الرب يتجلى لسليمان ثانية
(2أخ 7‏:11‏-22)
1 ولمَّا فرَغَ المَلِكُ سُليمانُ مِنْ بِناءِ قصرِهِ والهَيكلِ ومِنْ كُلِّ ما أحبَّ أنْ يَبنيَهُ‌، 2 تجَلَّى الرّبُّ لَه ثانيةً كما تجَلَّى لَه في جبعونَ 3 وقالَ لَه: «سَمِعْتُ صلاتَكَ وتضَرُّعَكَ إليَّ، وقَدَّسْتُ هذا الهَيكلَ الّذي بنَيتَهُ وجعَلْتَ فيهِ ا‏سمي إلى الأبدِ وعلَيهِ تكونُ عينايَ وقلبـي كُلَّ الأيّامِ. 4 وأنتَ إذا سِرْتَ أمامي كأبـيكَ داوُدَ بِسلامةِ القلبِ والاستِقامةِ وعَمِلْتَ بِـجميعِ ما أمَرتُكَ بهِ، وتمَسَّكْتَ بِفرائِضي وأحكامي، 5 أُثَبِّتُ عرشَكَ على إِسرائيلَ إلى الأبدِ كما وعَدْتُ داوُدَ أباكَ: سيَبقى مِنْ نَسلِكَ رَجُلٌ على عرشِ إِسرائيلَ‌. 6 لكِنْ إذا حِدْتَ أنتَ وبَنوكَ عنِّي، ولم تـتَمَسَّكوا بِوَصايايَ وفرائِضي، وعبَدْتُم آلِهةً غريـبةً وسَجَدْتُم لها، 7 فإنِّي أُبـيدُ بَني إِسرائيلَ عَنْ وجهِ الأرضِ الّتي أعطَيتُها لهُم، وأهجُرُ الهَيكلَ الّذي قدَّستُهُ لا‏سمي، فيكون بَنو إِسرائيلَ مَهزَلةً ومَضغَةً في الأفواهِ بَينَ الشُّعوبِ كُلِّها. 8 وهذا الهَيكلُ يكونُ عِبرَةً، فكُلُّ مَنْ مَرَّ بهِ يَنذَهِلُ ويقولُ: لِماذا فعَلَ الرّبُّ هكذا بِهذِهِ الأرضِ وهذا الهَيكلِ‌؟ 9 فيُجابُ: لأنَّهُم تركوا الرّبَّ إلهَهُمُ الّذي أخرَجَ آباءَهُم مِنْ أرضِ مِصْرَ وتمَسَّكوا بِآلِهةٍ غريـبةٍ وسجَدوا لها وعبَدوها، لِذلِكَ أنزَلَ بِهِمِ الرّبُّ كُلَّ هذا البَلاءِ».
أعمال أخرى لسليمان
10 وا‏نْقَضَتْ عِشرونَ سنَةً قَبلَ أنْ يَفرَغَ سُليمانُ مِنْ بِناءِ قصرِهِ والهَيكلِ. 11 وبِما أنَّ حيرامَ مَلِكَ صورَ أمَدَّ سُليمانَ بِـخشَبِ الأرزِ والسَّرْوِ وبِالذَّهبِ، على قَدْرِ ما أرادَ لإتمامِ هذا العمَلِ، أعطاه سُليمانُ عِشرينَ مدينةً في أرضِ الجليلِ. 12 فخرَجَ حيرامُ مِنْ صورَ لِـيَرى المُدُنَ الّتي أعطاها لَه سُليمانُ، فلَم تُعجِبْهُ. 13 فقالَ لِسُليمانَ: «ما هذِهِ المُدُنُ الّتي أعطَيتَني يا أخي؟» فسُمِّيَت أرضَ كابولَ‌ إلى هذا اليومِ. 14 وكانَ الذَّهبُ الّذي أرسَلَهُ حيرامُ إلى المَلِكِ سُليمانَ عِشرينَ قِنطارا.
15 وسَخَّرَ المَلِكُ سُليمانُ عُمَّالا لِبِناءِ قصرِهِ والهَيكلِ، ولِبِناءِ مَلو‌ وسُورِ أورُشليمَ وحاصورَ ومَجِدُّو وجارَزَ. 16 وكانَ فِرعونُ مَلِكُ مِصْرَ هاجَمَ جازَرَ مِنْ قَبلُ وا‏حتَلَها وأحرَقَها بِالنَّارِ وقتَلَ الكنعانيِّينَ المُقيمينَ فيها. ووَهَبَها مَهْرا لا‏بنَتِهِ زَوجةِ سُليمانَ. 17 فبَنى سُليمانُ جازَرَ وبَيتَ حُورونَ السُّفلى 18 وبَعْلَةَ وتامارَ في برِّيَّةِ أرضِ يَهوذا 19 وجميعَ المُدُنِ الّتي ا‏حتَفَظَ فيها سُليمانُ بِمُستودَعاتِهِ ومَركباتِهِ وخَيلِهِ، وكُلَّ ما أحبَّ أنْ يَبنيَ في أورُشليمَ ولبنانَ وسائِرِ أنحاءِ مَملَكتِهِ. 20 ومِنْ أجلِ هذا سَخَّرَ الّذينَ لم يكونوا مِنْ بَني إِسرائيلَ وجميعَ مَنْ بَقيَ مِنَ الأموريِّينَ والحِثِّيِّينَ والفَرزِّيِّينَ والحَوِّيِّينَ واليَبوسيِّينَ 21 في أرضِ كنعانَ ولم يَقدِرْ بَنو إِسرائيلَ أنْ يَقضوا علَيهِم. هؤلاءِ سَخَّرَهُم سُليمانُ كالعَبـيدِ إلى هذا اليومِ. 22 وأمَّا بَنو إِسرائيلَ فلم يجعَلْ سُليمانُ مِنهُم عَبـيدا، فكانوا جُنودا لَه وحرَسا ورُؤساءَ ومُدَراءَ وقادةَ فُرسانٍ ومَركباتٍ.
