ميلاد يسوع
1 وفي تِلكَ الأيّامِ أمَرَ القيصَرُ أوغُسطُسُ بإحصاءِ سكّانِ الإمبراطورِيّةِ. 2 وجرى هذا الإحصاءُ الأوّلُ عِندَما كانَ كِيرينِيوسُ حاكِمًا في سوريّةَ. 3 فذهَبَ كُلّ واحدٍ إلى مَدينتِهِ ليكتَتِبَ فيها.
4 وصَعِدَ يوسُفُ مِنَ الجَليلِ مِنْ مدينةِ النّاصِرَةِ إلى اليهوديّةِ إلى بَيتَ لَحمَ مدينةِ داودَ، لأنّهُ كانَ مِنْ بَيتِ داودَ وعشيرتِهِ، 5 ليكتَتِبَ معَ مَريمَ خَطيبَتِهِ، وكانَت حُبلى. 6 وبَينَما هُما في بَيتَ لَحمَ، جاءَ وَقتُها لِتَلِدَ، 7 فولَدَتِ اَبنَها البِكرَ وقَمّطَتْهُ وأضجَعَتهُ في مِذْودٍ، لأنّهُ كانَ لا مَحَلّ لهُما في الفُندُقِ.
الرعاة والملائكة
8 وكانَ في تِلكَ النّاحيةِ رُعاةٌ يَبيتونَ في البرّيّةِ، يتناوَبونَ السّهَرَ في الليلِ على رعِيّتِهِم. 9 فظهَرَ مَلاكُ الرّبّ لهُم، وأضاءَ مجَدُ الرّبّ حَولَهُم فَخافوا خَوفًا شَديدًا. 10 فقالَ لهُمُ المَلاكُ: «لا تَخافوا! ها أنا أُبَشّرُكُم بِخَبرٍ عظيمٍ يَفرَحُ لَه جميعُ الشّعبِ: 11 وُلِدَ لكُمُ اليومَ في مدينةِ داودَ مُخلّصٌ هوَ المَسيحُ الرّبّ. 12 وإلَيكُم هذِهِ العلامَةَ: تَجِدونَ طِفلاً مُقَمّطًا مُضْجَعًا في مِذْودٍ».
13 وظهَرَ معَ المَلاكِ بَغتةً جُمهورٌ مِنْ جُندِ السّماءِ، يُسبّحونَ اللهَ ويقولونَ: 14 «المَجدُ للهِ في العُلى، وفي الأرضِ السّلامُ لِلحائزينَ رِضاهُ».
15 ولمّا اَنصَرَفَ المَلائِكةُ عَنهُم إلى السّماءِ، قالَ الرّعاةُ بَعضُهُم لِبَعضٍ: «تَعالَوا نَذهَبُ إلى بَيتَ لحمَ لِنرى هذا الحَدَثَ الذي أخبَرَنا بِه الرّبّ». 16 وجاؤُوا مُسرعينَ، فوَجَدوا مَريَمَ ويوسُفَ والطّفلَ مُضجَعًا في المِذودِ. 17 فلمّا رأوهُ أخبَروا بِما حَدّثهُمُ المَلاكُ عَنهُ، 18 فكانَ كُلّ مَنْ سَمِعَ يتَعَجّبُ مِنْ كلامِهِم. 19 وحَفِظَت مَريمُ هذا كُلّهُ وتأمّلتْهُ في قَلبِها.
20 ورَجَعَ الرّعاةُ وهُمْ يُمَجّدونَ اللهَ ويُسبّحونَهُ على كُلّ ما سَمِعوا ورَأوا كما أخبرهُمُ المَلاكُ.
ختان يسوع وتقديمه للرب
21 ولمّا بلَغَ الطّفلُ يومَهُ الثّامنَ، وهوَ يومُ خِتانِهِ، سُمّي يَسوعَ، كما سمّاهُ المَلاكُ قَبلَما حَبِلَت بِه مَريَمُ.
