في كورنثوس
1 وترَكَ بَعدَ ذلِكَ أثينا وجاءَ إلى كُورِنثوسَ. 2 فوجَدَ يَهوديّا مِنْ أهلِ البُنطِ اَسمُهُ أكيلا جاءَ مِنْ وَقتٍ قريبٍ مِنْ إيطاليةَ هوَ واَمرأتُهُ بِرِسْكِلّةُ، لأنّ القَيصرَ كُلوديوسَ أمَرَ جميعَ اليَهودِ بالرّحيلِ عَنْ رومَةَ. فجاءَ بولُسَ إلَيهِما، 3 وأقامَ يَعمَلُ عِندَهُما، لأنّهُ كانَ مِنْ أهلِ صناعَتِهِما، صناعَةِ الخِيامِ. 4 وكانَ في كُلّ سبتٍ يُجادِلُ اليَهودَ واليونانيّينَ في المجمعِ مُحاولاً إقناعَهُم.
5 فلمّا وصَلَ سيلا وتيموثاوُسُ مِنْ مكدونِـيّةَ، حصَرَ بولُسُ كُلّ هَمّهِ في التَبشيرِ بِكَلمَةِ اللهِ، شاهِدًا لليهودِ على أنّ يَسوعَ هوَ المَسيحُ. 6 ولكنّهُم كانوا يُعارِضونَ ويَشتُمونَ. فنفَضَ ثوبَهُ وقالَ لهُم: «دَمُكُم على رُؤُوسِكُم، أنا بريءٌ مِنكُم. سأذهَبُ بَعدَ اليومِ إلى غَيرِكُم مِنَ الشّعوبِ». 7 فاَنتَقَلَ مِنْ هُناكَ إلى بَيتٍ مُلاصِقٍ للمَجمَعِ يسكُنُهُ رَجُلٌ غَيرُ يَهوديّ يَعبُدُ اللهَ اَسمُهُ تيتيوسُ يوسْتوسُ. 8 فآمَنَ كِريسْبوسُ رَئيسُ المَجمَعِ بالرّبّ، هوَ وجميعُ أهلِ بَيتِهِ. وكانَ كثيرٌ مِنْ أهلِ كُورِنثوسَ يَسمَعونَ كلامَ بولُسَ، فيُؤمِنونَ ويَتَعَمّدونَ.
9 فقالَ الرّبّ لبولُسَ ليلاً في رُؤيا لَه: «لا تخَفْ! بل تكَلّمْ ولا تَسكُتْ، 10 فأنا معَكَ، ولن يُؤذِيَكَ أحدٌ. فَلِـي شَعبٌ كبـيرٌ في هذِهِ المدينةِ». 11 فأقامَ سنَةً وسِتّةَ أشهُرٍ يُعَلّمُ النّاسَ كلامَ اللهِ.
12 ولمّا صارَ غاليونُ حاكِمًا على آخائِيَةَ، تَجمّعَ اليَهودُ كُلّهُم وهَجَموا على بولُسَ وساقُوهُ إلى المحكمَةِ، 13 وقالوا: «هذا الرّجُلُ يُحاوِلُ أنْ يُقنِـعَ النّاسَ بأنْ يَعبُدوا اللهَ عِبادَةً تُخالِفُ الشّريعَةَ».
14 فأرادَ بولُسُ أنْ يتكَلّمَ، فقالَ غاليونُ لليَهودِ: «أيّها اليَهودُ: لو كانَ في المَسألةِ جُرمٌ أو جِنايَةٌ، لسَمِعتُ شكواكُم كما يَقضي الحقّ. 15 أمّا أنْ تكونَ المسألَةُ جَدَلاً في الألفاظِ والأسماءِ وفي شريعَتِكُم، فتَدبّروا أنتُم هذا الأمرَ، لأنّي لا أُريدُ أنْ أكونَ قاضيًا فيهِ». 16 وطَردَهُم مِنَ المَحكمَةِ. 17 فقَبَضوا كُلّهُم على سُوسْتانِـيسَ رَئيسِ المَجمَعِ وضَربوهُ قُدّامَ المَحكمَةِ، وغالِـيونُ لا يُبالي.
