العهد بـين داود ويوناثان
1 فهربَ داوُدُ مِنْ نايوتَ في الرَّامةِ‌، وجاءَ إلى يوناثانَ وقالَ لَه: «ماذا فعلتُ؟ وما هوَ ذنبـي؟ وبمَ أسأتُ إلى أبـيكَ حتّى يطلبَ حياتي؟» 2 فأجابَهُ يوناثانُ: «كلاَّ، لن تموتَ. فأبـي لا يفعَلُ أمرا كبـيرا ولا صغيرا مِنْ غيرِ أنْ يُكاشفَني بهِ، فكيفَ يَخفي عليَّ هذا الأمرَ؟ هذا مستحيلٌ». 3 فقالَ داوُدُ: «أبوكَ يعلَمُ أنِّي أنعَمُ بِرضاكَ عليَّ، ويُفضِّلُ أنْ لا تعلَمَ بِما عزَمَ علَيهِ لِئلاَّ تحزنَ. وحياةِ الرّبِّ وحياتِكَ أنتَ، ما كانَ بَيني وبَينَ الموتِ إلاَّ خطوةٌ». 4 فقالَ لَه يوناثانُ: «ما تُريدُني أنْ أفعَلَ؟» 5 فأجابَهُ داوُدُ: «غَدا أوَّلُ الشَّهرِ، وهوَ يومُ جُلوسي معَ أبـيكَ المَلِكِ للطَّعامِ، فا‏صرِفْني لأختبئَ في البَرِّيَّةِ إلى مساءِ اليومِ الثَّالثِ‌. 6 فإنْ سألَ أبوكَ عنِّي، فقُلْ لَه: «استأذَنَني في الذَّهابِ إلى بـيتَ لَحمَ مدينتِهِ، لأنَّ أهلَهُ كُلَّهُم يُقدِّمونَ هُناكَ كُلَّ سنَةٍ ذبـيحةً للرّبِّ. 7 فإنْ قالَ: حسَنٌ، كانَ عليَّ الأمانُ، وإنْ غضِبَ فا‏علمْ أنَّهُ عازمٌ على الشَّرِّ. 8 فا‏عملْ معي، يا سيِّدي، هذا المعروفَ لأنَّكَ عاهدتَني عَهدَ الأخوَّةِ با‏سمِ الرّبِّ، وإنْ كُنتُ أسأتُ في شيءٍ، فا‏قتُلْني أنتَ ولا تُسلِّمْني إلى يَدِ أبـيكَ». 9 فقالَ لَه يوناثانُ: «ما علَيكَ شرٌّ. إذا عَلِمتُ أنَّ أبـي يَنوي لكَ سُوءًا، فكيفَ لا أخبرُكَ؟» 10 فقالَ داوُدُ: «مَنْ يُخبِرُني إذا كانَ جوابُ أبـيكَ قاسيا؟» 11 فقالَ يوناثانُ: «تعالَ نخرُجُ إلى البَرِّيَّةِ». فخرَجا.
12 وقالَ يوناثانُ لداوُدَ: «يَشهدُ الرّبُّ إلهُ إِسرائيلَ أنِّي أستوضِـحُ أبـي هذا الأمرَ، في مِثلِ هذِهِ السَّاعةِ، غَدا أو بَعدَ غَدٍ، فإنْ كانَ خَيرٌ أُخبرُكَ 13 وإنْ كانَ يَنوي لكَ سُوءًا، فويلٌ لي مِنَ الرّبِّ إذا لم أُخبِرْكَ وأصرِفْكَ فتَمضيَ بأمانٍ. وليكُنِ الرّبُّ معَكَ كما كانَ معَ أبـي. 14 وإنْ صِرتَ ملكا وأنا حيٌّ فكُنْ أمينا لِعَهدِكَ لي با‏سمِ الرّبِّ، وإنْ مُتُّ 15 فلا تقطَعْ علاقَتَكَ الطيِّبةَ بأهلِ بَيتي أبدا، حتّى لو أهلَكَ الرّبُّ كُلَّ واحدٍ مِنْ أعدائِكَ عَنْ وجهِ الأرضِ‌. 16 وليَنتَقِمِ الرّبُّ مِنْ بَيتِ داوُدَ إذا قضيتَ على اسمِ يوناثانَ مِنْ بَيتِ شاوُلَ». 17 وأعادَ يوناثانُ على داوُدَ يَمينَ حُبِّهِ لَه، لأنَّهُ أحبَّه كحُبِّهِ لِنفْسِهِ.
