الشريعة أم الإيمان
1 أيّها الغَلاطِيّونَ الأغبِـياءُ! مَنِ الذي سحَرَ عُقولَكُم، أنتُمُ الذينَ اَرتَسَمَ المَسيحُ أمامَ عُيونِهِم مَصلوبًا؟ 2 أسألُكُم سُؤالاً واحدًا: هَلْ نِلتُم رُوحَ اللهِ لأنّكُم تَعْمَلونَ بأحكامِ الشّريعَةِ، أمْ لأَنّكُم تُؤمنونَ بالبِشارَةِ؟ 3 هَلْ وصَلَتْ بِكُمُ الغَباوَةُ إلى هذا الحَدّ؟ أتَنتَهونَ بالجَسَدِ بَعدَما بَدَأْتُم بالرّوحِ؟ 4 أكانَت تَجارِبُكم عَبَثًا؟ وكيفَ تكونُ عبَثًا؟ 5 هَلِ الذي يهَبُكُمُ الرّوحَ القُدُسَ ويَعمَلُ المُعجِزاتِ بَينَكم يَفعَلُ هذا لأنّكُم تَعمَلونَ بأحكامِ الشّريعَةِ، أمْ لأنّكُم تُؤمِنونَ بالبِشارَةِ؟
6 هكذا «آمَنَ إبراهيمُ باللهِ، فبَرّرَهُ اللهُ لإيمانِهِ». 7 إذًا، فأهلُ الإيمانِ هُمْ أبناءُ إبراهيمَ الحَقيقيّونَ. 8 ورأى الكِتابُ بِسابقِ عِلمِه إنَّ اللهَ سيُبَـرّرُ غَيرَ اليَهودِ بالإيمانِ، فبَشّرَ إبراهيمَ قائِلاً لَه: «فيكَ يُبارِكُ اللهُ جميعَ الأُمَمِ». 9 لذلِكَ فأهلُ الإيمانِ مُبارَكونَ معَ إبراهيمَ المُؤمِنِ. 10 أمّا الذينَ يَتّكِلونَ على العمَلِ بِأحكامِ الشّريعَةِ، فهُمْ مَلعونونَ جميعًا. فالكِتابُ يَقولُ: «مَلعونٌ مَنْ لا يُثابِرُ على العَمَلِ بِكُلّ ما جاءَ في كِتابِ الشّريعَةِ!» 11 وواضِحٌ أنَّ ما مِنْ أحَدٍ يَتبرّرُ عِندَ اللهِ بالشّريعَةِ، لأنَّ «البارّ بالإيمانِ يَحيا»، 12 ولكِنّ الشّريعَةَ لا تَقومُ على الإيمانِ، لأنَّ «كُلّ مَنْ عَمِلَ بِهذِهِ الوَصايا يَحيا بِها». 13 والمَسيحُ حَرّرَنا مِنْ لَعنَةِ الشّريعَةِ بأنْ صارَ لَعنةً مِنْ أجلِنا، فالكِتابُ يَقولُ: «مَلعونٌ كُلّ مَنْ ماتَ مُعَلّقًا على خشَبَةٍ». 14 وهذا ما فعَلَهُ المَسيحُ لِتَصيرَ فيهِ بَركَةُ إبراهيمَ إلى غَيرِ اليَهودِ، فنَنالُ بالإيمانِ الرُوحَ المَوعودَ بهِ.
الشريعة والوعد
15 خُذوا، أيّها الإخوَةُ، مَثلاً بَشَريّا: لا يَقدِرُ أحدٌ أن يُبطِلَ عَهدَ إنسانٍ أو يَزيدَ علَيهِ إذا كانَ ثابِتًا، 16 فكيفَ بِوَعدِ اللهِ لإبراهيمَ ولِنَسلِهِ؟ هوَ لا يَقولُ: «لأنسالِهِ» بِصيغَةِ الجَمعِ، بَلْ «لِنَسلِهِ» بِصيغَةِ المُفرَدِ، أي المَسيحِ.
17 وما أُريدُ أنْ أقولَهُ هوَ أنَّ الشّريعَةَ التي جاءَتْ بَعدَ مُرورِ أربَعمِئةٍ وثَلاثينَ سنَةً لا تَقدِرُ أنْ تَنقُضَ عَهدًا أثبَـتَهُ اللهُ، فتَجعَلَ الوَعدَ بُطْلاً. 18 فإذا كانَ ميراثُ اللهِ يَستَنِدُ إلى الشّريعَةِ، فهوَ لا يكونُ وَعدًا، ولكِنّ اللهَ أنعَمَ بِالميراثِ على إبراهيمَ بِوَعدٍ.
