موسى يشجعهم على الطاعة
1 والآنَ يا بَني إِسرائيلَ. ا‏سمَعوا السُّننَ والأحكامَ الّتي أُعلِّمُكُم إيَّاها لِتعمَلوا بها فتَحيَوا وتدخُلوا وتمتَلِكوا الأرضَ الّتي يُعطيكُمُ الرّبُّ إلهُ آبائِكُم. 2 لا تزيدوا كلِمةً على ما آمركُم بهِ ولا تُنقِصوا مِنْهُ، وا‏حْفَظوا وصايا الرّبِّ إلهِكُم الّتي أُوصيكُم بها‌. 3 رأت عيونُكُم ما فعَلَ الرّبُّ ببَعَْلِ فَغورَ. فكُلُّ مَنِ ا‏تَّبَعَ بَعلَ فَغورَ‌ أزالَهُ الرّبُّ إلهُكُم مِنْ بَينِكُم، 4 وأمَّا أنتمُ الّذينَ تمسَّكوا بالرّبِّ إلهِكُم، فكُلُّكُم أحياءٌ اليومَ. 5 علَّمتُكُم سُنَنا وأحكاما، كما أمرَني الرّبُّ إلهي، لِتعمَلوا بها في الأرضِ الّتي أنتُم ذاهبونَ إليها لِتمتَلِكوها. 6 فا‏حْفظوها وا‏عمَلوا بها لأنَّها تُظهِرُ حِكمَتَكُم وفهمَكُم في عُيونِ الأمَمِ الّذينَ إذا سَمِعوا بها يقولونَ: «هذا الشَّعبُ العظيمُ شعبٌ حكيمٌ فهيمٌ حقًّا». 7 فأيَّةُ أمَّةٍ كبـيرةٍ لها آلهةٌ قريـبةٌ مِنها كالرّبِّ إلهِنا حينما ندعوهُ؟ 8 وأيَّةُ أمَّةٍ كبـيرةٍ لها سُنَنٌ وأحكامٌ صادِقةٌ مِثلُ هذِهِ الشَّريعةِ الّتي أنا أتلُوها علَيكُمُ اليومَ؟
9 لَكنِ ا‏نتبهوا، وا‏نتبهوا جِدًّا لِئلاَّ تَنسَوا الأمورَ الّتي رأتْها عيونُكُم لا تدعوها تزولُ مِنْ قلوبِكُم كُلَّ أيّامِ حياتِكُم، بل علِّموها لبَنيكُم وبَني بَنيكُم. 10 يومَ وقفتُم أمامَ الرّبِّ إلهِكُم في حوريـبَ حينَ قالَ ليَ الرّبُّ: «إجمعْ ليَ الشَّعبَ حتّى أُسمِعَهُم كلامي ليتعلَّموا مخافتي طُولَ الأيّامِ الّتي يَحيَونها على وجهِ الأرضِ ويُعلِّموها بَنيهِم». 11 فا‏قتربتُم ووقفتُم في أسفلِ الجبَلِ والجبَلُ مُضْطَرمٌ بالنَّارِ إلى أعالي السَّماءِ وعليهِ الظَّلامُ والسَّحابُ والضَّبابُ. 12 فكلَّمَكُمُ الرّبُّ مِنْ وسَطِ النَّارِ، فسَمِعتُم صوتا ولَكنْ لم تَرَوا صورةً‌، 13 وأخبرَكُم بعَهدِهِ الّذي أمرَكُم أنْ تعمَلوا بهِ، وهوَ الوصايا العَشرُ الّتي كتبَها على لوحَينِ مِنْ حجَرٍ‌. 14 وأمرَني الرّبُّ في ذلِكَ الوقتِ بأنْ أُعلِّمَكُم حُقوقا وواجباتٍ تعمَلونَ بها في الأرضِ الّتي أنتُم تعبُرونَ إليها لِترثُوها.