18 ثُمَّ قالَ يوناثانُ لِداوُدَ: «غَدا أوَّلُ الشَّهرِ، سيظهَرُ غيابُكَ فيهِ لأنَّ مقعَدَكَ يكونُ خاليا. 19 وبَعدَ غَدٍ يَزدادُ غيابُكَ ظُهورا فا‏ذهَبْ إلى المَوضِـعِ الّذي ا‏ختَبَأتَ فيهِ سابِقا، وا‏نتَظِرْ عِندَ كومةِ الحجارَةِ هُناكَ. 20 وأنا أرمي بِثلاثَةِ أسهُمٍ إلى جانِبِها كأنِّي أرمي هدَفا. 21 ثُمَّ أُرسِلُ خادمي قائلا: إذهَبْ وا‏لتَقِط الأسهُمَ. فإنْ قُلتُ لَه: «ها الأسهُمُ إلى جانِبِكَ فَخُذْها» تَجيءُ أنتَ إليَّ لأنَّ علَيكَ الأمانُ وما مِنْ خطَرٍ، حَيٌّ هوَ الرّبُّ. 22 وإنْ قُلتُ للخادِمِ: «ها الأسهُمُ أمامَكَ» تَنصرفُ، لأنَّ الرّبَّ هكذا يُريدُ. 23 وأمَّا العَهدُ الّذي قطَعناهُ، فالرّبُّ شاهدٌ علَيهِ بَيني وبَينَكَ إلى الأبدِ».
24 فا‏ختبَأ داوُدُ في الحقلِ. فلمَّا كانَ أوَّلُ الشَّهرِ جلَسَ المَلِكُ لِلطَّعامِ 25 على كُرسيِّهِ عِندَ الحائطِ كالمُعتادِ، وجلَسَ يوناثانُ قُبالَتهُ وأبنيرُ إلى جانبِ شاوُلَ، وكانَ مقعَدُ داوُدَ خاليا. 26 ولم يقُلْ شاوُلُ في ذلِكَ اليومِ شيئا، لأنَّهُ قالَ في نفْسِهِ: «رُبَّما أصابَهُ عارضٌ، أو لَعلَّهُ في حالٍ غيرِ طاهرةٍ بِـحسَبِ الشَّريعةِ». 27 فلمَّا كانَ اليومُ الثَّاني مِنَ الشَّهرِ خَلا مقعَدُ داوُدَ أيضا، فقالَ شاوُلُ ليوناثانَ ا‏بنِهِ: «لِماذا تغيَّبَ داوُدُ ا‏بنُ يَسَّى البارِحةَ واليومَ عَنِ الطَّعامِ؟» 28 فأجابَهُ يوناثانُ: «استأذَنَني إلى بَيتَ لَحمَ 29 وقالَ: «دَعني أنصَرِفُ إلى أهلي لأنَّهُم يُقَدِّمونَ ذبـيحةً في المدينةِ، وإخوتي أمروني بأنْ أكونَ هُناكَ. والآنَ إذا كُنتُ أحظى بِرِضاكَ دَعني أذهَبُ وأراهُم. لِذلِكَ لم يحضَرْ مائِدةَ المَلِكِ».
30 فغَضِبَ شاوُلُ على يوناثانَ وقالَ لَه: «يا ا‏بنَ الفاجرةِ العاصيةِ أتَحسَبُني لا أعلَمُ أنَّكَ مُتَحزِّبٌ لا‏بنِ يَسَّى لِخِزيكَ وعارِ أمِّكَ؟ 31 فما دامَ ا‏بنُ يَسَّى حيًّا على الأرضِ، فلا تَثبُتُ أنتَ ولا مَملَكتُكَ. والآنَ أرسِلْ مَنْ يَجيئُني بهِ، لأنَّهُ يستحِقُّ الموتَ». 32 فأجابَهُ يوناثانُ: «لِماذا تَنوي قَتلَهُ؟ ما الّذي فعَلَ؟» 33 فصوَّبَ شاوُلُ الرُّمحَ إليهِ كما لو أرادَ أنْ يطعَنهُ بهِ، فعرَفَ أنَّ أباهُ عزَمَ على قَتلِ داوُدَ. 34 فقامَ عَنِ المائِدةِ بِــغضَبٍ شديدٍ، ولم يأكُلْ في ذلِكَ اليومِ، لأنَّهُ حَزِنَ على داوُدَ ولأنَّ أباهُ أهانَهُ.