22 ولمّا حانَ يومُ طَهورِهِما بِحَسَبِ شَريعةِ موسى، صَعِدا بالطّفلِ يَسوعَ إلى أُورُشليمَ ليُقَدّماهُ لِلرّبّ، 23 كما هوَ مكتوبٌ في شريعةِ الرّبّ: «كُلّ بِكرٍ فاتحِ رَحِمٍ هوَ نَذْرٌ للرّبّ»، 24 وليُقدّما الذّبيحةَ التي تَفرِضُها شريعةُ الرّبّ: زَوْجَي يَمامٍ أو فَرخَي حَمامٍ.
25 وكانَ في أُورُشليمَ رَجُلٌ صالحٌ تَقيّ اَسمُهُ سِمعانُ، يَنتَظِرُ الخَلاصَ لإِسرائيلَ، والرّوحُ القُدُسُ كانَ علَيهِ. 26 وكانَ الرّوحُ القُدُسُ أوحَى إلَيهِ أنّهُ لا يَذوقُ الموتَ قَبلَ أنْ يرى مَسيحَ الرّبّ 27 فجاءَ إلى الهَيكَلِ بِوَحيٍ مِنَ الرّوحِ. ولمّا دخَلَ الوالدانِ ومعَهُما الطّفلُ يَسوعُ ليُؤدّيا عَنهُ ما تَفرِضُهُ الشّريعةُ، 28 حَمَلهُ سِمعانُ على ذِراعَيهِ وبارَكَ اللهَ وقالَ:
29 «يا ربّ، تَمّمْتَ الآنَ وَعدَكَ لي
فأطلِقْ عَبدَكَ بِسلامٍ.
30 عَينايَ رأتا الخَلاصَ
31 الذي هيّأْتَهُ لِلشُعوبِ كُلّها
32 نورًا لِهدايةِ الأُممِ
ومَجدًا لشَعبِكَ إِسرائيلَ».
33 فتعَجّبَ أبوهُ وأُمّهُ ممّا قالَهُ سِمعانُ فيهِ. 34 وباركَهُما سِمعانُ وقالَ لمَريَمَ أُمّهِ: «هذا الطّفلُ اَختارَهُ اللهُ لِسُقوطِ كثيرٍ مِنَ النّاسِ وقِيامِ كثيرٍ مِنهُم في إِسرائيلَ. وهوَ علامَةٌ مِنَ اللهِ يُقاوِمونَها، 35 لتَنكَشِفَ خفايا أفكارِهِم. وأمّا أنتِ، فسَيفُ الأحزانِ سَينفُذُ في قلبِكِ».
36 وكانَت هُناكَ نَبِيّةٌ كَبيرةٌ في السّنّ اَسمُها حَنّةُ اَبنَةُ فَنُوئيلَ، مِنْ عَشيرَةِ آشيرَ، تَزوّجت وهيَ بِكرٌ وعاشَت معَ زَوجِها سَبعَ سَنواتٍ، 37 ثُمّ بَقِيَت أرمَلةً فبَلغَتِ الرّابِعَةَ والثّمانينَ مِنْ عُمرِها، لا تُفارِقُ الهَيكَلَ مُتَعَبّدَةً بِالصّومِ والصّلاةِ ليلَ نَهارَ. 38 فحَضَرت في تِلكَ السّاعَةِ وحَمدَتِ اللهَ وتَحدّثت عَنِ الطّفلِ يَسوعَ معَ كُلّ مَنْ كانَ يَنتَظِرُ مِنَ اللهِ أنْ يَفديَ أورُشليمَ.
39 ولمّا تمّمَ يوسُفُ ومَريَمُ كُلّ ما تَفرِضُهُ شريعةُ الرّبّ، رَجَعوا إلى الجليلِ، إلى مَدينتِهمِ النّاصِرَةِ. 40 وكانَ الطّفلُ يَسوعُ يَنمو ويَتقوّى ويَمتَلئُ بالحِكمَةِ، وكانَت نِعمةُ اللهِ علَيهِ.