تحذير من عبادة الأوثان
15 فا‏نتبهوا جِدًّا لأنَّ الرّبَّ حينَ خاطبَكُم في حوريـبَ مِنْ وسَطِ النَّارِ لم تَرَوا لَه صورةً 16 لِئلاَّ تَفسُدوا وتعمَلوا لكُم تِمثالا‌ مَنحوتا على شكلِ صورةٍ ما مِنْ ذَكَرٍ أو أُنثى، 17 أو شكلِ شيءٍ مِنَ البَهائمِ الّتي على الأرضِ أو شكلِ طائرٍ مُجنَّحٍ مِمَّا يطيرُ في السَّماءِ، 18 أو شكلِ شيءٍ ممَّا يَدِبُّ على وجهِ الأرضِ، أو شيءٍ مِنَ السَّمكِ، مِمَّا في الماءِ تَحتَ الأرضِ‌، 19 ولِئلاَّ ترفَعوا عيونَكُم إلى السَّماءِ فتنظروا الشَّمسَ والقمرَ والكواكبَ وسائرَ نُجومِ السَّماءِ، مِمَّا جعَلَهُ الرّبُّ إلهُكُم نصيـبا لجميعِ الشُّعوبِ الّتي تَحتَ السَّماءِ، فتندَفِعوا وتسجُدوا لها وتعبدوها، 20 وأنتُمُ الّذينَ ا‏ختاركُمُ الرّبُّ وأخرجَكُم مِنْ أتونِ الحديدِ، مِنْ مِصْرَ، لتكونوا شعبَهُ الخاصَّ بهِ كما في هذا اليومِ‌. 21 والرّبُّ غضِبَ عليَّ بِسبَبِكُم وأقسمَ أنْ لا أعبُرَ الأردنَّ ولا أدخلَ الأرضَ الطَّيـبةَ الّتي يُعطيها الرّبُّ إلهُكُم مُلْكا لكُم‌. 22 فأنا أموتُ في هذِهِ الأرضِ، لا أعبُرُ الأردُنَّ، وأنتُم تعبرُونَهُ وتمتلِكونَ الأرضَ الطيَّبةَ. 23 فا‏نتبهوا لِئلاَّ تَنسَوا عَهدَ الرّبِّ إلهِكُم الّذي قطَعَهُ معَكُم، فتصنَعوا لكُم تِمثالا مَنحوتا على شكلِ صورةٍ مِمَّا نهاكُم عَنهُ، 24 لأنَّ إلهَكُم إلهٌ غيورٌ، نارٌ آكلةٌ‌.
25 وإذا ولَدْتُم بَنينَ وبَني بَنينَ وطالت أيّامُكُم في الأرضِ، ففسَدْتُم وعَمِلْتُم تِمثالا مَنحوتا على شكلِ صورةٍ ما، وفعَلتُم ما هوَ سيِّئٌ في نظرِ الرّبِّ إلهِكُم وكدَّرْتُموهُ 26 فأنا مِنَ اليومِ أُشهِدُ علَيكُمُ السَّماءَ والأرضَ بِأنَّكُم تَبـيدونَ سريعا مِنْ على الأرضِ الّتي أنتُم عابرونَ الأردنَّ إليها لِتمتَلِكوها. لا تطولُ أيّامُكُم علَيها بل تزولونَ لا مَحالةَ 27 ويُشتِّتُكُمُ الرّبُّ فيما بَينَ الأمَمِ حتى تَبقوا جماعةً مَعدودةً في الأمَمِ الّذينَ يسوقُكُمُ الرّبُّ إليهِم، 28 وتعبدونَ هُناكَ آلهةً صَنعَتها أيدي البشَرِ مِنْ خشَبٍ وحجَرٍ، مِمَّا لا يَرى ولا يسمَعُ ولا يأكلُ ولا يشُمُّ‌. 29 وتطلبونَ هُناكَ الرّبَّ إلهَكُم فتجدونَهُ إذا التمَستُموهُ بِكُلِّ قلوبِكُم وكُلِّ نفوسِكُم‌. 30 وإذا نزَلَ بِكُم ضيقٌ وأصابتْكُم هذِهِ الأمورُ كُلُّها في آخرِ الأيّامِ ترجِعونَ إلى الرّبِّ إلهِكُم وتسمَعونَ لِصوتِهِ 31 لأنَّ الرّبَّ إلهَكُم رحومٌ لا يخذُلُكُم ولا يُهلِكُكُم ولا ينسى عَهدَهُ لآبائِكُمُ الّذي أقسمَ بهِ لهُم.