35 وفي الصَّباحِ التالي خرَجَ يوناثانُ إلى الحقلِ لِلِقاءِ داوُدَ حسَبَ الموعدِ، ومعَهُ خادمٌ صغيرٌ. 36 وقالَ لِلخادِمِ: «أُركُضْ وا‏لتَقطِ السِّهامَ الّتي أطلِقُها». ورَمى بِسَهمٍ سَقطَ أمامَهُ. 37 فلمَّا بَلغَ الخادِمُ موضِـعَ السَّهمِ ناداهُ يوناثانُ وقالَ لَه: «السَّهمُ أمامَكَ». 38 ثمَّ قالَ لَه: «لا تَقِفْ. تَعالَ مُسرِعا». فالتَقطَ الخادمُ السَّهمَ وعادَ إلى مولاهُ. 39 ولم يكنْ يَعلَمُ شيئا، بل كانَ يوناثانُ وداوُدُ يَعلَمانِ ما يَعني هذا. 40 ثُمَّ أعطى يوناثانُ سِلاحَهُ لِلخادمِ وقالَ لَه: «إذهَبْ وخُذْهُ إلى المدينةِ». 41 فما أنِ ا‏نصرَفَ الخادِمُ حتّى قامَ داوُدُ مِنْ جانِبِ كومةِ الحجارَةِ وسَجدَ على وجهِهِ إلى الأرضِ ثَلاثَ مرَّاتٍ. ثُمَّ تَعانَقا وبكَيا، وكانَ بُكاءُ داوُدَ أشَدَّ. 42 وقالَ يوناثانُ لِداوُدَ: «إذهَبْ بِأمانٍ. نحنُ حَلَفنا با‏سمِ الرّبِّ وقُلْنا: لِـيَكنِ الرّبُّ شاهدا بَيني وبَينَكَ، وبَينَ ذرِّيَّتي وذرِّيَّتِكَ إلى الأبدِ».
Yonatani ye Dawuda maakoyi
1 Bituŋ Dawuda borita ka bo Nayoti meŋ be Rama, a taata Yonatani yaa, ka a ñininkaa ko, “Ŋa muŋ ne ke? Muŋ ne mu n na kuruŋyaa ti? Ŋa muŋ kuu jawu le ke i faamaa la, fo a lafita ka m faa?”
2 Yonatani ye a jaabi ko, “A te ke la wo ñaama. I maŋ taa faa la. M faamaa buka kuu-wo-kuu ke, kuu baa waraŋ kuundiŋ, a maŋ n kalamutandi a la. Muŋ ne ye a tinna, a be ñiŋ maabo la n na? Wo te ke la.”
3 Bari Dawuda kalita le, aduŋ a ko, “I faamaa ye a loŋ koyike le ko, i ye n kanu baake le. A ko a faŋo ye le ko, Yonatani te ñiŋ loŋ na. Niŋ wo nte, a niyo be toora la le. Bari a be koyiriŋ ñaameŋ ko Yaawe* be baluuriŋ ne aniŋ ite faŋo, simfaa kiliŋ, wo le be n niŋ saayaa teema.”
