بطرس وكورنيليوس
1 وكانَ في قيصَرِيّةَ رَجُلٌ اَسمُهُ كُورنيليوسُ، ضابِطٌ مِنَ الفِرقَةِ الإيطالِـيّةِ في الجَيشِ. 2 كانَ تَقِـيّا يَخافُ اللهَ هوَ وجميعُ أهلِ بَيتِهِ، ويُحسِنُ إلى الشّعبِ بِسَخاءٍ، ويُداوِمُ على الصّلاةِ للهِ. 3 فرأَى نحوَ السّاعَةِ الثالِثَةِ مِنَ النّهارِ في رُؤيا واضِحَةٍ مَلاكَ اللهِ يدخُلُ علَيهِ ويُناديهِ: «يا كُورنيليوسُ!» 4 فنظَرَ إلَيهِ في خَوفٍ وقالَ: «ما الخبَرُ، يا سيّدي؟» فقالَ لَه المَلاكُ: «صَعِدَت صَلَواتُكَ وأعمالُكَ الخَيريّةُ إلى اللهِ، فتَذَكّركَ. 5 فأرسِلِ الآنَ رِجالاً إلى يافا وَجِـئْ بسِمعانَ الذي يُقالُ لَه بُطرُسُ. 6 فهوَ نازِلٌ عِندَ دبّاغٍ اَسمُهُ سِمعانُ وبَيتُهُ على شاطئِ البحرِ». 7 فلمّا اَنصَرَفَ المَلاكُ الذي كانَ يُكَلّمُهُ، دَعا اَثنَينِ مِنْ خَدَمِهِ وجُنديّا تَقيّا مِنْ أخِصّائِهِ، 8 وأخبرَهُم بِكُلّ ما جَرى، وأرسَلَهُم إلى يافا.
9 فساروا في الغَدِ. وبَينَما هُم يَقتَرِبونَ مِنْ يافا، صَعِدَ بُطرُسُ إلى السّطحِ نحوَ الظّهرِ ليُصلّيَ، 10 فجاعَ وأرادَ أنْ يأكُلَ. ولمّا أخَذوا يُهيّئونَ لَه الطّعامَ وقَعَ في غَيبوبةٍ، 11 فرأى السّماءَ مَفتوحَةً، وشيئًا يُشبِهُ قِطعةَ قماشٍ كبـيرةً مَعقودَةً بأطرافِها الأربعةِ تَتَدلّى إلى الأرضِ. 12 وكانَ علَيها مِنْ جميعِ دَوابّ الأرضِ وزحّافاتِها وطُيورِ السّماءِ. 13 وجاءَهُ صَوتٌ يقولُ لَه: «يا بُطرُسُ، قُمِ اَذبَحْ وكُلْ». 14 فقالَ بُطرُسُ: «لا يا ربّ! ما أكَلتُ في حياتي نَجِسًا أو دَنِسًا». 15 فقالَ لَه الصوتُ ثانيَةً: «ما طَهّرهُ اللهُ لا تَعتَبِرْهُ أنتَ نَجِسًا!» 16 وحدَثَ هذا ثلاثَ مَرّاتٍ، ثُمّ اَرتفَعَ الشيءُ في الحالِ إلى السّماءِ.
17 وبَينَما بُطرُسُ في حَيرَةٍ يُسائِلُ نَفسَهُ ما مَعنى هذِهِ الرُؤيا التي رآها، كانَ الرّجالُ الذينَ أرْسَلَهُم كُورنيليوسُ سألوا عَنْ بَيتِ سِمعانَ ووَقَفوا بالبابِفي 18 ونادُوا مُستَخبِرينَ: «هَلْ سِمعانُ الذي يُقالُ لَه بُطرُسُ نازِلٌ هُنا؟» 19 كانَ بُطرُسُ لا يَزالُ يُفَكّرُ في الرُؤيا، فقالَ لَه الرّوحُ: «هُنا ثلاثةُ رِجالٍ يَطلُبونَكَ، 20 فقُمْ واَنزِلْ إلَيهِم واَذهَبْ مَعَهُم ولا تَخَفْ، لأنّي أنا أرسَلْتُهُم». 21 فنَزَلَ بُطرُسُ وقالَ لهُم: «أنا هوَ الذي تَطلُبونَهُ. لِماذا جِئتُم؟» 22 أجابوا: «أرسَلَنا الضّابِطُ كُورنيليوسُ، وهوَ رَجُلٌ صالِـحٌ يَخافُ اللهَ ويَشهَدُ على فَضلِهِ جميعُ اليَهودِ، لأنّ مَلاكًا طاهِرًا أبلَغَهُ أنْ يَجيءَ بِكَ إلى بَيتِهِ ليَسمَعَ ما عِندَك مِنْ كلامٍ». 23 فدعاهُمْ بُطرُسُ وأنزَلَهُم عِندَهُ.