32 والآنَ فا‏سألوا عنِ الأيّامِ الأولى مِنْ قَبلِكُم، مُنذُ خَلقَ اللهُ الإنسانَ على الأرضِ، مِنْ أقصى السَّماءِ إلى أقصاها، هل كانَ مِثلُ هذا الأمرِ العظيمِ أو هل سمِعَ أحدٌ بمثلِهِ؟ 33 هل سمِعَ شعبٌ صوتَ اللهِ يتكلَّمُ مِنْ وسَطِ النَّارِ كما سَمِعتُم أنتُم وبقيَ على قيدِ الحياةِ؟ 34 أو هل أقدمَ إلهٌ غيري على أنْ يتَّخِذَ لَه أُمَّةً مِنْ بَينِ أُمَّةٍ أخرى، بِمِحَنٍ ومُعجِزاتٍ وعجائبَ وحروبٍ ويَدٍ قديرةٍ وذراعٍ مرفوعةٍ ومخاوِفَ عظيمةٍ، مِثلَما فعَلَ لكُمُ الرّبُّ إلهُكُم في مِصْرَ أمامَ عيونِكُم‌؟ 35 والرّبُّ أراكُم ذلِكَ كُلَّهُ لتعلَموا أنَّهُ هوَ الإلهُ ولا إلهٌ سِواهُ. 36 مِنَ السَّماءِ أسمَعَكُم صوتَهُ لِـيُؤدِّبَكُم، وعلى الأرضِ أراكم نارَهُ العظيمةَ وسَمِعتُم كلامَهُ مِنْ وسَطِ النَّارِ. 37 لأنَّهُ أحبَّ آباءَكُم وا‏ختارَ نسلَهُم مِنْ بَعدِهِم، أخرجَكُم أمامَهُ بقدرتِهِ العظيمةِ مِنْ مِصْرَ 38 لِـيَطرُدَ مِنْ أمامِكُم أُمَما أشدَّ وأعظمَ مِنكُم، ويُدخِلَكُم أرضَهُم ويُعطيهَا مُلْكا لكُم، كما ترونَ اليومَ. 39 فا‏علموا الآنَ ورَدِّدوا في قلوبِكُم أنَّ الرّبَّ هوَ الإلهُ في السَّماءِ مِنْ فَوقُ وفي الأرضِ منْ أسفلُ، ولا إلهَ سِواهُ. 40 وا‏حْفظوا سُنَنَهُ ووصاياهُ الّتي أنا آمُرُكُم بها اليومَ لِتنالوا خَيرا أنتُم وبَنوكُم مِنْ بَعدِكُم، ولِتَطولَ أيّامُكُم على الأرضِ الّتي يُعطيكُمُ الرّبُّ إلهُكُم كُلَّ الأيّامِ.
مدن الملجأ‌
41 ثُمَّ فرزَ موسى ثَلاثَ مُدُنٍ في عَبرِ الأردُنِّ شرقا 42 ليهربَ إليها كُلُّ قاتلٍ يقتلُ أحدا بغيرِ قَصدٍ، وهوَ غيرُ مُبغِضٍ لَه مِنْ قَبلُ. يهربُ إلى إحدى تِلكَ المُدُنِ فينجو بحياتِهِ. 43 وهذِهِ المُدُنُ هيَ باصَرُ في البَرِّيَّةِ في أرضِ السَّهل لبَني رَأوبـينَ، وراموتُ في جلعادَ لبَني جادَ، وجولانُ في باشانَ لبَني منَسَّى.
موسى يخاطب الشعب ثانية
44 وهذِهِ هيَ الشَّريعةُ الّتي وضَعَها موسى لبَني إِسرائيلَ‌ 45 معَ الفرائضِ والسُّننِ والأحكامِ الّتي كلَّمَ بها موسى بَني إِسرائيلَ عِندَ خُروجِهِم مِنْ مِصْرَ 46 ونُزولِهِم عَبرَ الأردنِّ في الوادي شرقا تُجاهَ بـيتَ فَغورَ، في أرضِ سيحونَ مَلِكِ الأموريِّينَ الّذي كانَ مُقيما بحشبونَ قَبلَ أنْ هزَمَهُ موسى وبَنو إِسرائيلَ بَعدَ خُروجِهِم مِنْ مِصْرَ‌ 47 وا‏متلكوا أرضَهُ وأرضَ عُوجَ مَلِكِ باشانَ، وهُما مَلِكا الأموريِّينَ اللَّذانِ في عَبرِ الأردنِّ شرقا. 48 وهيَ مِنْ عروعيرَ الّتي على حافَّةِ وادي أرنونَ إلى جبَلِ سيؤونَ الّذي هوَ حرمونُ 49 وتشمُلُ جميعَ صحراءِ العرَبةِ في عَبرِ الأردنِّ شرقا إلى البحرِ المَيتِ الّذي تَحتَ سُفوحِ الفسْجةِ.