الصبي يسوع في الهيكل
41 وكانَ والدا يَسوعَ يَذهبانِ كُلّ سنَةٍ إلى أُورُشليمَ في عيدِ الفِصحِ. 42 فلمّا بلَغَ يَسوعُ الثّانيَةَ عَشْرَةَ مِنْ عُمرِهِ، صَعِدوا إلى أُورُشليمَ كَعادَتِهِم في العيدِ. 43 وبَعدَما اَنقَضَت أيّامُ العيدِ وأخذوا طريقَ العودَةِ، بَقِيَ الصّبيّ يَسوعُ في أُورُشليمَ، ووالِداهُ لا يَعلَمانِ، 44 بل كانا يَظُنّانِ أنّهُ معَ المُسافِرينَ. وبَعدَ مَسيرةِ يومٍ أخَذا يَبحثانِ عَنهُ عِندَ الأقاربِ والمعارِفِ، 45 فما وَجداهُ. فرَجَعا إلى أُورُشليمَ يَبحَثانِ عَنهُ، 46 فوَجَداهُ بَعدَ ثلاثةِ أيّامٍ في الهَيكَلِ، جالِسًا معَ مُعَلّمي الشّريعَةِ، يستَمِعُ إليهِم ويَسألُهُم. 47 وكانَ جميعُ سامِعيهِ في حَيرَةٍ مِنْ فَهمِهِ وأجوبَتِهِ.
48 ولمّا رآهُ والداهُ تَعَجّبا. وقالَت لَه أُمّهُ: «يا اَبني، لماذا فَعَلتَ بِنا هكذا؟ فأبوكَ وأنا تَعَذّبْنا كثيرًا ونَحْنُ نَبحَثُ عَنكَ».
49 فأجابَهُما: «ولماذا بَحَثتُما عنّي؟ أما تَعرفانِ أنّهُ يَجبُ أنْ أكونَ في بَيتِ أبي؟» 50 فما فَهِما معنى كلامِهِ.
51 ورجَعَ يَسوعُ معَهُما إلى النّاصِرَةِ، وكانَ مُطيعًا لهُما. وحَفِظَت أُمّهُ هذا كُلّهُ في قلبِها. 52 وكانَ يَسوعُ يَنمو في القامَةِ والحِكمَةِ والنّعمَةِ عِندَ اللهِ والنّاسِ.
Yeesu la wuluwo
(Matiyu 1:18-25)
1 Wo waatoo la, Rooma mansa* Okostu ye yaamaroo dii ko, moolu bee mennu be a la maraloo koto duniyaa bankoolu bee kaŋ, ì bee toolu si safee naamujoo kayitoolu bala. 2 Ñiŋ ne keta toosafee foloo ti, aduŋ a keta waatoo meŋ na, Kiriniyus le be kumandaŋyaa la Siriya tundoo kaŋ.
3 Moolu bee taata toosafoo la ì la wuluu saatewolu to taariŋ. 4 Wo kamma la Yusufa fanaa bota Nasareti saatewo to Kalilee tundoo kaŋ, a taata Betilehemu, Mansa Dawuda la wuluu saatewo to, Yudeya tundoo kaŋ, kaatu a bota Dawuda la lasiloo le kono. 5 Yusufa taata toosafoo la, a niŋ Mariyaama, meŋ be londiriŋ a ye ka a futuu. Wo waatoo la, konoo le be Mariyaama la.
6 Kabiriŋ ì be Betilehemu, Mariyaama la wuluu waatoo siita. 7 A ye a dinkee foloo wuluu, a ye a monjomonjo faanoo kono. A ye a landi bomboloo kono, kaatu ì maŋ dulaa soto luntaŋ buŋo kono.
Malaayikoolu niŋ kantarilaalu
8 Kantarilaalu le tarata nuŋ wuloo kono wo tundoo kaŋ. Ì be ì la saajiyolu kanta kaŋ wo suutoo la. 9 Maariyo la malaayikoo fintita naŋ ì kaŋ, aduŋ Maariyo la kallankeeyaa* ye jee fanundi. Wo kamma la, ì silata baake. 10 Wo to le malaayikoo ko ì ye ko, “Ali kana sila! A fele, ŋa kibaari betoo le samba naŋ ali ye, meŋ be ke la seewoo kuu baa ti moolu bee ye. 11 Bii, ali la Kiisandirilaa wuluuta Mansa Dawuda la wuluu saatewo to. Ate le mu Alimasiihu* ti, Maariyo. 12 Ñiŋ ne be ke la taamanseeroo ti ali ye: Ali be deenaanoo tara la monjomonjoriŋ faanoo kono, a be laariŋ bomboloo kono.”