وفي الغدِ، قامَ وذهَبَ مَعهُم يُرافِقُهُ بَعضُ الإخوةِ مِنْ يافا، 24 فوصَلَ إلى قَيصَريّةَ في اليومِ التالي. وكانَ كُورنيليوسُ يَنتَظِرُهُم معَ الذينَ دَعاهُم مِنْ أنسِبائِهِ وأخَصّ أصدقائِهِ. 25 فلمّا دخَلَ بُطرُسُ، اَستَقْبَلَهُ كُورنيليوسُ واَرتَمى ساجِدًا لَه. 26 فأنهَضَهُ بُطرُسُ وقالَ لَه: «قُمْ، ما أنا إلاّ بَشَرٌ مِثلُكَ!» 27 ودخَلَ وهوَ يُحادِثُهُ، فوَجَدَ جَمعًا كَبـيرًا مِنَ النّاسِ، 28 فقالَ لهُم: «تَعرِفونَ أنّ اليَهودِيّ لا يَحِلّ لَه أنْ يُخالِطَ أجنَبِـيّا، أو يَدخُلَ بَيتَهُ. لكِنّ اللهَ أراني أنْ لا أحسُبَ أحدًا مِنَ النّاسِ نَجِسًا أو دَنِسًا. 29 فلمّا دَعَوتُموني جِئْتُ مِنْ غَيرِ اَعتِراضٍ. فأسألُكُم: لِماذا دَعَوتُموني؟»
30 فقالَ كُورنيليوسُ: «كُنتُ مِنْ أربعةِ أيّامٍ أُصَلّي في بَيتي عِندَ السّاعَةِ الثالِثَةِ بَعدَ الظّهرِ، فرَأيتُ رَجُلاً علَيهِ ثِـيابٌ بَرّاقةٌ يَقِفُ أمامي 31 ويَقولُ لي: «يا كُورنيليوسُ! سَمِعَ اللهُ صَلواتِكَ وذكَرَ أعمالَكَ الخَيريّةَ، 32 فأرسِلْ إلى يافا، واَستَدْعِ سِمعانَ الذي يُقالُ لَه بُطرُسُ، فهوَ نازِلٌ في بَيتِ سِمعانَ الدّبّاغِ على شاطئِ البحرِ». 33 فأرسَلتُ إلَيكَ في الحالِ، وأنتَ أحسَنْتَ في مَجيئِكَ. ونَحنُ الآنَ جَميعًا في حَضرَةِ اللهِ لنَسمَعَ كُلّ ما أمَرَكَ بِه الرّبّ».
عظة بطرس
34 فقالَ بُطرُسُ: «أرى أنّ اللهَ في الحَقيقةِ لا يُفَضّلُ أحدًا على أحدٍ، 35 فمَنْ خافَهُ مِنْ أيّةِ أُمّةٍ كانَت وعَمِلَ الخيرَ كانَ مَقبولاً عِندَهُ. 36 أرسَلَ كَلِمَتَهُ إلى بَني إِسرائيلَ يُعلِنُ بِشارَةَ السلامِ بِـيَسوعَ المَسيحِ الذي هوَ رَبّ العالَمينَ. 37 وأنتُم تَعرِفونَ ما جرى في اليَهوديّةِ كُلّها، اَبتداءً مِنَ الجَليلِ بَعدَ المَعموديّةِ التي دعا إلَيها يوحنّا، 38 وكيفَ مسَحَ اللهُ يَسوعَ النّاصِريّ بالرّوحِ القُدُسِ والقُدرَةِ، فسارَ في كُلّ مكانٍ يَعمَلُ الخَيرَ ويَشفي جميعَ الذينَ اَستولى علَيهِم إبليسُ، لأنّ اللهَ كانَ معَهُ. 39 ونَحنُ شُهودٌ على كُلّ ما عَمِلَ مِنَ الخَيرِ في بِلادِ اليَهودِ وفي أُورُشليمَ. وهوَ الذي صَلَبوهُ وقَتَلوهُ. 40 ولكِنّ اللهَ أقامَهُ في اليومِ الثالِثِ وأعطاهُ أنْ يَظهَرَ، 41 لا لِلشَعبِ كُلّهِ، بل لِلشُهودِ الذينَ اَختارَهُمُ اللهُ مِنْ قَبلُ، أي لنا نَحنُ الذينَ أكلوا وشَرِبوا معَهُ بَعدَ قيامَتِهِ مِنْ بَينِ الأمواتِ. 42 وأوصانا أنْ نُبَشّرَ الشّعبَ ونَشْهَدَ أنّ اللهَ جَعَلَهُ ديّانًا لِلأحياءِ والأموات. 43 ولَه يَشهَدُ جميعُ الأنبِـياءِ بِأَنّ كُلّ مَنْ آمنَ بِه يَنالُ باَسمِهِ غُفرانَ الخَطايا».
