في أيقونية
1 ودَخَلَ بولُسُ وبَرنابا كعادَتِهِما مَجمعَ اليَهودِ في أيقونيةَ وتكَلّما كَلامًا جعَلَ كثيرًا مِنَ اليَهودِ واليونانيّينَ يُؤمِنونَ. 2 لكِنّ اليَهودَ الذينَ رَفَضوا أنْ يُؤمِنوا حَرّضوا غيرَ اليَهودِ على الإخوَةِ وأفسَدوا قُلوبَهُم. 3 ولكِنّ بولُسَ وبَرنابا أقاما هُناكَ مُدّةً طويلةً يُجاهِرانِ بالرّبّ. وكانَ الرّبّ يشهَدُ لِكلامِهما على نِعمَتِه بما أجرى على أيدِيهما من العجائِبِ والآياتِ. 4 واَنقَسَم أهلُ المدينةِ، فكانَ بعضُهُم معَ اليهودِ وبعضُهُم معَ الرّسولَين. 5 ولمّا عزَمَ اليهودُ وغيرُ اليهودِ، ومعَهُم رُؤساؤُهُم، أن يُهينوا الرّسولَينِ ويَرجُموهُما، 6 شعرا بالأمرِ فهرَبا إلى لِسترَةَ ودَرْبَة والمدنِ المُجاورةِ لهُما في ولايةِ ليقونِـيةَ، 7 وأخذا يُبشّرانِ هُناكَ.
في لسترة ودربة
8 وكانَ في لِسْترَةَ رَجُلٌ عاجِزٌ كسيحٌ مُنذُ مَولِدِهِ، ما مَشى في حياتِهِ مرّةً. 9 وبَينَما هوَ يُصغي إلى كلامِ بولُسُ، نظَرَ إلَيهِ بولُسَ فرَأى فيهِ مِنَ الإيمانِ ما يَدعو إلى الشّفاءِ، 10 فقالَ لَه بأعلى صوتِهِ: «قُمْ وقِفْ مُنتصِبًا على رِجْلَيكَ!» فنهَضَ يَمشي. 11 فلمّا رَأى الجُموعُ ما عَمِلَ بولُسُ، صاحوا بلُغتِهِم اللّيقونيّةِ: «تَشبّهَ الآلهَةُ بالبَشرِ ونَزَلوا إلَينا!» 12 وسَمّوا بَرنابا زَيُوسَ، وبولُسَ هَرْمَسَ لأنّهُ كانَ يَتَولّى الكلامَ. 13 وجاءَ كاهِنُ زَيُوسَ الذي كانَ مَعبَدُهُ عِندَ مَدخَلِ المدينةِ بِثِـيرانٍ وأكاليلَ مِنْ زَهرٍ إلى الأبوابِ، يُريدُ أنْ يُقَدّمَ ذَبـيحةً معَ الجُموعِ.
14 فلمّا سَمِعَ بَرنابا وبولُسُ، مزّقا ثيابَهُما وأسرَعا إلى الجُموعِ يَصيحانِ بِهِم: 15 «ماذا تَفعَلونَ، أيّها النّاسُ؟ نَحنُ بشَرٌ ضُعفاءُ مِثلُكُم، جِئنا نُبَشّرُكُم لتَتْرُكوا هذِهِ الأباطيلَ وتَهتَدوا إلى اللهِ الحيّ الذي خلَقَ السّماءَ والأرضَ والبحرَ وكُلّ شيءٍ فيها. 16 ترَكَ جميعَ الأُممِ في العُصورِ الماضيةِ تَسلُكُ طريقَها، 17 ولكنّهُ كانَ يَشهَدُ لِنَفسِهِ بِما يَعمَلُ مِنَ الخيرِ: أنزَلَ المطَرَ مِنَ السّماءِ وأعطى المواسِمَ في حِينِها، ورَزَقكُمُ القُوتَ ومَلأَ قُلوبَكُم بالسّرورِ». 18 فما تَمكّنَ الرّسولانِ بهذا الكلامِ أنْ يَمنَعا الجُموعَ مِنْ تَقديمِ ذَبـيحةٍ لهُما إلاّ بَعدَ جَهدٍ كثيرٍ.
19 وجاءَ بَعضُ اليَهودِ مِنْ أنطاكيةَ وأيقونيَةَ واَستَمالوا الجُموعَ، فرَجَموا بولُسَ وجَرّوهُ إلى خارِجِ المدينةِ وهُم يَحسبونَ أنّهُ ماتَ. 20 فلمّا أحاطَ بِه التلاميذُ، قامَ ودخَلَ المدينةَ. وفي الغَدِ خرَجَ معَ بَرنابا إلى دَرْبَةَ.
