko ì ye ko, “Ñiŋ ne safeeta ko, Alimasiihu ñanta toora la le, aduŋ tili sabanjaŋo la, a be wuli la saayaa kono le. 47 Tuuboo ka ì koo dii ì la junuboolu la, a niŋ junube yamfoo le be kawandi la a too la nasiyoŋolu bee ye, aduŋ a be dati la Yerusalaamu le. 48 Alitolu le mu ñiŋ kuwolu seedoolu ti. 49 M Faamaa ye meŋ laahidi ali ye, m be a kii la ali ye naŋ ne. Wo to ali si sabati ñiŋ saatee baa kono jaŋ, fo janniŋ ali be faa la niŋ semboo la, meŋ be jii la ali kaŋ.”
Yeesu selendita ka taa Arijana kono
(Maaka 16:19-20Kiilaalu 1:9-11)
50 Wo to le Yeesu ye ì samba fo Betaniya. A ye a buloolu wulindi santo jee, a duwaata ì ye. 51 Kabiriŋ a be duwaa kaŋ ì ye, a bota jee, a selendita Arijana kono. 52 Ì ye a jayi. Bituŋ ì muruta Yerusalaamu, ì niŋ seewoo baa. 53 Ì tententa ka Alla jayi Alla Batudulaa to.