إنتصار جدعون على المديانيـين
1 فبَكَّرَ يَربَّعلُ‌، وهوَ جِدعونُ، وجميعُ القَومِ الّذينَ معَهُ وخيَّموا عِندَ عينِ حَرودَ‌، وكانَت خيامُ المِديانيِّينَ إلى الشّمالِ نحوَ تَلِّ مورَةَ‌ في الوادي.
2 فقالَ الرّبُّ لِجدعونَ: «الرِّجالُ الّذينَ معَكَ أكثَرُ مِنْ أنْ أُسلِمَ بَني مِديانَ إلى أيديهِم لِئلاَّ يفتَخِرَ عليَّ بَنو إِسرائيلَ ويقولوا: أيدينا خَلَّصَتْنا. 3 فالآنَ نادِ على مَسامِعِ الشَّعبِ وقُلْ: مَنْ كانَ خائِفا فليَرجِـعْ ويَنصَرِفْ مِنْ جبَلِ جِلعادَ». فرجَعَ مِنَ الشَّعبِ ا‏ثْنانِ وعِشرونَ ألفا، وبَقيَ معَهُ عشَرَةُ آلافٍ.
4 فقالَ الرّبُّ لِجِدعونَ: «ما زالَ الرِّجالُ كثيرينَ. أنزِلْهُم إلى الماءِ وأنا أُجَرِّبُهُم هُناكَ. فالّذي عَنهُ أقولُ: هذا يذهبُ معَكَ، فهوَ يذهبُ، وكُلُّ واحدٍ عَنهُ أقولُ: هذا لا يذهبُ، فهوَ لا يذهبُ». 5 فأنزلَ جِدعونُ الرِّجالَ إلى الماءِ، فقالَ لَه الرّبُّ: «كُلُّ مَنْ شربَ بِلِسانِهِ كما يشربُ الكلبُ أقِمْهُ ناحيةً، وكذلِكَ كُلُّ مَنْ ركَعَ على رُكبَتَيهِ لِـيَشربَ».
6 فكانَ عدَدُ مَنْ شَرِبَ الماءَ مِنْ راحَتِهِ ثَلاثَ مئةِ رَجُلٍ، أمَّا البقيَّةُ فركَعوا على رُكَبِهِم لِـيَشرَبوا. 7 فقالَ الرّبُّ لِجِدعونَ: «بِهؤلاءِ الثَّلاثِ مئةِ رَجُلٍ الّذينَ شرِبوا بأيديهِم أُخَلِّصُكُم وأدفَعُ بَني مِديانَ إلى يَدِكُم، وأمَّا الآخرونَ فليَرجِـعْ كُلُّ واحدٍ إلى بَيتِهِ». 8 فأخذَ الثَّلاثُ مئةِ رَجُلٍ زادا في أيديهِم وحمَلوا أبواقَهُم، وأمَّا الآخَرونَ فصرَفَهُم جِدعونُ، كُلُّ واحدٍ إلى بَيتِهِ، وا‏صْطَحَبَ الثَّلاثَ مئةِ رَجُلٍ، وكانَت محلَّةُ بَني مِديانَ في الوادي.
9 فقالَ الرّبُّ لِجدعونَ في تِلكَ اللَّيلةِ: «هاجِمْ خيامَ المِديانيِّينَ لأنِّي أسلَمْتُها إلى يَدِكَ. 10 وإنْ كُنتَ تخافُ أنْ تَهجُمَ، فتَسَلَّلْ إليهِم معَ فورَةَ خادِمِكَ 11 وا‏سْمَع ما يقولونَ، وبَعدَ ذلِكَ تشتَدُّ عزيمَتُكَ وتُهاجِمُهُم». فتَسَلَّلَ جِدعونُ معَ فورَةَ خادِمِه إلى طرَفِ المُعَسكرِ. 12 وكانَ المِديانيُّونَ والعَماليقيُّونَ وأهلُ الصَّحراءِ مُخيِّمينَ في الوادي في كثرَةِ الجَرادِ، ولم يكُن لِجِمالِهِم عدَدٌ لأنَّها كانَت كالرَّملِ على شاطِـئِ البحرِ. 13 فلمَّا ا‏قترَبَ جِدعونُ مِنَ المحلَّةِ سَمِعَ رَجُلا يَقُصُّ على رفيقِهِ حُلُما، قالَ: «حَلُمْتُ بِرَغيفِ خُبزٍ مِنْ شعيرٍ‌ يتَدحرَجُ إلى مُعَسكرِ بَني مِديانَ، تدحرَجَ حتّى خَيمةٍ وصدَمَها، قلبَها إلى فَوقُ وسَقَطَت». 14 فأجابَ صاحبُهُ: «هذا سيفُ جِدعونَ بنِ يوآشَ، جبَّارِ بَني إِسرائيلَ الّذي دفَعَ اللهُ إلى يدِهِ بَني مِديانَ وكُلَّ المُعَسكرِ».