13 Jee niŋ jee, malaayika jamaa naata kafu wo malaayikoo fee. Ì be Alla jayi kaŋ ko:
14 “Semboo niŋ waroo be Alla ye,
Arijana dulaa jamfariŋ baa to.
Kayiroo be duniyaa moolu fee,
Alla kontaanita mennu la kuwo la.”
15 Kabiriŋ malaayikoolu seyita Arijana kono, kantarilaalu ko ñoo ye ko, “Ali ŋà taa Betilehemu! Ŋà ñiŋ kuwo juubee, meŋ keta, Maariyo ye meŋ yitandi ǹ na.”
16 Kantarilaalu tariyaatoo taata. Ì ye Mariyaama niŋ Yusufa tara jee, ì niŋ deenaanoo meŋ be laariŋ bomboloo kono. 17 Biriŋ kantarilaalu ye deenaanoo je, ì ye kumoolu saata, malaayikoo ye mennu fo ì ye a la kuwo to. 18 Moolu bee mennu ye kantarilaalu la kibaaroo moyi, ì kaawata. 19 Bari Mariyaama ye ñiŋ kuwolu bee maabo a sondomoo kono le, aduŋ a ye i miira baake. 20 Kantarilaalu muruta, ì be Alla tentu la aniŋ ì be a jayi la kuwolu to, ì ye mennu bee moyi, aniŋ ì ye ì je fanaa. Kuwolu bee keta le ko a fota ì ye ñaameŋ.
Ì ye Yeesu deenaanimaa samba Yerusalaamu
21 Bituŋ tili seyinjaŋo luŋo la, biriŋ ì ye deenaanoo sunna, ì ye a toolaa Yeesu la, ko malaayikoo ye a fo ñaameŋ, janniŋ a baamaa be a konoo taa la.
22 Kabiriŋ ì la faŋ seneyandi waatoo siita, Yusufa niŋ Mariyaama ye deenaanoo samba Yerusalaamu Maariyo ñaatiliŋo la ko Musa la Luwaa* ye a landi ñaameŋ. 23 Kaatu a be safeeriŋ Maariyo la Luwaa kono le ko:
“Dinkee-wo-dinkee meŋ mu konoñaa foloo ti, a ñanta dii la Maariyo le la,” aduŋ
24 “ì ye puraa baa fula waraŋ puraariŋ fula bondi junube kafarilaŋ sadaa* ti.”
Ì ye a ke le ko Maariyo la Luwaa ye a landi ñaameŋ.
Simeyon niŋ Hanna ye Yeesu je
25 Kewo doo le tarata Yerusalaamu, ì ka a fo meŋ ye Simeyon. Ñiŋ kewo tilinta le, aduŋ a ye Alla ñaasilaŋo soto. A ka Banisirayila la kiisoo le batu, aduŋ Noora Kuliŋo be a fee le. 26 Noora Kuliŋo ye a yitandi a la le nuŋ ko, a te faa la, fo niŋ a ye Maariyo la Alimasiihu je.
27 Nooroo ye Simeyon kenkeŋ Alla Batudulaa* to. Biriŋ Yeesu la wuluulaalu ye a deenaanimaa samba jee ka kuwo ke a ye, Luwaa la aadoo ye meŋ landi, 28 Simeyon ye a muta a buloo kono. A ye Alla jayi ko:
29 “M Maariyo, saayiŋ i la dookuulaa niyo si taa noo le kayiroo kono,
ko i ye n laahidi ñaameŋ.
30 Saayiŋ n ñaa ye i la kiisoo je le,
31 i ye meŋ parendi nasiyoŋolu ye.
32 Ate le mu maloo ti ka siloo yitandi
bantala bankoolu* moolu la.