غاية الشريعة
19 فلِماذا الشّريعَةُ، إذًا؟ إنّها أُضيفَتْ مِنْ أجلِ المَعاصي إلى أنْ يَجيءَ النّسلُ الذي جعَلَ اللهُ لَه الوَعدَ. أعْلَنَتْها الملائِكةُ على يَدِ وسيطٍ، 20 والوَسيطُ يَفتَرِضُ أكثرَ مِنْ واحدٍ. واللهُ واحدٌ.
21 فهَلْ تُخالِفُ الشّريعَةُ وُعودَ اللهِ؟ كلاّ! فلَو أعطى اللهُ شَريعَةً قادِرَةً أنْ تُحيـي، لكانَ التّبريرُ حقًا يَتِمّ بالشّريعَةِ. 22 ولكِنّ الكِتابَ حَبَسَ كُلّ شيءٍ تَحتَ سُلطانِ الخَطيئَةِ، حتى يَنالَ المُؤمِنونَ الوَعدَ لإيمانِهِم بِـيَسوعَ المَسيحِ.
23 فقَبلَ أنْ يَجيءَ الإيمانُ، كُنّا مَحبوسينَ بِحِراسَةِ الشّريعَةِ إلى أنْ يَنكشِفَ الإيمانُ المُنتَظَرُ. 24 فالشّريعَةُ كانَت مُؤدّبًا لنا إلى أنْ يَجيءَ المَسيحُ حتى نَتبَـرّرَ بالإيمانِ. 25 فلمّا جاءَ الإيمانُ، تحَرّرْنا مِنْ حِراسَةِ المُؤَدّبِ.
AD
26 فأنتُم كُلّكُم أبناءُ اللهِ بالإيمانِ بِالمَسيحِ يَسوعَ، 27 لأنّكُم تعَمّدتُم جميعًا في المَسيحِ فلَبِستُم المَسيحَ، 28 ولا فَرقَ الآنَ بَينَ يَهودِيّ وغيرِ يَهودِيّ، بَينَ عَبدٍ وحُرّ، بَينَ رَجُلٍ واَمرأةٍ، فأنتُم كُلّكُم واحدٌ في المَسيحِ يَسوعَ. 29 فإذا كُنتُم لِلمَسيحِ فأنتُم، إذًا، نَسلُ إبراهيمَ ولكمُ الميراثُ حسَبَ الوَعدِ.
Luwaa waraŋ lannoo
1 Alitolu Kalatiyanka toolewolu, jumaa le ye ali dookuu? Yeesu la faa yiribantambiloo kaŋ, wo yitandita ali la koyike le, fo a mulunta ko, ali faŋo ñaa ye a je le.
2 M batu, ŋa ali ñininkaa kuu kiliŋ na: Fo ali ye Noora Kuliŋo soto niŋ Luwaa yaamarimutoo le la baŋ, waraŋ fo ali ye a soto le, kaatu ali laata kumoo le la, ali ye meŋ moyi? 3 Fo ali la tooleeyaa be warariŋ teŋ ne? Ali ye a dati niŋ Nooroo le la, bari saayiŋ, fo ali be a kata kaŋ ne ka a timmandi niŋ ali fansuŋ semboo la? 4 Ali dunta kuu jamaa meŋ bee kono fokabaŋ, fo ì bee keta kensenke le baŋ? Fo ali maŋ ì la kummaayaa fahaamu? 5 Fo Alla ye a la Nooroo dii ali la le baŋ, aniŋ ka kaawakuwolu ke ali kono, kaatu ali ka Luwaa yaamaroolu muta le, waraŋ fo a ka ì ke le, kaatu ali laata kumoo le la, ali ye meŋ moyi? 6 Fo ali hakiloo maŋ bula ko, “Iburayima laata Alla la le, aduŋ a la wo lannoo le naata a ke moo tilindiŋo ti Alla ñaa koto”?
7 Wo kamma la, ali si a loŋ ko, moolu mennu ye lannoo soto, wolu le mu Iburayima diŋolu ti. 8 A fota le nuŋ, janniŋ a be ke la, Kitaabu Senuŋo kono ko, moolu mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, Alla be ì tilindi la ka bo niŋ ì la lannoo le la. Alla ye ñiŋ kibaari betoo fo Iburayima ye le ko, “Nasiyoŋolu bee be neemoo soto la ka bo niŋ ite le la.” 9 Wo to moolu mennu ye lannoo soto, wolu niŋ Iburayima meŋ ye lannoo soto, ì be neemoo soto la le.
Kiristu ye ǹ kumakaa Luwaa la dankoo bulu
10 Moolu mennu bee be jikiriŋ Luwaa yaamarimutoo la, ì be dankoo le koto, kaatu a be safeeriŋ ne ko:
“Dankoo be moo-wo-moo le ye, meŋ maŋ yaamaroolu bee muta, mennu be safeeriŋ Luwaa Kitaaboo* kono, ka ì ke a ñaama.”
