امرأة تسكب الطيب على يسوع
(متى 26‏:6‏-13، مرقس 14‏:3‏-9)
1 وقَبلَ الفِصحِ بسِتّةِ أيّامٍ، جاءَ يَسوعُ إلى بَيت عنيا ونزَلَ عِندَ لِعازَرَ الذي أقامَهُ مِنْ بَينِ الأمواتِ. 2 فهَيّأوا لَه عَشاءً، وأخَذَت مرتا تَخدُمُ، وكانَ لِعازَرُ أحدَ الجالِسينَ معَهُ لِلطعامِ. 3 فتَناوَلَت مَريَمُ قارورَةَ طِيبٍ غالي الثّمنِ مِنَ النارِدينِ النّقيّ، وسكَبَتْها على قدَمَي يَسوعَ ومَسَحتْهُما بِشَعرِها. فاَمتَلأ البَيتُ بِرائِحَةِ الطّيبِ، 4 فقالَ يَهوذا الإسخَريوطيّ، أحدُ تلاميذِهِ، وهوَ الذي سيُسلّمُهُ: 5 «أما كانَ خَيرًا أنْ يُباعَ هذا الطّيبُ بِثلاثِ مئةِ دينارٍ لِتُوَزّعَ على الفُقراءِ؟» 6 قالَ هذا لا لِعَطفِهِ على الفُقراءِ، بَلْ لأنّهُ كانَ لِصّا وكانَ أمينَ الصّندوقِ، فيَختلِسُ ما يُودَعُ فيهِ. 7 فقالَ يَسوعُ: «اَترُكوها! هذا الطّيبُ حَفِظَتْهُ لِـيَومِ دَفني. 8 فالفُقَراءُ عِندَكُم في كُلّ حينٍ، وأمّا أنا فلا أكونُ في كُلّ حينٍ عِندَكم».
محاولة قتل لعازر
9 وعَلِمَ جُمهورٌ كبـيرٌ مِنَ اليَهودِ أنّ يَسوعَ في بَيت عنيا فجاؤُوا، لا مِنْ أجلِهِ وحدَهُ، بَلْ ليُشاهِدوا لِعازَرَ الذي أقامَهُ مِنْ بَينِ الأمواتِ. 10 فتَشاوَرَ رُؤساءُ الكَهنَةِ ليَقتُلوا لِعازَرَ أيضًا، 11 لأنّ كثيرًا مِنَ اليَهودِ كانوا يَترُكونَهُم بِسبَبِه ويُؤمنونَ بـيَسوعَ.
يسوع يدخل أورشليم
(متى 21‏:1‏-11، مرقس 11‏:1‏-11، لوقا 19‏:28‏-40)
12 وفي الغَدِ، سَمِعَتِ الجُموعُ التي جاءَت إلى العيدِ أنّ يَسوعَ قادِمٌ إلى أُورُشليمَ. 13 فحَمَلوا أغصانَ النّخلِ وخَرَجوا لاَستِقبالِهِ وهُم يَهتِفونَ: المَجدُ للهِ! تبارَكَ الآتي باَسمِ الربّ! تبارَكَ مَلِكُ إِسرائيلَ!» 14 ووجَدَ يَسوعُ جَحشًا فرَكِبَ علَيهِ، كما جاءَ في الكِتابِ:
15 «لا تخافي يا بِنتَ صهيونَ:
ها هوَ مَلِكُكِ قادِمٌ إليكِ،
راكِبًا على جَحشٍ اَبنِ أتانٍ».
16 وما فَهِمَ التلاميذُ في ذلِكَ الوقتِ مَعنى هذا كُلّهِ. ولكنّهُم تَذكّروا، بَعدَما تَمجّدَ يَسوعُ، أنّ هذِهِ الآيةَ ورَدَت لتُخبِرَ عَنهُ، وأنّ الجُموعَ عَمِلوا هذا مِنْ أجلِهِ.
17 وكانَ الجَمعُ الذينَ رافَقوا يَسوعَ عِندَما دَعا لِعازَرَ مِنَ القَبرِ وأقامَهُ مِنْ بَينِ الأمواتِ، يَشهَدونَ لَه بذلِكَ. 18 وخَرجَتِ الجَماهيرُ لاَستقبالِهِ لأنّها سَمِعَت أنّهُ صَنَعَ تِلكَ الآيةَ. 19 فقالَ الفَرّيسيّونَ بَعضُهُم لِبَعضٍ: «أرَأيتُم كيفَ أنّكُم لا تَنفَعونَ شَيئًا. ها هوَ العالَمُ كُلّهُ يَتبَعُهُ!»