عودة بولس إلى أنطاكية
18 وأقامَ بولُسُ مُدّةً مِنَ الزّمَنِ في كورنثوسَ، ثُمّ وَدّعَ الإخوةَ وسافَرَ في البحرِ إلى سوريةَ، ومعَهُ بِرِسكِلّةَ وأكيلا، فحلَقَ رأسَهُ في كَنخرِيّةَ لِنَذرٍ كانَ علَيهِ. 19 ولمّا وصَلوا إلى أفسُسَ، فارَقَهُما ودخَلَ المَجمعَ يُجادِلُ اليَهودَ. 20 فطَلَبوا إلَيهِ أنْ يُطيلَ الإقامَةَ بَينَهُم فاَعتذَرَ، 21 ولكنّهُ قالَ لهُم عِندَما ودّعَهُم: «سأعودُ إلَيكُم إنْ شاءَ اللهُ». وسافَرَ في البحرِ مِنْ أفسُسَ، 22 فنَزَلَ في قَيصرِيّةَ، ومِنها صَعِدَ إلى أُورُشليمَ وسَلّمَ على الكنيسةِ، ثُمّ نَزَلَ إلى أنطاكيةَ. 23 وبَعدَما صَرَفَ فيها بَعضَ الوَقتِ، خرَجَ وسارَ في غلاطيةَ وفِريجيّةَ يُقوّي عَزائِمَ التلاميذِ.
أبلّوس في أفسس وأخائية
24 وجاءَ إلى أفسُسَ يَهوديّ اَسمُهُ أبلّوسُ، مِنْ أهلِ الإسكندرِيةِ، فَصيحُ اللسانِ، قَديرٌ في شَرحِ الكُتبِ المُقَدّسةِ. 25 تلَقّنَ مذهَبَ الرّبّ، فاَندَفَعَ يتكَلّمُ بِحماسَةٍ ويُعَلّمُ تَعليمًا صَحيحًا ما يَختَصّ بـيَسوعَ. ولكِنّهُ كانَ لا يَعرِفُ إلاّ مَعموديّةَ يوحنّا. 26 فلمّا بدأَ يتكَلّمُ بِجرأةٍ في المَجمعِ، سَمِعَهُ بِرِسْكِلّةُ وأكيلا، فأخَذاهُ إلى بَيتِهِما وشَرَحا لَه مَذهَبَ اللهِ شَرحًا دَقيقًا. 27 ثُمّ عزَمَ على السّفَرِ إلى آخائيَةَ، فشجّعَهُ الإخوةُ وكتَبوا إلى التلاميذِ هُناكَ أنْ يُرَحّبوا بِه. فلمّا وصَلَ إلى آخائيَةَ كانَ بِنعمةِ اللهِ عَونًا كبـيرًا للمُؤمنينَ، 28 لأنّهُ كانَ بِقوّةِ حُجَجِهِ يُسكِتُ اليَهودَ علانِـيَةً ويُبـيّنُ لهُم مِنَ الكُتُبِ المُقَدّسةِ أنّ يَسوعَ هوَ المَسيحُ.
Pawulu be Korinti saatewo kono
1 Wo koolaa Pawulu bota Atene, a naata Korinti saatewo to. 2 A ye Yahuudi doo tara jee, meŋ too mu Akila ti, a niŋ a la musoo Pirisilla. A wuluuta Pontus le, bari a maŋ mee, a niŋ a la musoo bota naŋ Italiya, kaatu Rooma bankoo la Mansa* Kalawudiyus ye yaamaroo dii jee le ko, Yahuudoolu bee ye finti. Bituŋ Pawulu taata ì juubee. 3 A niŋ ì ye mece siifaa kiliŋ ne soto meŋ mu tiriliisi* dadaa ti. Wo kamma la, a sabatita ì fee, a niŋ ì ye dookuwo ke ñoo kaŋ.
4 Loobula Luŋ-wo-Loobula Luŋ, Pawulu ka tara Yahuudi diina bendulaa* kono le. A niŋ ì ka kacaa, aduŋ a ka a kata le ka Yahuudoolu niŋ Jirisinkoolu sondi. 5 Kabiriŋ Silas niŋ Timoti futata jee ka bo Makedoniya, Pawulu ye kawandoo doroŋ ne ke, a ka seedeyaa ke Yeesu la kuwo to ko, ate le mu Alimasiihu* ti. 6 Bari Yahuudoolu ye a soosoo ka a tooñee. Wo kamma la, Pawulu ye a la waramboo firisa ka ke taamanseeroo ti ì ye. A ko ì ye ko, “Ali faŋolu yeloo si tu ali kuŋolu kaŋ! Nte seneyaata ñiŋ kuwo to le. Ka bo saayiŋ na, m be taa moolu le yaa, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti.”
7 Bituŋ a bota jee, a taata kee doo la buŋo to, meŋ too mu Titiyus Yustus ti, Alla batulaa le mu. A la buŋo be diina bendulaa le bala. 8 Kirisipus meŋ mu diina bendulaa maralilaa ti, wo laata Maariyo la le, a niŋ a la suukononkoolu bee. Aduŋ Korintinkoolu jamaa mennu ye Alla la kumoo moyi, ì laata le, aniŋ ì batiseeta.