11 Saayiŋ a koyita le ko, Luwaa buka moo tilindi noo Alla ñaatiliŋo la, kaatu “moo tilindiŋo be baluu la ka bo niŋ lannoo le la.” 12 Bari Luwaa maŋ tara dendiŋ lannoo la, kaatu a fota le ko, “Moo meŋ ka Luwaa yaamaroolu bee muta, wo be baluu la a la le.” 13 Kiristu* ye ǹ kumakaa Luwaa la dankoo bulu le, baawo a faŋo ye wo dankoo taa ntolu la kuwo kamma ko a be safeeriŋ ñaameŋ ko:
“Dankoo be moo-wo-moo le ye, meŋ be dendiŋ yiroo bala.”
14 Ñiŋ keta le fo neemoo, Alla ye meŋ laahidi Iburayima ye, a si naa ka bo niŋ Kiristu Yeesu la, moolu ye mennu maŋ ke Yahuudoolu ti, aniŋ fo ǹ si Nooroo soto noo, a ye meŋ laahidi, ka bo niŋ lannoo la.
Luwaa niŋ laahidoo
15 Baadiŋolu*, m be ñiŋ taamanseeri la ali ye kuwo le la, meŋ ka ke luŋ-wo-luŋ: Hani hadamadiŋolu, niŋ ì ye laahidoo dii keetaa la kuwo to, aduŋ ì ye a bambandi, moo-wo-moo le te wo buruka noo la, waraŋ ka feŋ kafu noo a ma. 16 Kabiriŋ Alla ye laahidoolu dii Iburayima la, a ye ì dii a niŋ a koomalankoo le la. A te safeeriŋ ko, “a niŋ a koomalankoolu,” meŋ mu jamaa ti, bari a be safeeriŋ ne ko, “a koomalankoo,” aduŋ wo mu Kiristu le ti.
17 M be meŋ fo kaŋ, wo mu ñiŋ ne ti ko: Kambeŋo le foloota Luwaa ñaa, aduŋ Alla ye a bambandi le. Wo to, Musa la Luwaa* meŋ naata sanji keme naani niŋ taŋ saba koolaa, wo te kambeŋo buruka noo la ka laahidoo tiñaa. 18 Niŋ a ye a tara, keetaa sotota Luwaa le la, wo to a maŋ soto laahidoo la kotenke. Bari Alla ye keetaa dii Iburayima la ka bo niŋ laahidoo le la.
19 Wo to saayiŋ, muŋ ne mu Luwaa daliiloo ti? A naata kafu laahidoo ma junuboo la kuwo le kamma, fo janniŋ wo koomalankoo ka naa, laahidoo diita meŋ na. Aduŋ Luwaa dunta teemalankoo le bulu ka bo niŋ malaayikoolu la. 20 Saayiŋ, teemalankoo te moo kiliŋ ye, bari Alla mu kiliŋ ne ti.
21 Wo to, fo Luwaa niŋ Alla la laahidoolu waaliita ñoo ye le baŋ? Wo te ke noo la muk! Niŋ Luwaa diita, meŋ si baluwo dii noo, wo to tooñaa, tiliŋo Alla ñaatiliŋo la ka naa niŋ Luwaa le la. 22 Bari Kitaabu Senuŋo ye ñiŋ bankee le ko, duniyaa bee be junuboo semboo le koto, fo kiisoo meŋ laahidita si naa moolu ye, mennu laata Yeesu Kiristu la. 23 Bari janniŋ lannoo ka naa, m̀ be mutariŋ Luwaa le bulu nuŋ, ǹ soronta fo niŋ lannoo lankenemayaata. 24 Ka bo ñiŋ siloo la Luwaa keta ǹ ye kuluurilaa le ti fo niŋ Kiristu naata waatoo meŋ na, fo ǹ si tiliŋ noo ka bo niŋ lannoo la. 25 Bari saayiŋ, lannoo naata le, aduŋ ǹ te mutariŋ kotenke wo kuluurilaa bulu. 26 Kaatu alitolu bee mu Alla diŋolu le ti ka bo niŋ lannoo la Kiristu Yeesu kono. 27 Alitolu mennu bee batiseeta* Kiristu kono, ali ye Kiristu le duŋ. 28 Wo to Yahuudiyaa niŋ Jirisinkayaa te jee, joŋyaa niŋ foroyaa, waraŋ kewo niŋ musoo, kaatu alitolu bee mu kiliŋ ne ti Kiristu Yeesu kono. 29 Aduŋ niŋ ali mu Kiristu taalu ti, wo to ali mu Iburayima koomalankoolu niŋ a keetaalaalu le ti laahidoo kamma la.