يسوع ينبـئ بموته وقيامته
20 وكانَ بَعضُ اليونانيّـينَ يُرافِقونَ الذينَ صَعِدوا إلى أُورُشليمَ لِلعبادَةِ في أيّامِ العيدِ. 21 فجاؤُوا إلى فيلُبّسَ، وكانَ مِنْ بَيتِ صيدا في الجليلِ. وقالوا لَه: «يا سيّدُ، نُريدُ أنْ نرى يَسوعَ». 22 فذَهَبَ فيلبّسُ وأخبَرَ أندراوُسَ، وذهَبَ فيلبّسُ وأندراوُسُ وأخبَرا يَسوعَ. 23 فأجابَهُما يَسوعُ: «جاءَتِ السّاعةُ التي فيها يتَمَجّدُ اَبنُ الإنسانِ. 24 الحقّ الحقّ أقولُ لكُم: إنْ كانَتِ الحَـبّةُ مِنَ الحِنطَةِ لا تقَعُ في الأرضِ وتَموتُ، تَبقى وَحدَها. وإذا ماتَت أخرَجَت حَبّا كثيرًا. 25 مَنْ أحبّ نَفسَهُ خَسِرَها، ومَنْ أنكَرَ نَفسَهُ في هذا العالَمِ حَفِظَها للحَياةِ الأبديّةِ. 26 مَنْ أرادَ أنْ يَخدُمَني، فليَتْبَعْني، وحَيثُ أكونُ أنا يكونُ خادِمي. ومَنْ خَدَمَني أكرَمَهُ الآبُ.
27 الآنَ نَفسي مُضطَرِبَةٌ، فماذا أقولُ؟ هَلْ أقولُ: يا أبـي، نَجّني مِنْ هذِهِ السّاعةِ؟ ولكنّي لِهذا جِئتُ. 28 يا أبـي، مَجّدِ اَسمَكَ!» فقالَ صوتٌ مِنَ السّماءِ: «مَجّدتُهُ وسأمَجّدُهُ!» 29 فسَمِعَهُ الحاضِرونَ، فقالوا: «هذا دَوِيّ رَعدٍ!» وقالَ بَعضُهُم: «كَلّمَهُ مَلاكٌ!»
30 فقالَ يَسوعُ: «ما كانَ هذا الصوتُ لأجلي، بل لأجلِكُم. 31 اليومَ دَينونَةُ هذا العالَمِ. واليومَ يُطرَدُ سيّدُ هذا العالَمِ. 32 وأنا متى اَرتَفَعتُ مِنْ هذِهِ الأرضِ، جَذَبتُ إليّ النّاسَ أجمعينَ». 33 قالَ هذا مُشيرًا إلى الميتَةِ التي سيَمُوتُها.
34 فأجابَهُ الجَمعُ: «علّمَتْنا الشّريعةُ أنّ المَسيحَ يَبقى إلى الأبَدِ. فكيفَ تَقولُ: لا بُدّ لاَبنِ الإنسانِ أنْ يرتَفِـعَ؟ فمَنْ هوَ اَبنُ الإنسانِ هذا؟»
35 فقالَ لهُم يَسوعُ: «سيَبقى النّورُ مَعكُــم وقـتًا قليــلاً، فاَمشُوا ما دامَ لكُمُ النّورُ، لِئَلاّ يُباغِتَكُمُ الظّلامُ. والذي يَمشي في الظّلامِ لا يَعرِفُ إلى أينَ يَتّجِهُ. 36 آمِنوا بالنّورِ، ما دامَ لكُمُ النّورُ، فتكونوا أبناءَ النّورِ».