العودة إلى أنطاكية في سورية
21 وبَشّرَ بولُسُ وبَرنابا في دَرْبَةَ وكسَبا كثيرًا مِنَ التلاميذِ. ثُمّ رَجَعا إلى لِسترَةَ، ومِنها إلى أيقونِـيَةَ وأنطاكيةَ، 22 يُشدّدانِ عَزائمَ التلاميذِ ويُشَجّعانِهِم على الثّباتِ في إيمانِهم، ويَقولانِ لهُم: «لا بُدّ مِنْ أنْ نَجتازَ كثيرًا مِنَ المَصاعبِ لنَدخُلَ مَلكوتَ اللهِ». 23 وكانا يُعَيّنانِ لهُم قُسوسًا في كُلّ كنيسةٍ، ثُمّ يُصلّيانِ ويَصومانِ ويَستَودِعانِهِمِ الرّبّ الذي آمَنوا بِه.
24 واَجتازَ الرّسولانِ مُقاطَعةَ بِسيدِيّةَ حتى وصَلا إلى بَمْفيليّةَ. 25 وبَشّرا بِكلامِ اللهِ في بَرجَةَ. ثُمّ نَزَلا إلى أتّالِـيَةَ، 26 ومِنها سافَرا في البحرِ إلى أنطاكيةَ التي خَرَجا مِنها، تَرعاهُما نِعمةُ اللهِ مِنْ أجلِ العَمَلِ الذي قاما بِه.
27 فلمّا وصَلا إلى أنطاكيةَ جَمَعا الكنيسةَ، وأخبَرا بِكُلّ ما أجْرى اللهُ على أيديهِما، وكيفَ فتَحَ بابَ الإيمانِ لِغيرِ اليَهودِ. 28 وأقاما هُناكَ مُدّةً معَ التلاميذِ.
Pawulu niŋ Barinabas be Ikoniyumu
1 Wo ñaa kiliŋo la Pawulu niŋ Barinabas taata ñoo la Yahuudi diina bendulaa* to Ikoniyumu saatewo kono. Ì diyaamuta niŋ diyaamuñaa sahayaariŋo le la fo Yahuudi jamaa niŋ Jirisinka jamaa laata. 2 Bari Yahuudoolu mennu maŋ laa, wolu ye moolu sukusuku, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. Ì naata miira jawoolu duŋ ì sondomoolu kono Yeesu noomalankoolu la kuwo to. 3 Pawulu niŋ Barinabas sabatita jee fo waati. Ì ye Maariyo la hiinoo kumoo kawandi fatiyaa kono, aduŋ Maariyo ye a seedeyaa ka bo niŋ kaawakuwolu niŋ taamanseeroolu la, mennu keta ka bo ì buloolu la. 4 Bari saatee moolu kaŋolu waaliita le. Doolu laata Yahuudoolu kaŋ, doolu laata Pawulu niŋ Barinabas kaŋ. 5 Bituŋ Yahuudoolu niŋ saatee moo doolu kambenta, ì niŋ ì la ñaatonkoolu, ka ì boyinkaŋ aniŋ ka ì buŋ beroolu la. 6 Biriŋ Pawulu niŋ Barinabas ye wo kalamuta, ì borita Likawoniya tundoo saatewolu to, Listara niŋ Deribe, aniŋ ì dandanna saatewolu, 7 aduŋ ì ye kibaari betoo kawandi jee.
Pawulu niŋ Barinabas be Listara niŋ Deribe
8 Namatoo doo le ka tara siiriŋ Listara saatewo kono. Ñiŋ kewo nene maŋ taama, a siŋolu be faariŋ biriŋ a wuluu waatoo la. 9 A be Pawulu la diyaamoo lamoyi kaŋ. Bituŋ Pawulu ye a ñaa loo a kaŋ, a ye a je ko, kewo ye lannoo soto le ka kendeyaa. 10 Wo to le Pawulu sarita santo ko, “Wuli, i ye loo i siŋolu kaŋ!” A sawunta santo ka taama.