Musa ye Banisirayilankoolu dandalaa
1 Bituŋ Musa ko ì ye ko:
Alitolu Banisirayilankoolu, ali si luwaalu niŋ saratoolu bee muta, ali ye taama ì la ko ŋa ali karandi ì la ñaameŋ. Niŋ ali ye wo ke, wo to ali be baluu la le, i si a je ali ye duŋ noo ka bankoo taa, Yaawe*, m̀ mumuñolu la Alla be daameŋ dii la ali la. 2 Ŋa yaamaroo meŋ dii ali la, ali kana feŋ lafaa ì kaŋ, waraŋ ka feŋ talaa jee. Ali Yaawe ali la Alla la yaamaroolu bee muta, m be mennu dii kaŋ ali la. 3 Ali bee ñaa seedeyaata moolu la le Yaawe ye mennu faa ali kono, waati meŋ na ì ye Baali* jalaŋo batu Pewori Konkoo to. 4 Bari alitolu mennu laata Yaawe la, a fele ali be baluuriŋ hani bii. 5 Baawo ŋa ali karandi luwaalu niŋ saratoolu bee la le, ko Yaawe n na Alla ye n yaamari ka a ke ñaameŋ, wo to ali si soŋ ì la, bankoo kaŋ ali be naa duŋ na daameŋ ka a taa. 6 Niŋ ali ye luwaalu muta kuuke, ali taamata ì la, wo le be ali la ñaameŋo niŋ fahaamuroo yitandi la banku koteŋo moolu la. Niŋ ì ye ñiŋ luwaalu moyi, ì be a fo la le ko, “Tooñaa, ñiŋ banku sembemaa le ye ñaameŋo niŋ fahaamuroo soto!”
7 Banku te keriŋ banku baalu niŋ bankundiŋolu kono, meŋ na alla sutiyaata a la, waraŋ ka i danku a la tarinke ko Yaawe, ntolu la Alla. 8 Aduŋ banku baa te keriŋ meŋ na luwaalu tilinta ko ñiŋ luwaalu niŋ yaamaroolu m be mennu dii kaŋ ali la bii. 9 Wo to ali ali hakiloo tu baake, ali kana ñina kuwolu la, ali ñaalu seedeyaata mennu la. Ali la baluwo bee kono, ali kana soŋ wolu ye bo ali sondomoo kono. Ali si a saata ali diŋolu niŋ ali mamariŋolu ye. 10 Ali hakiloo si bula luŋo meŋ na ali loota Yaawe ñaatiliŋo la Sinayi Konkoo to, biriŋ Yaawe ko n ye ko, “Moolu bee kumandi naŋ, i ye ì bendi ñoo kaŋ n ñaatiliŋo la. N lafita le ka diyaamu ì ye, fo ì si nte Yaawe ñaasilaŋo soto ì baluu tiloo bee la, aduŋ ì si ì diŋolu fanaa karandi a la.”
11 Ali a fo ali diŋolu ye, ali loota Sinayi Konkoo to ñaameŋ, waatoo meŋ na konkoo be mala kaŋ fo saŋo santo, siisii fiŋ baa minaayimaa ye a muuri. 12 Ali a fo ì ye, Yaawe diyaamuta ali ye ñaameŋ ka bo dimbaa kono. Ali ye a diyaamukaŋo le moyi, bari ali maŋ a faŋo je jaharaŋo kono. Ali ye kumakaŋo dammaa le moyi. 13 Bituŋ a naata a fo ali ye ka a la kambeŋo muta, meŋ mu Yaamari Taŋo ti, a ye meŋ safee berewalaa fuloo bala. 14 Bituŋ Yaawe naata n yaamari ka ali karandi luwaalu niŋ yaamaroolu la ali ñanta mennu ke la, niŋ ali ye Yoridani Boloŋo teyi, ka duŋ bankoo kaŋ ali be naa daameŋ taa la.
