يوشيا ملك يهوذا
(2أخ 34‏:1‏-2)
1 وكانَ يوشيَّا ا‏بنَ ثماني سِنينَ حينَ ملَكَ، ودامَ مُلْكُهُ إحدى وثَلاثينَ سنَةً بِأورُشليمَ. وا‏سمُ أُمِّهِ يَديَدَةُ بِنتُ عَدايَةَ مِنْ بُصقَةَ‌. 2 وعَمِلَ القويمَ في نظَرِ الرّبِّ، وا‏قْتَدى بِداوُدَ جَدِّهِ، وما حادَ عَنْ طُرُقِهِ يَمينا ولا يَسارا.
العثور على كتاب الشريعة
(2أخ 34‏:8‏-18)
3 وفي السَّنةِ الثَّامنةَِ عَشْرَةَ لِـيوشيَّا، أرسلَ رئيسَ ديوانِهِ شافانَ بنَ أصَلْيا بنَ مَشُلاَّمَ إلى الهَيكلِ وقالَ لَه: 4 «إذهَبْ إلى حَلْقيَّا الكاهنِ العظيمِ وقُلْ لَه أنْ يَحسِبَ المالَ الوارِدَ إلى الهَيكلِ، مِمَّا جمَعَهُ حارِسو البابِ مِنَ الشَّعبِ عِندَ دُخولِهِم، فتَأخُذُهُ‌ 5 وتُسَلِّمُهُ إلى الوُكلاءِ الّذينَ يتَوَلَّونَ العمَلَ في الهَيكلِ، فيَدفَعونَ بَعضَهُ إلى العُمَّالِ لِتَرميمِ ما تهَدَّمَ مِنهُ، 6 أي إلى النَّجَّارينَ والبَنَّائينَ والنَّحَّاتينَ، وبَعضَهُ الآخَرَ لِشِراءِ خشَبٍ وحجارةٍ مَنحوتَةٍ لِلتَّرميمِ. 7 ولا حاجةَ لِمُحاسَبةِ الوُكلاءِ على المالِ الّذي يتَسَلَّمونَهُ، لأنَّهُم يتَصَرَّفونَ بِأمانةٍ».
8 فقالَ حَلْقيَّا الكاهنُ العظيمُ لِشافانَ رئيسِ الدِّيوانِ: «وجَدْتُ كِتابَ الشَّريعةِ‌ في الهَيكلِ». وناوَلَهُ الكتابَ فقَرَأهُ. 9 ورجَعَ شافانُ إلى المَلِكَ وقالَ لَه: «حسَبَ رِجالُكَ الفِضَّةَ الّتي في الهَيكلِ، ودَفَعوها إلى الوُكلاءِ الّذينَ يتَوَلَّونَ العمَلَ في التَّرميمِ». 10 ثُمَّ قالَ لِلمَلك: «أعطاني حَلْقيّا الكاهنُ كتابَ الشَّريعةِ» وقَرَأهُ أمامَ المَلِكِ.
11 فلمَّا سَمِعَ المَلِكُ ما ورَدَ في كِتابِ الشَّريعةِ مَزَّقَ ثيابَهُ 12 وقالَ لِحَلْقيّا الكاهنِ، وأخيقامَ بنِ شافانَ، وعكبورَ بنِ ميخا، وشافانَ رئيسِ الدِّيوانِ: 13 «إذهَبوا ا‏سألوا الرّبَّ لي ولِجميعِ شعبِ يَهوذا عَمَّا ورَدَ في الكتابِ. فما أعظَمَ غضَبَ الرّبِّ علَينا، لأنَّ آباءَنا لم يسمَعوا لِكلامِ هذا الكتابِ ويَعمَلوا بِكُلِّ ما ورَدَ فيه لأجلِنا».