حلول الروح القدس على غير اليهود
44 وبَينَما بُطرُسُ يَتكَلّمُ، نزَلَ الرّوحُ القُدُسُ على جميعِ الذينَ يَسمَعونَ كلامَهُ. 45 فتَعَجّبَ أهلُ الخِتانِ الذينَ رافَقوا بُطرُسَ حينَ رأَوا أنّ اللهَ أفاضَ هِبةَ الرّوحِ القُدُسِ على غَيرِ اليَهودِ أيضًا، 46 لأنّهُم سَمِعوهُم يتكَلّمونَ بِلُغاتٍ غَيرِ لُغَتِهِم ويُعَظّمونَ اللهَ. فقالَ بُطرُسُ: 47 «هَؤلاءِ النّاسُ نالوا الرّوحَ القُدُسَ مِثلَنا نَحنُ، فمَنْ يُمكِنُهُ أنْ يَمنَعَ عَنهُم ماءَ المَعموديّةِ؟» 48 وأمَرَهُم بأنْ يتَعَمّدوا باَسمِ يَسوعَ المَسيحِ. فدَعَوْه إلى أنْ يُقيمَ عِندَهُم بِضعةَ أيّامٍ.
Kooneliyus ye Pita kumandi
1 Kewo doo le tarata Sisareya saatewo kono, meŋ too mu Kooneliyus ti. A mu Rooma kelediŋ kuntiyo le ti kelediŋ kafoo kono, ì ka meŋ kumandi Italiya kafoo la. Kelediŋ keme kiliŋ ne tarata a koto. 2 A mu moo tilindiŋo le ti, meŋ ye Alla ñaasilaŋo soto, a niŋ a la bunkononkoolu bee. A ka sadaa dii baake moolu la le, mennu be suulariŋ, aduŋ a ka tu duwaa la waati-wo-waati.
3 Tilibuloo doo le la, talaŋ saba waatoo, a ye jeroo ke Alla la malaayikoo la jaharaŋo ñaama, meŋ naata a kaŋ. A ko a ye ko, “Kooneliyus!” 4 Kooneliyus ye a ñaalu loo a kaŋ, a kijafaratoo. A ko a ye a ko, “Maariyo, muŋ ne mu?” Bituŋ malaayikoo ko a ye ko, “Alla hakiloo be i la duwaalu niŋ sadaalu kaŋ ne. 5 Saayiŋ, kewolu kii Yopa ka Simoni kumandi, ì ka meŋ kumandi fanaa Pita la. 6 A be sabatiriŋ Simoni faraboo le yaa, meŋ na buŋo be baa daala.”
7 Kabiriŋ malaayikoo meŋ be diyaamu kaŋ Kooneliyus ye taata, Kooneliyus ye a la dookuulaa fula kumandi, ì niŋ kelediŋ kiliŋ. Wo kelediŋo be kelediŋolu le kono, mennu ka tara looriŋ a la kuwo la, aduŋ Alla ñaasilannaa le mu a ti fanaa. 8 Kabiriŋ a ye kuwolu bee saata ì ye, mennu keta, a ye ì kii Yopa.