Jalambatoo la kuwo dandalaaroo
15 Baawo kabiriŋ Yaawe diyaamuta ali ye dimbaa maloo kono Sinayi Konkoo to, ali maŋ feŋ muluŋ je, wo to ali ali hakiloo tu, 16 ali kana junuboo ke ka jalaŋo dadaa hadamadiŋ muluŋo la, kee to waraŋ musu to, 17 waraŋ daafeŋo meŋ ka taama bankoo kaŋ, kunoo meŋ ka tii, 18 waraŋ daafeŋo meŋ ka kuruntu bankoo kaŋ, ka taa fo ñewo meŋ be jiyo kono. 19 Aduŋ niŋ ali ye tiloo niŋ karoo aniŋ looloolu je ali kunto santo, ali kana marisa ka sujudi ì ye waraŋ ka ì batu. Yaawe ali la Alla ye wolu ke jee duniyaa moo bee le ye. 20 Bari alitolu le keta moolu ti, Yaawe ye mennu bondi naŋ Misira bankoo kaŋ, daameŋ mulunta ali ye nuŋ ko fuuri kandoo. A naata ali ke a fansuŋ moolu ti ko ali be ñaameŋ bii. 21 Ali la kebaaroo kamma la, Yaawe kamfaata n kamma. A kalita n ye ko, n te Yoridani Boloŋo teyi la ka duŋ banku betoo kaŋ, a be naa meŋ dii la ali la, ka a taa. 22 Nte te ñiŋ Yoridani Boloŋo teyi la, m be faa la jaŋ ne to. Bari alitolu be teyi la boloŋo kara doo la le ka wo banku betoo taa. 23 Wo kamma la ali ali hakiloo tu, ali kana ñina Yaawe ali la Alla la kambeŋo la, a niŋ ali ye meŋ siti. Ali kana jalaŋo dadaa feŋ muluŋ na, kaatu Yaawe ye wo haraamuyandi ali ma le. 24 Yaawe ali la Alla ka muluŋ ne ko dimbaa meŋ ka kasaaraloo ke. A kiiliyaata le, a maŋ lafi ali ye a fulaŋ kafuñooyaa.
25 Hani niŋ ali sabatita bankoo ñiŋ kaŋ fo waati jaŋ na, ali siikuuta, ali ye diŋolu niŋ mamariŋolu faŋo soto jee, niŋ ali ye jalaŋo dadaa feŋ doo muluŋo la, ali be kuu jawu baa le ke kaŋ Yaawe ñaa koto, meŋ ka a kamfandi baake. 26 Niŋ ali ye wo ke, saŋo niŋ bankoo le mu n seedoo ti bii ko, ali te mee noo la bankoo kaŋ ali ka taa sabati daameŋ, Yoridani Boloŋo la wo kara doo la. Ali muumewo le be kasaara la. 27 Aduŋ Yaawe be ali janjandi la bankoolu kaŋ ne taariŋ, aduŋ ali moo dantaŋ doroŋ ne be tu la baluuriŋ wo bankoo moolu kono, ali be taa daameŋ. 28 Jee to, ali be jalaŋolu batu la le, hadamadiŋo buloo ye mennu dadaa yiroo niŋ beroo la. Ì buka moyiroo ke waraŋ ka jeroo ke, ì buka feŋ domo noo waraŋ ka feŋ seeroo taa. 29 Bari hani wo dulaa to, ali be Yaawe ali la Alla ñini la jee le ali sondomoo bee la aniŋ ali niyo bee la, aduŋ ali be a je la le. 30 Niŋ ali bulata mantooroo kono, bataa siifaa bee laata ali kaŋ, ali be ali faŋ seyi la Yaawe ali la Alla ma le ka a la yaamaroolu muta. 31 Yaawe le mu Alla ti meŋ hiinanteeyaata. Wo kamma la, a te i bo la ali to, waraŋ ka ali kasaara. A te ñina la kambeŋo la, a ye i kali ali mumuñolu ye meŋ na.