9 Suuto kiliŋ Maariyo diyaamuta Pawulu ye jeroo kono ko, “Kana sila, diyaamu! I kana i deyi, 10 kaatu nte be i fee le. Moo te i boyinkaŋ noo la ka i toorandi. Ŋa moo jamaa le soto ñiŋ saatewo kono.” 11 Wo kamma la Pawulu sabatita jee fo sanji kiliŋ niŋ talaa ka ì karandi Alla la kumoo la.
Pawulu mutata
12 Kalliyo mu Akaya maralibankoo la kumandaŋo ti waatoo meŋ na, Yahuudoolu naata kambeŋ, ì ye Pawulu muta, ì ye a samba kiitiidulaa to. 13 Ì ye a tuumi ko, “Ñiŋ kewo ka moolu karandi Alla batuñaa le la, luwaa maŋ soŋ meŋ na.” 14 Kabiriŋ Pawulu pareeta ka diyaamu doroŋ, Kalliyo ko a tuumilaalu ye ko, “Alitolu Yahuudoolu! Niŋ a ye a tara luwaa tiñaa le mu, waraŋ kuruŋyaa, a be jari la n ye le ka ali lamoyi. 15 Bari niŋ ñininkaaroolu le mu, mennu be dendiŋ kumoolu waraŋ toolu la, aniŋ ali la luwaa, ali si wo juubee ali faŋ fee. Nte te ke la wo kuu siifaalu kiitiikuntulaa ti.” 16 Bituŋ a ye ì bayi ka bo kiitiidulaa to.
17 Bituŋ kafoo ñapita Yahuudi diina bendulaa maralilaa Sostenes kaŋ wo le ñaama, ì ye a buutee kiitiidulaa ñaatiliŋo la. Kalliyo ye a ñaa kaasi ì la, a maŋ a muta feŋ ti.
Pawulu be Yerusalaamu niŋ Antiyoki
18 Wo koolaa Pawulu sabatita jee fo tili jamaa. Bituŋ a sarata baadiŋolu* la, a teyita ka taa Siriya tundoo kaŋ, Pirisilla niŋ Akila ye a dandaŋ. Janniŋ ì ka taa, Pawulu ye a kuŋo lii Kenkereya saatewo kono ko Yahuudoolu la aadoo be ñaameŋ, kaatu a ye tawoo le taa nuŋ.
19 Biriŋ ì naata Efesus saatewo kono, Pawulu ye Pirisilla niŋ Akila bula jee. Bari ate faŋo dunta Yahuudi diina bendulaa kono, a niŋ ì kacaata daameŋ. 20 Biriŋ wolu ye a daani ka sabati jee fo waati jaŋ, a maŋ soŋ, 21 bari a sarata ì la ko, “M be muru la ali kaŋ naŋ ne kotenke, niŋ Alla sonta.” Bituŋ a dunta kuluŋo la ka bo Efesus.
22 Kabiriŋ a futata Sisareya, a taata Yerusalaamu ka Yeesu la kafoo moolu kontoŋ. Bituŋ a taata Antiyoki saatewo to. 23 Kabiriŋ a sabatita jee fo waati, a bota jee ka taa dulaalu to taariŋ Kalatiya niŋ Firikiya tundoolu kaŋ, aduŋ a ye Yeesu la kafoo moolu bee bambandi.
Apollos be Efesus niŋ Akaya tundoo kaŋ
24 Yahuudoo doo, meŋ too mu Apollos ti, naata Efesus saatewo to. A wuluuta Alesanderiya saatewo le to. Moo le mu, meŋ ye diyaamoo noo baake, aduŋ a ye Alla la kumoo loŋ baake le fanaa. 25 A ye Maariyo la siloo karaŋ kendeke le, aduŋ a fatiyaata Alla la Nooroo kono. A ka diyaamu Yeesu le la kuwo la, aduŋ a ka karandiroo ke kuuke le, bari a ye Yaayaa la batisoo doroŋ ne loŋ. 26 A ye a dati ka diyaamu fatiyaa kono Yahuudi diina bendulaa kono. Biriŋ Akila niŋ Pirisilla ye a moyi, ì ye a samba ì fee, ì ye Alla la siloo fataŋ-fansi a ye a ñaama.
27 Biriŋ Apollos lafita tambi la Akaya tundoo kaŋ, baadiŋolu ye a wakiilindi. Ì ye leetaroo safee Yeesu la kafoo moolu ye jee ko, ì si a jiyandi. Kabiriŋ Apollos futata jee, Alla la hiinoo tarata a fee, aduŋ a ye baadiŋolu maakoyi baake le. 28 A niŋ sembe baa le ye Yahuudoolu soosoo kenebaa to ka a yitandi ì la, Kitaabu Senuŋolu kono ko, Yeesu le mu Alimasiihu ti.