Pita la jeroo
9 Wo saamoo, kabiriŋ ì be siloo kaŋ, ì sutiyaata saatewo la, Pita taata buŋo kaŋ santo daameŋ teruta, ka duwaa talaŋ taŋ niŋ fula tilibuloo. 10 Bituŋ a konkota, aduŋ a hameta domoroo la. Kabiriŋ ì be domoroo parendi kaŋ, Noora Kuliŋo ye a siirandi fo a maŋ tara a faŋ bulu. 11 A ye saŋo je yeleriŋ, feŋo jiita naŋ a kunto, meŋ mulunta ko faani baa, a tonkoŋ naanoo be mutariŋ, a jiita naŋ duniyaa kaŋ. 12 Daafeŋ siifaa jamaa le be ñiŋ faani baa kono, siŋ naanimaa feŋolu, kuruntu feŋolu, aniŋ kunoolu. 13 Diyaamukaŋo kumata a ye ko, “Pita, wuli santo! Ì faa, i ye ì domo.” 14 Bari Pita ko, “Hanii Maariyo! N nene maŋ feŋ domo, meŋ maŋ seneyaa, aniŋ ǹ na Luwaa ye meŋ haraamuyandi!” 15 Bituŋ diyaamukaŋo naata a kaŋ fulanjanke ko, “Alla ye meŋ seneyandi, kana a fo ko, a maŋ seneyaa.” 16 Ñiŋ keta le fo siiñaa saba. Bituŋ jee niŋ jee, faani baa taata santo.
17 Biriŋ Pita be jaakaliriŋ ñiŋ jeroo kotoo la, a ye Kooneliyus la kiilaalu je, mennu ka Simoni la buŋo ñininkaa. Ì be looriŋ bundaa to. 18 Ì sarita santo ka ñininkaaroo ke ko, fo Simoni be sabatiriŋ wo buŋo le kono, ì ka meŋ kumandi Pita la.
19 Pita tuta i miira la wo jeroo la. Bituŋ Alla la Nooroo ko a ye ko, “A fele, kee saba be i ñini kaŋ. 20 Wo kamma la wuli, i ye taa duuma. I niŋ ì ye taa ñoo la. Kana sika feŋ na, kaatu nte le ye ì kii.” 21 Bituŋ Pita jiita naŋ kewolu kaŋ duuma. A ko ì ye ko, “M fele, ali ka meŋ ñini, nte le mu. Muŋ ne mu ali la naa sababoo ti jaŋ?” 22 Ì ye a jaabi ko, “Kooneliyus mu Rooma kelediŋ kuntiyo le ti. Kee tilindiŋo le mu, meŋ ye Alla ñaasilaŋo soto. A ye seedeyaa betoo le soto Yahuudoolu bee kono. Malaayika senuŋo le ye a yaamari ka i kumandi, fo i si naa a la buŋo kono, a ye i lamoyi i la kumoolu la.” 23 Wo to le, Pita ye ì kumandi konoto ka ì jiyandi.
Pita be Kooneliyus yaa
Wo saamoo, Pita niŋ Kooneliyus la kiilaalu taata ñoo la. Aduŋ baadiŋ doolu mennu bota Yopa ye a dandaŋ. 24 A sinindiŋo ì futata Sisareya saatewo to. Kooneliyus tarata i yillaariŋ ì ma le. Wo kamma la a ye a baadiŋolu niŋ a teeroolu kumandi ñoo kaŋ. 25 Kabiriŋ Pita dunta a la koridaa kono, Kooneliyus ye a benduŋ. A sujudita Pita ye ka a batu, 26 bari Pita ye a wulindi santo. A ko a ye ko, “Wuli, i ye loo, nte fanaa mu hadamadiŋo doroŋ ne ti.”
27 Kabiriŋ a niŋ a be diyaamu kaŋ, Pita naata duŋ konoto. A ye moo jamaa tara bendiŋ ñoo kaŋ jee. 28 Bituŋ a ko ì ye ko, “Ali ye a loŋ ne ko, ntolu Yahuudoolu la Luwaa maŋ soŋ, ŋà kafuñooyaa soto waraŋ ka sutiyaa moolu la, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. Bari Alla ye a yitandi n na le ko, m maŋ ñaŋ na a fo la ko, moo maŋ seneyaa, waraŋ a la kuwo kosota le. 29 Wo le ye a tinna m maŋ balaŋ ka naa, biriŋ ali ye n kumandi. N lafita a loŋ na saayiŋ, ali ye n kumandi meŋ na.”