Alla te keriŋ Yaawe koolaa
32 Ali ñininkaaroo ke kuwolu la mennu tambita, biriŋ waatoo meŋ na Alla ye hadamadiŋolu daa duniyaa kono. Ñininkaari ke ka bo duniyaa tonkoŋ ka taa tonkoŋ, fo Alla nene ye ñiŋ kuu baa ñoŋo ke le baŋ, waraŋ fo moo nene ye a ñoŋo moyi le? 33 Fo moolu le nene sotota baŋ, Alla nene diyaamuta mennu ye ka bo dimbaa maloo kono ko alitolu, ì ye baluu? 34 Alla koteŋ nene maŋ banku bondi banku doo bulu ka ì ke a faŋo taa ti. Bari Yaawe ye wo le ke alitolu ye Misira, a ye a ke ali faŋolu le ñaa koto niŋ kaawakuwolu niŋ taamanseeroolu la, ì naata ke moolu ye masilaŋo ti. A ye ñiŋ ke niŋ a bulu sembemaa baa le la. A ye mantoora kuu jamaa le laa Misirankoolu kaŋ ali ñaa la, a ye ì kelendi saŋarake ali ye. 35 Yaawe ye ñinnu bee ke le ka ali kalamutandi ko, ate le mu Alla ti, Alla koteŋ te keriŋ. 36 Ali ye a diyaamukaŋo moyi le ka bo naŋ saŋo santo, ka ali yaamari. A ye a la dimbaa mala baa yitandi ali la le, ali ye a diyaamukaŋo moyi nuŋ meŋ kono. 37 Yaawe ye ali mumuñolu kanu baake le. Wo daliiloo le ye a tinna a ye ì koomalankoolu tomboŋ ka ke a la moolu ti. Ate faŋo le ye ali bondi naŋ Misira bankoo kaŋ, a sembe baa la. 38 A ye banku koteŋo moolu wutundi ali ñaato mennu semboo warata ali ti, fo a si wolu la bankoo dii ali la ka ke ali taa ti, ko a be ñaameŋ bii. 39 Wo to ka bo bii la, ali si ñiŋ kalamuta, ali kana ñina ko, Alla koteŋ te keriŋ saŋo niŋ bankoo teema Yaawe koolaa. 40 Ali luwaalu niŋ yaamaroolu muta, ŋa mennu dii ali la bii. Niŋ ali ye wo ke, a be beteyaa la ali niŋ ali koomalankoolu fee le. Wo to le ali be tenteŋ na ka sabati bankoo kaŋ, Yaawe ali la Alla ye meŋ dii ali la fo abadaa.
Tankañini dulaa saatewolu tilibo karoo la
41 Bituŋ Musa ye saatee saba tomboŋ Yoridani Boloŋo tilibo karoo la, 42 moo si bori noo daamennu to, niŋ a ye moo faa lañinoo kono, meŋ maŋ ke a jawoo ti. A si bori noo ka taa ñiŋ saatewolu kiliŋ to, ka kana julujoolaalu ma. 43 Wo to le ì ye Beseri saatewo tomboŋ meŋ be konkoo kaŋ keñewuloo* kono, Rubeni lasiloo ye. Kadu lasiloo moolu, ì ye Ramoti tomboŋ wolu ye meŋ be Kileyadi tundoo kaŋ. Bituŋ Manase lasiloo moolu, ì ye Kolani le tomboŋ wolu ye meŋ be Basani tundoo kaŋ.
Musa la diyaamu fulanjaŋo
Musa ye a dati ka Alla la luwaalu saata Banisirayila ye
44 Ñiŋ ne mu Luwaa ti, Musa ye meŋ dii Banisirayilankoolu la. 45 Yaawe la luwaalu, yaamaroolu niŋ saratoolu fele, Musa ye mennu seyinkaŋ saata Banisirayilankoolu ye, biriŋ ì be taamasiloo kaŋ ka bo naŋ Misira. 46 Ì be daakaariŋ wulumbaŋo le kono Yoridani Boloŋo tiliboo la. Wo wulumbaŋo ñaa be tilindiŋ Beti-Pewori saatewo le la. Ì daakaata tundoo le kaŋ Mansa Sihoni marata nuŋ daameŋ na. Ate le marata nuŋ Amorinkoolu la saatee baa la, meŋ mu Hesiboni ti. Bari Musa niŋ Banisirayilankoolu naata i kutu ì la keloo kono. 47 Bituŋ Banisirayilankoolu naata ì la bankoo taa aniŋ Basani tundoo, Mansa Oki marata nuŋ daameŋ na. Itolu le keta Amorinkoolu la mansakee fuloo ti mennu tarata nuŋ Yoridani Boloŋo tiliboo la. 48 Bankoo ñiŋ tententa le ka bo Aroweri saatee baa to, meŋ be Arinoni Wulumbaŋo jenjeŋo la ka taa wo la fo Herimoni* Konkoo to, jee le mu Siriyoni Konkoo ti. 49 Araba* tundoo bee kafuriŋo a ma Yoridani Boloŋo tiliboo la, ka taa niŋ Koojii Baa la fo Pisika Konko jindaa to.