15 فلمَّا سَمِعَ جِدعونُ هذا الحُلُمَ وتفسيرَهُ سجدَ للرّبِّ ورجعَ إلى محلَّةِ بَني إِسرائيلَ وقالَ: «قوموا لأنَّ الرّبَّ دفَعَ محلَّة بَني مِديانَ إلى أيديكُم». 16 وقسمَ جِدعونُ الثَّلاثَ مئةِ رَجُلٍ ثَلاثَ فِرَقٍ وجعَلَ أبواقا في أيديهِم وجِرارا فارِغَةً فيها مَشاعِلُ، 17 وقالَ لهُم: «ها أنا داخِلٌ إلى طرَفِ المحلَّةِ تفعَلونَ تَماما كما أفعَلُ. 18 فمتى نفَختُ في البوقِ أنا وجميعُ مَنْ معي، تَنفُخونَ في الأبواقِ أنتُم أيضا حَولَ المحلَّةِ كُلِّها وتقولونَ: لِلرّبِّ ولِجِدعونَ». 19 ودخَلَ جِدعونُ بِمئةِ رَجُلٍ طرَفَ المحلَّةِ قَبلَ مُنتَصَفِ اللَّيلِ، تَماما قَبلَ أنْ يتبَدَّلَ الحُرَّاسُ، فنَفَخوا في الأبواقِ وكسَروا الجِرارَ الّتي بِأيديهِم 20 ونفَخَ رِجالُ الفِرقَتينِ الباقيَتَينِ في الأبواقِ وكسَروا الجِرارَ، وأخَذوا المَشاعِلَ بأيديهِم اليُسرى والأبواقَ بأيديهِم اليُمنى ونفَخوا فيها، وهتَفوا: «حربٌ لأجلِ الرّبِّ وجِدعونَ!» 21 ووقَفَ كُلُّ رَجُلٍ في مَوضِعِه حَولَ المحلَّةِ، فتَراكَضَ الأعداءُ كُلُّهُم وضَجُّوا بِالصِّياحِ وهرَبوا. 22 وحينَ نفَخَ الثّلاثُ مئةٍ في الأبواقِ، جعَلَ الرّبُّ كُلَّ واحدٍ مِنَ العَدُوِّ يَطعَنُ رفيقَهُ بِالسَّيفِ في المحلَّةِ كُلِّها، فهرَبوا إلى بَيتَ شِطَّةَ، إلى صَردَةَ‌ حتّى ا‏نتَهَوا إلى حافَّةِ آبَلِ مَحولَةَ‌ الّتي عِندَ طَبَّاةَ‌. 23 فا‏جتمَعَ رِجالُ بَني إِسرائيلَ مِنْ عشائِرِ نَفتالي وأشيرَ وكُلِّ منَسَّى وطارَدوا المِديانيِّينَ.
24 وأرسَلَ جِدعونُ رُسُلا إلى جميعِ جبَلِ أفرايِمَ وقالَ: «أُخرُجوا لِقِتالِ المِديانيِّينَ، وا‏ستَولوا على مَعابِرِ نهرِ الأُردُنِّ المُؤدِّيةِ إلى بَيتَ بارَةَ حتّى لا يَعبُروها». فا‏جتمَعَ رِجالُ أفرايِمَ كُلُّهُم وا‏ستَولَوا على المَعابِرِ المُؤدِّيةِ إلى بَيتَ بارَةَ. 25 وقبَضوا على قائِدَينِ مِنْ قادةِ بَني مِديانَ، وهُما عوريـبُ وزيـبُ، وقتَلوا عوريـبَ على صخرةِ عوريـبَ، وقتَلوا زيـبَ عِندَ مَعصرةِ زيـبَ، وطارَدوا المِديانيِّينَ وحمَلوا رأسَي عوريـبَ وزيـبَ وجاؤُوا بِهِما إلى جِدعونَ في شَرقيِّ الأُردنِّ.