30 Bituŋ Kooneliyus ko a ye ko, “Tili saba koomanto, m be nuŋ n na buŋo kono duwaa la ñiŋ ñoŋ waatoo la, talaŋ saba tilibuloo. Bituŋ kewo loota n ñaato, a la duŋ feŋolu be malamala kaŋ. 31 A ko n ye ko, ‘Kooneliyus, Alla ye i la duwaalu moyi le, aduŋ a hakiloo be i la sadaalu kaŋ ne. 32 Wo kamma la, kiilaa kii Yopa. I ye Simoni kumandi, ì ka meŋ kumandi fanaa Pita la. A be sabatiriŋ Simoni faraboo le yaa, meŋ na buŋo be baa daala.’ 33 Wo le ye a tinna ŋa kiilaalu kii i kaŋ wo loodulaa to, aduŋ i la naa keta kuu bete baa le ti. Saayiŋ, ntolu bee be jaŋ Alla ñaatiliŋo la ka kumoolu bee moyi, Alla ye i yaamari ka mennu fo.”
34 Bituŋ Pita ye a dati ka diyaamu ko, “Tooñaa, saayiŋ ŋa a loŋ ne ko, Alla buka faasaaroo ke, 35 bari a ka soŋ moo-wo-moo le ma nasiyoŋolu bee kono, meŋ silata a la, aniŋ meŋ ka kuu tilindiŋo ke. 36 Ali ye kibaari betoo loŋ ne, Alla ye meŋ kii Banisirayilankoolu ye. Wo kayira kibaaroo kawandita ka bo niŋ Yeesu Kiristu* le la. Ate le mu moolu bee Maariyo ti. 37 Ñiŋ kibaaroo kankulaata Yudeya bee kono. A datita Kalilee le, Yaayaa la batiseeroo* niŋ kawandoo koolaa. 38 Ali ye a loŋ ko, Yeesu meŋ bota Nasareti, Alla ye a fandi Noora Kuliŋo niŋ semboo la le. A taata daa-wo-daa, a ka kuu betoo le ke, aniŋ a ka moolu bee le kendeyandi, Ibiliisa ye mennu siti, kaatu Alla be a fee le.
39 “Ntolu le mu seedoolu ti kuwolu bee to, a ye mennu ke Yudeya tundoo kaŋ, aniŋ Yerusalaamu kono. Ì ye a pempeŋ yiribantambiloo le kaŋ ka a faa. 40 Bari Alla ye a wulindi tili sabanjaŋo la, bituŋ a ye moolu jerindi a la. 41 A maŋ moolu bee jerindi a la, bari ntolu ye a je le, Alla ye mennu tomboŋ ka ke seedoolu ti a la kuwo to. Ate niŋ ntolu ye domoroo niŋ miŋo ke ñoo kaŋ ne, kabiriŋ a wulita saayaa kono. 42 A ye ǹ yaamari le ka moolu kawandi, aniŋ ka seedeyaa dii ko, ate le mu wo kiliŋo ti, Alla ye meŋ tomboŋ ka a ke kendoolu niŋ furewolu kiitindilaa ti. 43 Annabiyomoolu bee ye seedeyaa ke ate le la kuwo to ko, moo-wo-moo meŋ laata a la, a be junube yamfoo soto la le ka bo niŋ a too la.”
44 Janniŋ Pita be a la ñiŋ kumoolu baŋ na doroŋ, Noora Kuliŋo jiita naŋ ì bee kaŋ, mennu be a lamoyi kaŋ. 45 Yeesu la kafoo moolu mennu niŋ Pita naata ñoo la, aduŋ ì mu Yahuudoolu le ti, ì jaakalita, kaatu Noora Kuliŋo jiita hani moolu kaŋ ne, mennu maŋ ke Yahuudoolu ti. 46 Ì ye ì moyi diyaamu la kaŋ koteŋolu la, ì be Alla jayi kaŋ.
47 Wo to le Pita ko, “Ali ye a je le, ñinnu ye Noora Kuliŋo soto le ko ŋà a soto ñaameŋ. Saayiŋ, fo moo si balaŋ noo ko, ñinnu maŋ ñaŋ na batisee la niŋ jiyo la baŋ?” 48 Bituŋ a ye yaamaroo dii ko, ì si batisee niŋ Maarii Yeesu too la. Wo to le ì naata Pita daani ka sabati ì fee fo tili dantaŋ.