4 Wo to le Yonatani ko Dawuda ye ko, “I lafita ŋa feŋ-wo-feŋ ke i ye, m be a ke la le.”
5 Bituŋ Dawuda ko, “A juubee, saama le mu Kari Kuta Juurali* luŋo ti, aduŋ n niŋ mansa ñanta domoroo ke la le. Bari m batu, ŋa taa m maabo kenoo kono fo sinindiŋ wulaaroo. 6 Niŋ i faamaa ye n ñininkaa, i si a fo a ye ko, ‘Dawuda ye n na yamfoo daani le ka taa Betilehemu a la saatewo to, kaatu ì ka saŋ-wo-saŋ sadaaboo* le ke a la kaabiiloo bee ye.’ 7 Niŋ a ko, a sonta le, a be beteyaa la nte i la dookuulaa fee le. Bari niŋ a kamfaata, i si a loŋ ko, a pareeta le ka kuu jawoo ke n na. 8 Ite la karoo la, i si tiliŋo yitandi nte i la dookuulaa la, kaatu i niŋ ŋa kambeŋo le siti Yaawe ñaatiliŋo la. Niŋ m boyita, bituŋ ite faŋo si m faa. Muŋ ne ye a tinna i be n dii la i faamaa la?”
9 Yonatani ko a ye ko, “Allamaa a jamfa la i la. Niŋ ŋa a loŋ koyike ko, m faamaa lafita i faa la le, fo n te a fo la i ye baŋ?”
10 Dawuda ye a ñininkaa ko, “Jumaa le be a fo la n ye, niŋ i faamaa ye i saŋara jaabi?”
11 Yonatani ko a ye ko, “Naa ŋà taa kene koomoo to.” Bituŋ ì taata ñoo la jee. 12 Bituŋ Yonatani ko Dawuda ye ko, “Yaawe Banisirayilankoolu la Alla, si ke ǹ seedoo ti. M be feere le ke la, ka kuu soto m faamaa bulu sinindiŋ ñiŋ ñoŋ tumoo. Niŋ a jikoo falinta i la karoo la, m be kiilaa kii la i ye le. 13 Bari niŋ m faamaa lafita kuu jawoo ke la i la, Allamaa Yaawe ye kuu jawoo laa n kaŋ, niŋ m maŋ i kalamutandi, ka i kanandi i ye taa. Allamaa Yaawe ye tara i fee, ko a be m faamaa fee nuŋ ñaameŋ. 14 Niŋ m be baluwo to, i si Yaawe la kanu bambaloo yitandi n na. Aduŋ niŋ m faata, 15 i kana i la kanu bambaloo koo dindi n na dimbaayaa la, hani a ye a tara, Yaawe ye Dawuda jawoolu bee kasaara le ka bo duniyaa kono.”
16 Bituŋ Yonatani ye kambeŋo siti a niŋ Dawuda niŋ a la moolu teema, ka a fo ko, “Allamaa Yaawe ye Dawuda jawoolu halaki.”
17 Aduŋ Yonatani ye a ke, Dawuda kalita kotenke ko a ye a kanu le, kaatu ate ye a kanu le, ko a ye a faŋo kanu ñaameŋ.
18 Wo to le Yonatani ko Dawuda ye ko, “Saama le mu Kari Kuta Juurali luŋo ti. I la siiraŋo kenseŋo le be tara la jee, kaatu i te maabee la. 19 Bituŋ sinindiŋ wulaara maafaŋo la, i si taa wo dulaa to, i ye i maabo nuŋ daameŋ, biriŋ ñiŋ kuwo foloota. I si i maabo Eseli Beroo daala. 20 M be kalabeñe saba le fayi la a karoo la ko niŋ n lafita feŋ ne buŋ na. 21 Bituŋ m be kambaanoo kii la, ka a fo a ye ko, ‘Taa i ye taa beñoolu ñini.’ Niŋ n ko a ye ko, ‘A juubee, beñoolu be n niŋ i teema, ì samba naŋ jaŋ,’ bituŋ i si naa, kaatu niŋ Alla be baluuriŋ, i be tanka la le, aduŋ mantoora te jee. 22 Bari niŋ n ko kambaanoo ye ko, ‘A juubee, beñoolu tambita i la le,’ bituŋ fo i si taa, kaatu Yaawe le ye a fo. 23 Aduŋ n niŋ i ye kuwo meŋ kacaa, i hakiloo bulandi ko, Yaawe le mu nte niŋ ite la seedoo ti fo abadaa.”