Kideyoni ye Midiyaninkoolu noo
1 Kideyoni, ì ka ate le fanaa kumandi Yerubaali la, a niŋ a la kewolu wulita juuna, ì ye ì la daakaa loo Harodi Woyoo daala. Midiyaninkoolu la kelediŋolu la daakaa, wo be ì ye maraa karoo la wulumbaŋo kono, More Konkoo daala.
2 Yaawe* ko Kideyoni ye ko, “Kee jamaa le be i bulu. N te Midiyaninkoolu duŋ na ì buloo kono, ì niŋ ñiŋ moo jamaa. Niŋ wo nte, Banisirayilankoolu si naa kibiri noo le ka a fo ko, ‘M̀ faŋo semboo le ye ǹ tankandi.’ 3 A kankulaa ñiŋ moolu ye ko, ‘Niŋ moo-wo-moo maŋ haañi, aduŋ a be silariŋ, a si Kileyadi Konkoo bula, a ye seyi suwo kono.’ ” Wo le to, kee wuli muwaŋ niŋ fula seyita suwo kono. Bituŋ a tuta moo wuli taŋ.
4 Bari Yaawe ko Kideyoni ye ko, “Hani saayiŋ, kee jamaa le be jee. Ì samba baa to, m be ì talaa la i ye jee le to. Niŋ n ko, meŋ niŋ i ñanta taa la, wo si taa, bari niŋ n ko, meŋ niŋ i maŋ ñaŋ na taa la, wo niŋ i maŋ ñaŋ na taa la.” 5 Kideyoni ye kewolu samba baa to. Jee le mu, Yaawe ko a ye ko, “Moolu bondi ñoo to, mennu ye i miŋ ì neŋolu la ko wuloo, aniŋ mennu ñoyita ì kumbaliŋolu la ka i miŋ.” 6 Moo keme saba le ye i miŋ ì neŋolu la. Wo moo toomaalu, wolu ñoyita ì kumbaliŋolu le la duuma ka i miŋ ì buloolu la. 7 Yaawe ko Kideyoni ye ko, “I niŋ ñiŋ kee keme saboo, mennu ye i miŋ ì neŋolu la, m be i niŋ wolu tankandi la le, ŋa Midiyaninkoolu duŋ i buloo kono. Ñiŋ moo toomaalu bee bula, ì ye seyi ì yaalu to.” 8 Bituŋ Kideyoni ye Banisirayilankoolu bee murundi fo moo keme saba. Ñiŋ moo keme saboo naata wo moo doolu la domori feŋolu taa, aniŋ ì la binoolu. Midiyaninkoolu la daakaa be ì ye duuma la, wulumbaŋo kono.
9 Wo luŋo suutoo la, Yaawe naata a fo Kideyoni ye ko, “Wuli, taa i ye daakaa ñiŋ kele, kaatu m be a duŋ na i buloo kono le. 10 Niŋ i maŋ haañi ka ì maa, wo to taa daakaa ñiŋ to foloo, i niŋ i la dookuulaa Pura. 11 I be a moyi la le, ì be meŋ fo kaŋ. Niŋ wo keta, i be jusoo soto la le ka daakaa ñiŋ kele.” Bituŋ Kideyoni niŋ a la dookuulaa Pura taata teŋ ne daakaa dulaa ñiŋ dandaŋo la. 12 Midiyaninkoolu, Amalekinkoolu aniŋ tilibo maafaŋ na moo doolu ye wulumbaŋo karoo bee fandi. Ì be siyaariŋ ñoo kaŋ ko kuntiŋolu. Ì la ñonkomoolu buka yaatee noo, ì be siyaariŋ ko bankumunkoo.
13 Kabiriŋ Kideyoni futata jee, a ye a tara kewo doo le be a la siiboo saata kaŋ a kafuñoomaa ye ko, “I lamoyi, n siiboota le: Mbuuru kuŋo birimintinta naŋ ǹ na daakaa kono. A ye tiriliisoo* taki semboo la, bituŋ tiriliisoo yelemata a kuŋo la, a boyita.”