اليهود يرفضون الإيمان بـيسوع
واَبتعَدَ يَسوعُ عَنْ أنظارِهِم، بَعدَما قالَ لهُم هذا الكلامَ. 37 ومع أنّهُ عَمِلَ لهُم كُلّ هذِهِ الآياتِ، فما آمَنوا بِه، 38 لِـيَتِمّ ما قالَ النّبـيّ إشَعيا: «يا رَبّ، مَنِ الذي آمَنَ بِكلامِنا؟ ولِمَنْ ظَهَرَت يَدُ الرّبّ؟» 39 وما قَدِروا أنْ يُؤمِنوا بِه، لأنّ إشَعيا قالَ أيضًا: 40 «أعمى اللهُ عُيونَهُم وقَسّى قُلوبَهُم، لِئَلاّ يُبصِروا بِعيونِهِم ويَفهَموا بِقلوبِهِم ويَتوبوا فأشفيَهُم». 41 قالَ إشَعيا هذا الكلامَ لأنّهُ رأى مَجدَهُ وتَحدّثَ عَنهُ.
42 غيرَ أنّ كثيرًا مِنْ رُؤساءِ اليَهودِ أنفُسِهِم آمَنوا بـيَسوعَ، ولكنّهُم ما أعلَنُوا إيمانَهُم مُسايَرةً لِلفَرّيسيّـينَ، لِئَلاّ يُطرَدوا مِنَ المَجمَعِ. 43 كانوا يُحبّونَ رِضى النّاسِ أكثَرَ مِنْ رِضى اللهِ.
44 فرَفَعَ يَسوعُ صوتَهُ، قالَ: «مَنْ آمنَ بـي لا يُؤمِنُ بـي أنا، بل يُؤمِنُ بالذي أرسَلَني. 45 ومَنْ رَآني رأى الذي أرْسَلَني. 46 جِئْتُ نُورًا إلى العالَمِ، فمَنْ آمَنَ بـي لا يُقيمُ في الظّلامِ، 47 ومَنْ سمِعَ أقوالي وما آمَنَ بِها لا أدينُهُ، لأنّي ما جِئتُ لأَدينَ العالَمَ بل لأُخلّصَ العالَمَ. 48 مَنْ رَفَضَني وما قَبِلَ كلامي، فلَهُ مَنْ يدينُهُ. الكلامُ الذي قُلتُهُ يدينُهُ في اليومِ الآخِرِ، 49 لأنّي ما تكَلّمْتُ بشيءٍ مِنْ عِندي، بَلِ الآبُ الذي أرسَلني أَوصاني بِما أقولُ وأتكَلّمُ. 50 أنا أعرِفُ أنّ وصيّتَهُ حياةٌ أبديّةٌ. فالكلامُ الذي أقولُهُ أقولُهُ كما قالَهُ ليَ الآبُ».
Yeesu be Betaniya saatewo kono
(Matiyu 26:6-13Maaka 14:3-9)
1 Tili wooronjaŋo la, janniŋ Maariyo Tambi Tumoo Juuraloo* ka sii, Yeesu naata Betaniya, Lasarus be sabatiriŋ daameŋ to, a ye meŋ wulindi ka bo saayaa kono. 2 Ì ye siimaŋo parendi a ye. Marita ye domoroo dii moolu la, aduŋ Lasarus tarata wo moolu kono le, mennu niŋ Yeesu be domoroo la taabuloo to. 3 Bituŋ Mariyaama ye karabaanijii kaboo taa. Ñiŋ karabaanijii daa koleŋo dadaata ka bo naride suloo le la, aduŋ a hapoo sutiyaata liitari talantewo ñoŋ ne la. A ye a maa Yeesu siŋolu la, aduŋ a ye a siŋolu fita niŋ a kuntiñoo la. Bituŋ buŋo faata niŋ karabaanijii seeroo la. 4 Bari Yeesu la saayibe kiliŋ, Yudas Isikariyoti meŋ be naa a jamfaa la kumata ko, 5 “Muŋ ne ye a tinna ñiŋ karabaanijiyo meŋ kodoo si taa fo denaari keme saba, maŋ waafi ka dii fuwaaroolu la?” 6 A maŋ ke ko, fuwaaroolu la kuwo le ye a suula, bari a ye a fo le, kaatu a mu suŋo le ti. Kodikufoo be marariŋ ate le bulu, bari niŋ kodoo bulata jee, a ka doo taa le ka a ke a fansuŋ haajoo ti. 7 Bituŋ Yeesu ko, “Ali a bula. A ye ñiŋ ke n na baadewo le ye. 8 Baawo fuwaaroolu be tara la ali fee le waati-wo-waati, bari nte te tara la ali fee waati-wo-waati.”