14 فذهَبَ حَلْقيّا الكاهنُ، وأخيقامُ وعكبورُ وشافانُ وعَسايا إلى خَلْدَةَ النَّبـيَّةِ ا‏مرَأةِ شَلُّومَ بنِ تِقْوَةَ بنِ حَرْحَسَ، حافِظِ الثِّيابِ في الهَيكلِ، وكانَت مُقيمَةً في الحَيِّ الجديدِ بِأورُشليمَ، وسألوها عَمَّا يَفعَلونَ‌. 15 فأجابَت: «أخبِروا مَلِكَ يَهوذا الّذي أرسلَكُم إليَّ أنَّ الرّبَّ إلهَ إِسرائيلَ يقولُ: 16 ها أنا جالبٌ شَرًّا على هذِهِ المدينةِ وعلى سُكَّانِها، كما ورَدَ في هذا الكتابِ الّذي قرَأهُ مَلِكُ يَهوذا، 17 لأنَّهُم ترَكوني وأحرقوا البَخورَ لآلِهةٍ غريـبةٍ، فأغاظوني بِـجميعِ ما فعَلوا حتّى ا‏تَّقَدَ غضَبـي على هذِهِ المدينةِ، ولن يَنطَفئَ. 18 وأمَّا إلى مَلِكَ يَهوذا، فتَقولونَ: هذا ما يقولُ الرّبُّ إلهُ إِسرائيلَ: سَمِعْتَ لِلكلامِ الّذي ورَدَ في الكتابِ، 19 فَلانَ قلبُكَ وخشَعْتَ أمامي، ومَزَّقْتَ ثيابَكَ، وبكيتَ عِندَ سَماعِكَ ما قُلتُهُ على هذِهِ المدينةِ وعلى سُكَّانِها إنَّها لِلدَّمارِ واللَّعنَةِ. لكنَّني أنا الرّبُّ سَمِعْتُ صلاتَكَ، 20 فلن تَرى عَيناكَ الشَّرَّ الّذي أنا جالِبُهُ على هذا المكانِ، بَلْ تموتُ وتُدفَنُ معَ آبائِكَ بِسلامٍ». فرجَعَ الرُّسُلُ بِهذا الكلامِ إلى المَلِكِ‌.
Yahuuda mansa Yosiya
(2 Taarika 34:1-2)
1 Yosiya siyo be sanji seyi le kabiriŋ a be ke la mansa ti, aduŋ a ye mansayaa ke Yerusalaamu saatewo kono le fo sanji taŋ saba niŋ kiliŋ. A baamaa too mu Yedida le ti. Wo faamaa mu Adaya le ti, meŋ bota Bosikati saatewo to. 2 Yosiya baarata kuu betoo le la Yaawe* ñaa koto. A bonsuŋ Dawuda taamata siloolu mennu la, a fanaa taamata wolu le la, aduŋ a maŋ jenke muumeeke.
Luwaa Kitaaboo jeta Yaawe Batudulaa Buŋo kono
(2 Taarika 34:8-28)
3 Mansa Yosiya la mansayaa sanji taŋ niŋ seyinjaŋo kono, a ye mansasuwo safeerilaa Safani kii Yaawe Batudulaa Buŋo* to. Safani faamaa mu Asaliya le ti, a mama mu Mesullamu ti. A ye kaŋo dii a la ko, 4 a si taa piriisi* kuntiyo Hilikiya yaa, a ye kodoo yaatee, Yaawe Batudulaa Buŋo daa kantalaalu ye meŋ muta moolu bulu, mennu ye diiroo ke Yaawe Batudulaa Buŋo to. 5-6 A si a fo a ye ko, a ye kodoo dii moolu la ì ye mennu tomboŋ ka mara Yaawe Batudulaa Buŋo seyinkaŋ dadaa ma. Wolu si dookuulaalu, masoŋolu, aniŋ kapintaalu joo a la. Ì si babaroo niŋ bere leseriŋolu fanaa saŋ a la, ka Yaawe Batudulaa Buŋo seyinkaŋ dadaa ì la. 7 Hani niŋ kontiboo maŋ ke kodoo la kuwo to, kaatu ì mu moo tilindiŋolu le ti.