Ate le ye buuñaa naati Banisirayilankoolu ye,
i la moolu.”
33 Yeesu baamaa niŋ a faamaa kaawata, Simeyon ye kumoo meŋ fo a la kuwo to. 34 Bituŋ Simeyon ye Alla la neemoo duwaa ì ye, aduŋ a ko a baamaa Mariyaama ye ko, “Ñiŋ deenaanoo tombonta le ka Banisirayilanka jamaalu la boyoo niŋ wulindiroo saabu. Ate mu taamanseeroo le ti, ì be balaŋ na meŋ na, 35 fo moo jamaalu la miiroolu si yitandi. Aduŋ hawusaroo* be i faŋo sondomoo soo la le.”
36 Annabiyomu musoo doo fanaa tarata jee, ì ka a fo meŋ ye Hanna. A faamaa mu Fanuwel le ti, meŋ bota Aseri lasiloo kono. A keebaayaata baake le. A ye sanji woorowula doroŋ ne ke futuwo la, 37 wo koolaa a tuta furuyaa kono fo sanji taŋ seyi niŋ naani.
A nene maŋ bo Alla Batudulaa to. Suutoo niŋ tiloo a ka tu Alla batoo le la, suŋo niŋ duwaa. 38 Wo waati kiliŋo le la, a fanaa futata jee. A ye Alla tentu, aduŋ a ye deenaanoo la kuwo fo moolu bee ye, mennu be Yerusalaamu la kiisoo batu kaŋ nuŋ.
39 Biriŋ Yusufa niŋ Mariyaama ye kuwolu bee timmandi, Maariyo la Luwaa ye mennu landi, ì muruta Kalilee tundoo kaŋ ì la saatewo to, Nasareti. 40 Yeesu menta, a bambanta. A be faariŋ ñaameŋo la, aduŋ Alla la hiinoo be a fee.
Yeesu dindimmaa be Yerusalaamu
41 Saŋ-wo-saŋ Yeesu wuluulaalu ka taa Yerusalaamu le ka Maariyo Tambi Tumoo juura. 42 Kabiriŋ Yeesu ye sanji taŋ niŋ fula soto, a niŋ ì taata wo juuraloo to, ko ì la aadoo ye a landi ñaameŋ. 43 Kabiriŋ juuraloo banta, ì be seyi kaŋ tumoo meŋ na, Yeesu tuta kooma Yerusalaamu. A wuluulaalu maŋ a kalamuta, 44 ì ye a miira ko, a be kafoo kono le. Ì ye tiloo muumewo taama, wo koolaa ì naata a dati ka a ñini ì baadiŋolu niŋ ì teeroolu kono. 45 Biriŋ ì maŋ a je, ì muruta Yerusalaamu ka a ñini jee. 46 Tili saba koolaa, ì ye a tara siiriŋ Luwaa karammoolu* teema Alla Batudulaa to. A be i lamoyi kaŋ ì la, aduŋ a ka ì ñininkaa fanaa. 47 Moolu bee mennu ye a la kumoolu moyi, ì jaakalita baake a la fahaamuroo niŋ jaabiroolu la.
48 Kabiriŋ a wuluulaalu ye a je, ì jaakalita baake. A baamaa ko a ye ko, “N diŋo, muŋ ne ye a tinna i ye ñiŋ ke ntolu la? I faamaa niŋ nte niitooratoo tarata i ñini kaŋ ne kendeke.” 49 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Muŋ ne ye a tinna ali tarata n ñini kaŋ? Fo ali maŋ a loŋ ko, n ñanta tara la m Faamaa la buŋo kono le baŋ?” 50 Bari ì maŋ a la jaabiroo fahaamu, a ye meŋ fo ì ye.
51 Wo to le Yeesu niŋ ì muruta Nasareti. A tuta ì la yaamaroolu muta la. A baamaa ye ñiŋ kuwolu bee maabo a sondomoo kono le. 52 Yeesu tententa ka meŋ, a la ñaameŋo ka kafu, aduŋ a la kuwo ka tu Alla niŋ moolu kontaani la.