9 Kabiriŋ Yahuudi kafu baa ye a loŋ ko, Yeesu be jee le, ì bee naata. Ì maŋ naa doroŋ ka Yeesu je, bari ka Lasarus fanaa je, Yeesu ye meŋ wulindi ka bo saayaa kono. 10 Wo kamma la piriisi* ñaatonkoolu ye feeroo siti ka Lasarus fanaa faa, 11 kaatu a la kuwo kamma la Yahuudi jamaa laata Yeesu la, ì bulata a nooma.
Yeesu la duŋo Yerusalaamu
(Matiyu 21:1-11Maaka 11:1-11Luka 19:28-40)
12 A saamoo, kafu baa meŋ naata juuraloo to, ye a moyi ko, Yeesu be naa kaŋ Yerusalaamu le. 13 Bituŋ ì ye tamaree buloolu taa, ì taata ka a benduŋ. Ì be sari kaŋ ko:
“Hosanna! Tenturoo niŋ jayiroo be ate le ye,
meŋ ka naa Maariyo too la!
Tenturoo niŋ jayiroo be Banisirayila la mansakewo ye!”
14 Kabiriŋ Yeesu ye falindiŋo je, a siita a kaŋ. A keta le ko a be safeeriŋ ñaameŋ:
15 “Dimmusuriŋ* Siyoni*, kana sila.
A juubee, i la mansa be naa kaŋ,
a be siiriŋ falindiŋo kaŋ.”
16 A la saayiboolu maŋ ñiŋ kuwolu fahaamu nuŋ folooto. Bari Yeesu wulindiri koolaa saayaa kono, ì hakiloo naata bula ko, ñiŋ kuwolu safeeta ate le la kuwo to, aduŋ ì keta a la le.
17 Moolu mennu tarata Yeesu fee, biriŋ a ye Lasarus kumandi naŋ kaburoo kono, aniŋ a ye a wulindi saayaa kono, wolu ye a seedeyaa le. 18 Wo kamma la moo jamaa le ye a moyi ko, Yeesu ye ñiŋ taamanseeroo le ke, aduŋ ì naata ka a benduŋ. 19 Wo to le Farisewolu* ko ñoo ye ko, “A juubee, ǹ te feŋ-wo-feŋ ke noo la. Duniyaa bee be a nooma kaŋ ne!”
Yeesu ye a la saayaa la kuwo fo
20 Jirisinkoo doolu le be wo moolu kono jee, mennu naata baturoo la juuraloo to. 21 Bituŋ ì naata Filipi kaŋ, meŋ bota Betisayida, Kalilee tundoo kaŋ. Ì ko a ye ko, “Alifaa, ǹ lafita ka Yeesu le je.” 22 Filipi taata, a ye a fo Anduru ye. Bituŋ Anduru niŋ Filipi naata Yeesu kaŋ, ì ye a fo a ye. 23 Yeesu ye ì jaabi ko, “Waatoo siita le, fo Moo Dinkewo* la semboo niŋ waroo si yitandi. 24 Tooñaa-tooñaa, m be a fo la ali ye, fo niŋ siimaŋ kesoo jolonta bankoo kaŋ, a ye faa, niŋ wo maŋ ke, a dammaa le ka tu. Bari niŋ a faata, a ka diŋ jamaa le bondi. 25 Moo meŋ ye a la baluwo kanu, wo be foo la a la le. Bari moo meŋ ye a la baluwo koŋ ñiŋ duniyaa kono, wo be a maabo la badaa-badaa baluwo ye le. 26 Niŋ moo meŋ ka dookuwo ke n ye, a ñanta nte nooma la le, aduŋ m be daameŋ, n na dookuulaa fanaa be tara la jee le to. Moo meŋ ka dookuwo ke n ye, m Faamaa be wo maarii horomandi la le.
27 “Saayiŋ, n niyo toorata le, n si muŋ ne fo? Fo n si a fo ko, ‘M Faamaa, n tankandi ñiŋ waatoo ma’? Hanii! Ñiŋ daliiloo le ye a tinna, n naata. 28 M Faamaa, i too la semboo niŋ waroo yitandi.” Wo to le kumakaŋo bota naŋ saŋo santo ko, “Ŋa a yitandi le, aduŋ m be a yitandi la le kotenke.”