14 A ñiŋ kafuñoomaa ye a jaabi ko, “Ñiŋ maŋ ke feŋ-wo-feŋ ti, niŋ a maŋ ke Kideyoni, Yowasi Banisirayilankoo dinkewo la hawusaroo* ti. Alla ye Midiyaninkoolu niŋ daakaa bee duŋ a bulu le.”
15 Kabiriŋ Kideyoni ye ñiŋ siiboo moyi, aniŋ a fasaroo, a ye Alla batu. A muruta Banisirayila la daakaa to, a ye kumandiroo ke ko, “Ali wuli! Yaawe ye Midiyaninkoolu la daakaa duŋ ali buloolu kono le.” 16 A ye a la ñiŋ kee keme saboo talaa siidulaa saba le ti. A ye saakotoŋ binoo* duŋ ì bee kiliŋ-kiliŋ naa bulu, aniŋ jiibindaa kenseŋo. Ñiŋ jiibindaa kenseŋolu bee kiliŋ-kiliŋ naa ye pacamoo le soto ì kono. 17 A ko ì ye ko, “Ali n juubee, niŋ ŋa meŋ ke, ali ye wo ke. Ali n juubee, niŋ m futata daakaa ñiŋ dandaŋo la, niŋ ŋa feŋ-wo-feŋ ke, ali fanaa ñanta wo le ke la. 18 Niŋ n niŋ moolu, mennu be m fee jaŋ ye ǹ na binoolu fee, alitolu mennu bee be daakaa dandaŋo la fanaa si ali la binoolu fee. Bituŋ ali ye sari santo, ka a fo ko, ‘Yaawe ye, aniŋ Kideyoni!’ ”
19 Kideyoni niŋ a la kee kemoo futata daakaa ñiŋ dandaŋo la suutoo teema maafaŋo le la, waatoo meŋ ì ye ì la kantarilaalu faliŋ. Ì ye ì la binoolu fee, aduŋ ì ye ì la jiibindaalu teyi, mennu be ì buloo kono. 20 Bituŋ ñiŋ talaadaa saboo bee ye ì la binoolu fee, ì ye ì la jiibindaalu teyi. Ì ye pacamoolu muta ì maraa buloolu la. Bituŋ ì bulubaa buloolu be binoo kaŋ ka a fee, aniŋ ka sari santo ko, “Keloo Yaawe ye, aniŋ Kideyoni!” 21-22 Ì tuta looriŋ ì noo to, ì bee kiliŋ-kiliŋ naa be looriŋ nuŋ daameŋ, ì be muruŋ-murundiŋ daakaa ñiŋ na. Kabiriŋ ñiŋ kee keme saboo ye ì la binoolu fee, Yaawe ye Midiyaninkoolu dammaalu dundi ñoo la ka ñoo kele niŋ hawusaroolu la. Ì borita ñaato, ì muruta kooma, ì lembata. Labaŋo la, kelediŋ kafoo bee borita ka taa fo Beti-Sita, ka taa fo Serera fo Abeli-Mehola, Tabati daala.
23 Ì ye Banisirayilankoolu kumandi, mennu bota Nafutali, Aseri aniŋ Manase lasiloolu bee kono. Bituŋ ì bulata Midiyaninkoolu nooma. 24 Kideyoni ye kiilaalu kii Efurayimu* konkotundoo* bee kaŋ ko, “Ali naa duuma ka Midiyaninkoolu benduŋ, ì kana futa jiibuloolu ma, ka taa fo Beti-Bara aniŋ Yoridani Boloŋo.” Wo to le mu, Efurayimu kewolu bee kafuta ñoo ma, ka ñiŋ teyidulaalu muta, ka taa fo Beti-Bara aniŋ Yoridani Boloŋo. 25 Ì ye Midiyaninkoolu la kuntii fula muta, Orebu aniŋ Seebu. Ì ye Orebu faa Orebu beroo le to, bituŋ Seebu, ì ye wo faa Seebu wayini* yiridiŋ bitidulaa le to. Ì bulata Midiyaninkoolu nooma, bituŋ ì ye Orebu aniŋ Seebu kuŋo samba naŋ Kideyoni ye Yoridani kankuŋ doo la.