11 Kabiriŋ kafoo ye a je, Pawulu ye meŋ ke, ì sarita santo. Ì ko Likawoniya kaŋo to ko, “Ǹ na alloolu jiita ǹ kaŋ naŋ ne niŋ hadamadiŋ muluŋo la!” 12 Ì ye Barinabas kumandi Seyus la. Pawulu meŋ mu diyaamulaa baa ti, ì ye wo kumandi Herimes la. 13 Seyus ñiŋ na batudulaa be saatewo banta la le. Wo to le kewo meŋ ka ñiŋ jalambatoo ñaatonkayaa, a naata ninsituuraalu niŋ ñarandiri feŋolu naati saatewo dundaŋ daa* to, kaatu ate niŋ kafoo lafita sadaa* bo la Kiilaa* Barinabas niŋ Pawulu ye le.
14 Kabiriŋ wolu ye ñiŋ moyi, ì ye ì la waramboolu fara ka ì la niikuyaa yitandi. Bituŋ ì wuuritoo borita kafu baa kono ka a fo ì ye ko, 15 “Kewolu, muŋ ne ye a tinna ali be ñiŋ ke la? Ntolu mu hadamadiŋolu doroŋ ne ti ko ali be ñaameŋ. M̀ be kibaari betoo le kawandi kaŋ ali ye fo ali si ali koo dii ñiŋ kuu kenseŋolu la ka soŋ Alla baluuriŋo ma. Ate le ye saŋo niŋ bankoo daa, fankaasoo aniŋ a konokono feŋolu bee. 16 Jamaanoolu mennu tambita, Alla ye nasiyoŋolu bee le bula ka taa ì fansuŋ siloolu la. 17 Bari hani wo, a ka yita le ko ate be keriŋ ne, kaatu a ka tu kuu betoolu ke la ali ye le. A ka samaajiyo dii ali la, a ka ke ali ka katiroo ke a waatoo la, a ka ali daañini, aniŋ ka ali sondomoolu fandi niŋ seewoo la.” 18 Hani kiilaalu ye ñiŋ kumoolu fo ñaa-wo-ñaa, a koleyaata ì fee baake le, janniŋ ì be moolu bali la ka sadaa ñiŋ bo ì ye.
19 Bituŋ Yahuudoolu naata ka bo Pisidiya Antiyoki aniŋ Ikoniyumu saatewolu to, aduŋ ì ye moolu sukusuku. Wo to le kafoo wulita ka Pawulu buŋ beroolu la. Kabiriŋ ì ye a miira ko, a faata le, ì ye a kuruntu saatewo banta. 20 Bari biriŋ Yeesu noomalankoolu ye a muruŋ-muruŋ, a wulita, a muruta saatewo kono. Wo saamoo a niŋ Barinabas taata Deribe saatewo to.
Pawulu niŋ Barinabas la muroo Antiyoki
21 Kabiriŋ Pawulu niŋ Barinabas ye kibaari betoo kawandi wo saatewo kono, moo jamaa keta Yeesu noomalankoo ti. Bituŋ ì muruta Listara, Ikoniyumu aniŋ Pisidiya Antiyoki saatewolu to. 22 Ì ye Yeesu noomalankoolu bambandi niŋ yaamaroo la ko, ì si tenteŋ lannoo kono. Aduŋ ì ko ì ye ko, “Ǹ ñanta toora kuu jamaa le taki la ka duŋ Alla la mansabaayaa kono.” 23 Wo to le ì ye alifaalu tomboŋ Yeesu noomalankoolu la kafoolu ye ñiŋ saatewolu to. Duwaa niŋ suŋo kono, ì ye ì karafa Maariyo ma, ì laata meŋ na. 24 Kabiriŋ ì tambita Pisidiya tundoo la, ì naata Pamfiliya tundoo kaŋ. 25 Ì ye Alla la kumoo kawandi Perika saatewo kono, ì jiita Ataliya.
26 Bituŋ ì dunta kuluŋo la ka seyi ka bo wo saatewo to ka taa Antiyoki. Ì duwaata ì ye jee le to nuŋ ko, Alla la barakoo si tara dookuwo kaŋ, ì ye meŋ timmandi saayiŋ. 27 Kabiriŋ ì futata Antiyoki, ì ye Yeesu la kafoo moolu bendi dulaa kiliŋ. Ì ye kuwolu bee saata, Alla ye mennu ke ka bo niŋ itolu la, aniŋ Alla ye lannoo bundaa yele moolu ye ñaameŋ, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. 28 Bituŋ ì sabatita ñiŋ baadiŋ Yeesu noomalankoolu fee jee fo waati jaŋ.