8 Wo le to piriisi kuntiyo Hilikiya ko safeerilaa Safani ye ko, “Ŋa Luwaa Kitaaboo* je Yaawe Batudulaa Buŋo kono le.” Bituŋ a ye a dii a la, Safani ye a karaŋ. 9 Safeerilaa Safani muruta mansa kaŋ, a ko a ye ko, “I la dookuulaalu ye kodoo ñiŋ taa le, meŋ be Yaawe Batudulaa Buŋo to, ì ye a dii moolu la mennu marata Yaawe Batudulaa Buŋo seyinkaŋ dadaa ma.” 10 Safeerilaa Safani tententa, a ko mansa ye ko, “Piriisi Hilikiya ye kitaabu le dii n na.” Bituŋ a ye a karaŋ a ye.
11 Kabiriŋ mansa ye Luwaa Kitaaboo kumoolu moyi, a ye a la dendikoo fara a faŋ na niikuyaa kamma la. 12 Bituŋ a ye Piriisi Hilikiya kumandi, aniŋ Safani dinkewo Ahikamu, Mikaya dinkewo Akubori, Safani, meŋ mu mansasuwo safeerilaa ti, aniŋ Asaya meŋ ka tara a faŋo kunna ko, 13 “Ali taa Yaawe ñininkaa n ye, moolu ye, aniŋ Yahuuda bee, ñiŋ kitaaboo kumoolu la kuwo to, meŋ jeta teŋ. Kaatu Yaawe la kamfaa warata ǹ kamma le, kaatu m̀ mumuñolu maŋ kitaaboo ñiŋ kumoolu muta, mennu bee safeeta a kono ǹ na kuwo to.”
14 Bituŋ Piriisi Hilikiya, Ahikamu, Akubori, Safani, aniŋ Asaya taata Annabiyomu musoo Huluda yaa. Ate mu Sallumu la musoo le ti, Tikiwa dinkewo, Harihasi mamariŋo. A keemaa le marata duŋ feŋolu maabodulaa ma. Musoo ñiŋ be siiriŋ Yerusalaamu Bajonkoo le to. Bituŋ ì ye a ñininkaa ñiŋ kuwo la. 15 A ye ì jaabi ko, “Yaawe Banisirayila la Alla ye ñiŋ ne fo ko: Meŋ ye ali kii, ali a fo a ye ko, 16 ‘Yaawe, Banisirayila la Alla ko: M be maasiiba kuwo le samba la naŋ ñiŋ dulaa niŋ a moolu kaŋ, aniŋ kumakaŋolu mennu be ñiŋ kitaaboo kono, Yahuuda mansa ye meŋ karaŋ. 17 Kaatu ì ye ì koo dii n na le, ì ka cuuraayoo siisindi alloolu ye, ì ka n kamfandi ka bo niŋ ì ye jalaŋolu mennu bee dadaa ì buloo la. N na kamfaa be jii la ñiŋ dulaa kaŋ ne, aduŋ a te sumayaa la.’ ”
18 Huluda tententa ka a fo ko, “Yahuuda mansa la karoo la, meŋ ye ali kii ka naa Yaawe ñininkaa, ali a fo a ye ko, ‘Yaawe Banisirayila la Alla ko, kumakaŋo la kuwo to, i ye meŋ moyi kitaaboo ñiŋ kono: 19 Bayiri biriŋ i ye kumakaŋolu moyi meŋ fota ñiŋ dulaa ma, aniŋ a moolu ko, ì be ke la tumbuŋo le ti, aniŋ dulaa dankariŋo, a ye i sondomoo maa le, aduŋ i ye i fammajii nte Yaawe ñaa koto. I ye i la dendikoo faŋo fara niikuyaa kamma la, i kumboota. Wo kamma la ŋa n tuloo tu i la duwaa to le. Nte Yaawe le ye a fo. 20 M be a ke la le, i ye kafu i mumuñolu ma, i ye baadee kayiroo kono. Ite ñaa te loo la maasiiboo kaŋ, m be meŋ boyi la ñiŋ dulaa kaŋ.’ ” Bituŋ ì ye jaabiroo ñiŋ futandi mansa ma.