29 Kabiriŋ kafoo meŋ be looriŋ jee, ye a moyi, doolu ko, “Saŋ kumoo le mu.” Doolu ko, “Malaayikoo le diyaamuta a ye.” 30 Wo to le Yeesu ye ì jaabi ko, “Ñiŋ kumakaŋo maŋ ke nte la kuwo kamma, bari a keta alitolu le la kuwo kamma. 31 Saayiŋ ne mu kiitii waatoo ti. Saayiŋ ñiŋ duniyaa maralilaa be fayi la banta le. 32 Aduŋ nte, niŋ n wulindita ka bo bankoo to, m be moolu bee le katandi la m faŋo la.”
33 Yeesu ye ñiŋ fo le ka a yitandi, a be faa la saayaa siifaa meŋ na. 34 Wo to le kafoo ye a jaabi ko, “Ŋà a moyi le ka bo Tawuraatoo to ko, Alimasiihu* be tu la baluuriŋ ne fo abadaa. Wo to ite si a fo noo ñaadii le ko, Moo Dinkewo ñanta wulindi la santo le? Jumaa le mu wo Moo Dinkewo ti?” 35 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Maloo be ali fee le fo waatindiŋ. Ali taama, baawo ali ye maloo soto le, fo diboo kana ali muta. Moo meŋ ka taama diboo kono, wo buka a loŋ, a be taa kaŋ daameŋ to. 36 Baawo ali ye maloo soto le, wo to ali laa maloo la, fo ali si naa ke maloo diŋolu ti.”
Kabiriŋ Yeesu ye ñiŋ fo, a taata, a ye i maabo ì ma.
Yahuudoolu la lannabaliyaa
37 Yeesu ye taamanseeri jamaa ke ì ñaa la, bari hani wo, ì maŋ laa a la. 38 Ka bo niŋ wo siloo le la, Annabilayi Yesaya la kumoo naata timma, a ye meŋ fo nuŋ ko:
“Maariyo, jumaa le laata ǹ na kiilaariyaa la?
Maariyo ye a la semboo yitandi jumaa le la?”
39 Annabilayi Yesaya la kumoo timmata le, kaatu ì maŋ laa noo. A ye ñiŋ fanaa fo wo kuwo to le ko:
40 “Alla ye ì ñaalu finkindi le,
a ye ì sondomoolu suki,
fo ì kana fahaamuroo ke,
sako ì si jeroo ke ì ñaalu la,
fo ì si muru n kaŋ ka ì kendeyandi.”
41 Yesaya ye ñiŋ kumoolu fo le, kaatu a ye Yeesu la semboo niŋ waroo je le. A ye ate le la kuwo fo.
42 Ñaatonka jamaa laata Yeesu la le, bari ì silata Farisewolu le la. Wo le ye a tinna ì maŋ Yeesu la kuwo seedeyaa, fo Farisewolu kana ì bayi ì la diina kafoo to. 43 Kaatu ì ye moolu la ì horomoo le kanu ka tambi horomoo la, meŋ bota Alla bulu.
44 Bituŋ Yeesu sarita santo ko, “Moo meŋ laata nte la, wo maŋ laa nte la, bari a laata wo le la, meŋ ye nte kii. 45 Aduŋ moo meŋ ye nte je, wo maarii ye wo kiliŋo le je, meŋ ye n kii. 46 Nte naata le ka ke maloo ti ñiŋ duniyaa kono, fo niŋ moo-wo-moo laata n na, wo te tara la diboo kono. 47 Niŋ moo-wo-moo ye n na kumoolu moyi, a maŋ ì muta, nte te wo maarii kiitindi la, kaatu m maŋ naa ka duniyaa kiitindi, bari ka a kiisa. 48 Moo meŋ balanta m ma, aniŋ a maŋ soŋ n na kumoolu la, wo be kiitindirilaa soto la le. Ŋa kumoo meŋ fo, wo le be a kiitindi la luŋ labaŋo la. 49 Kaatu nte maŋ diyaamu m fansuŋ kaŋo kaŋ, bari m Faamaa meŋ ye n kii, ate le ye yaamaroo dii n na, n ñanta meŋ fo la, aniŋ n ñanta a fo la ñaameŋ. 50 Aduŋ ŋa a loŋ ne ko, a la yaamaroo mu badaa-badaa baluwo le ti. Wo kamma la, n ka meŋ fo, n ka a fo le ko m Faamaa ye n yaamari a la ñaameŋ.”