24 Bituŋ Dawuda ye i maabo kenoo kono. Kabiriŋ Kari Kuta Juuraloo siita, mansa siita ka domoroo ke. 25 A siita a la dulaa kiliŋo le to bumbaloo la, Yonatani tarata a ñaatiliŋo la. Abuna, wo siita mansa le daala, bari Dawuda la palaasoo, moo te siiriŋ nuŋ jee. 26 Wo luŋo a keta ñaa-wo-ñaa, Sawulu maŋ feŋ fo. A ye a miira le ko, kosoo le be Dawuda la, aduŋ a maŋ i seneyandi foloo. 27 Bari kari kutoo saamoo, tili fulanjaŋo, Dawuda la palaasoo, moo te siiriŋ jee kotenke. Bituŋ Sawulu ko a dinkewo Yonatani ye ko, “Muŋ ne ye a tinna, Yese dinkewo maŋ naa domoridulaa to kunuŋ niŋ bii?”
28 Yonatani ye a jaabi ko, “Dawuda ye n na yamfoo le daani, ka a bula a ye taa Betilehemu. 29 A ko n ye le ko, ‘M batu ŋa taa, kaatu n na kaabiiloo ka sadaaboo le ke saatewo to, aduŋ n kotoomaa ye n yaamari le ka tara jee. Niŋ ŋa maakoyiroo je i ñaato, i si m bula, ŋa taa n kotoomaalu je.’ Ñiŋ daliiloo le ye a tinna, a maŋ naa mansa la taabuloo to.”
30 Sawulu jusoo bota Yonatani kamma, a ko a ye ko, “Ite baafutuubali diŋ! Fo m maŋ a loŋ ko, i ye Yese dinkewo ke i teeri ti i la maloo le kaŋ, aniŋ i baamaa meŋ ye i wuluu? 31 Niŋ Yese dinkewo be baluuriŋ ñiŋ duniyaa kono, ite la mansamarali bankoo te loo la, i te ke la ñiŋ bankoo mansa ti. Saayiŋ kiilaa kii, i ye a samba n ye naŋ, fo a si faa!”
32 Yonatani ye a faamaa ñininkaa ko, “Muŋ ne ye a tinna, a ñanta faa la? A ye muŋ ne ke?”
33 Bituŋ Sawulu ye a la sooroo fayi a kaŋ, ka a faa. Wo to le Yonatani ye a loŋ ko, a faamaa lafita Dawuda faa la le. 34 Yonatani kamfaatoo wulita taabuloo to. Kari kutoo tili fulanjaŋo luŋo, a maŋ domori ke, kaatu a niyo toorata a faamaa la malu kuwo la le, a ye meŋ ke Dawuda la. 35 Wo saamoo Yonatani taata kenoo kono ka taa Dawuda yaa, ko ì ye a fo nuŋ ñaameŋ. A niŋ kambaanoo le taata ñoo la. 36 Aduŋ a ko a ye ko, “Bori, i ye taa beñoolu ñini, ŋa mennu fayi.” Kabiriŋ kambaanoo be bori kaŋ, a ye beñoo fayi a ñaato. 37 Biriŋ kambaanoo futata beñoo boyita daameŋ, Yonatani wuurita, a ko a ye ko, “Beñoo be i ñaato le.” 38 Bituŋ a ko, “Kana tu looriŋ jee! I tariyaa!” Kambaanoo ye beñoolu tomboŋ, a muruta a la keebaa yaa. 39 Bari a maŋ a loŋ meŋ be keriŋ, Yonatani niŋ Dawuda dammaa le ye a loŋ. 40 Wo to le Yonatani ye a la jooraŋolu dii kambaanoo la, a ko a ye ì murundi saatewo kono.
41 Kabiriŋ kambaanoo taata, Dawuda bota naŋ beroo bulubaa karoo la, a ye a kuŋo jimi Yonatani ñaatiliŋo la, a ñoyita a ye ko siiñaa saba. Bituŋ ì ye ñoo sumbu, ì kumboota, bari Dawuda le kumboota baake. 42 Yonatani ko Dawuda ye ko, “Taa kayiroo kono, kaatu ǹ kalita ñoo ye teeriyaa la le Yaawe too la, ka a fo ko, Yaawe le mu nte niŋ ite seedoo ti, aniŋ ite koomalankoolu niŋ nte koomalankoolu fo abadaa.” Bituŋ Dawuda taata, Yonatani fanaa muruta saatewo kono.