23 وكانَ عدَدُ الرُّؤساءِ المُوَكَّلينَ على أعمالِ السُّخرَةِ الّتي قامَ بِها سُليمانُ خمسَ مئَةٍ وخمسينَ رَجُلا.
24 وبَنى سُليمانُ مَلو بَعدَ أنْ صَعِدَت بِنتُ فِرعونَ زَوجَتُهُ مِنْ مدينةِ داوُدَ إلى قصرِها الّذي بَناهُ لها.
25 وكانَ سُليمانُ يُقيمُ لِلرّبِّ مُحرَقاتٍ وذبائِـحَ سلامةٍ على المذبَحِ الّذي بَناهُ لِلرّبِّ ثلاثَ مرَّاتٍ في السَّنةِ. وكانَ يَحرُقُ علَيهِ البَخورَ أمامَ الرّبِّ. وحَفِظَ الهَيكلَ في حالٍ جيِّدةٍ‌.
26 وبَنى المَلِكُ سُليمانُ سُفُنا في عِصيونَ جابِرَ الّتي بِـجانِبِ أيلَةَ عِندَ شاطئِ البحرِ الأحمرِ، في أرضِ أدومَ. 27 فأرسَلَ حيرامُ ملاَّحينَ عارِفينَ بِشُؤُونِ البحرِ لِـيَعمَلوا في السُّفُنِ معَ رِجالِ سُليمانَ. 28 فجاؤوا إلى أوفيرَ‌ وأخذوا مِنْ هُناكَ أربَعةً وسِتِّينَ قِنطارا مِنَ الذَّهبِ، ورَجَعوا بِها إلى المَلِكِ سُليمانَ‌.
Yaawe fintita Sulemani kaŋ kotenke
(2 Taarika 7:11-22)
1 Kabiriŋ Sulemani ye Yaawe* Batudulaa Buŋo* baŋ loo la, aniŋ mansasuwo, aduŋ a ye a hame kuwo bee ke, 2 Yaawe naata finti a kaŋ siiñaa fulanjaŋo la, komeŋ a fintita a kaŋ nuŋ ñaameŋ Kibeyoni. 3 Yaawe ko a ye ko:
Ŋa duwaa niŋ balafaa daaniroo moyi le, i ye meŋ ke n ñaatiliŋo la. Ŋa ñiŋ buŋo seneyandi le i ye meŋ loo, kaatu ŋa n too ke a kunna le fo abadaa. N ñaa niŋ n hakiloo be tara la looriŋ jee le waati-wo-waati.
4 Ite la karoo la, niŋ i taamata n ñaa koto sondome seneyaa niŋ tiliŋo la, komeŋ i faamaa Dawuda ye a ke nuŋ ñaameŋ, aduŋ i ye kuwo bee ke ŋa meŋ yaamari, aniŋ i ye n na kaŋolu niŋ n na luwaalu muta, 5 m be i la mansasiiraŋo londi la le a ye bambaŋ Banisirayila kunna fo abadaa. Ŋa i faamaa Dawuda yaamari wo le la kabiriŋ n ko, a nene te foo la moo la meŋ be sii la n ñaa koto Banisirayila mansasiiraŋo kaŋ.
6 Bari niŋ alitolu waraŋ ali koomalankoolu ye ì koo dii nte la, aduŋ ì maŋ luwaalu muta ŋa mennu dii ali la, bari ì taata ka bula alla koteŋolu nooma, aniŋ ka ì batu, 7 wo to m be Banisirayilankoolu buruka la bankoo kaŋ ne ŋa meŋ dii ì la, aduŋ m be n koo dii la ñiŋ buŋo la le, ŋa meŋ seneyandi n too ye. Bituŋ Banisirayilankoolu si ke jelefeŋo niŋ jutunna moolu ti moolu bee kono. 8 Ñiŋ buŋo si naa ke tumbuŋo ti, aduŋ moolu mennu bee be tambi la jee be jaakali la le, aduŋ ì si ñaawaliroo ke ka a fo ko, “Muŋ ne ye a tinna Yaawe ye ñiŋ kuu siifaa ke ñiŋ bankoo moolu la, aniŋ ñiŋ buŋo?” 9 Moolu si a fo ko, “Kaatu ì ye ì koo dii Yaawe la le ì la Alla, meŋ ye ì mumuñolu bondi naŋ Misira kono, aduŋ ì ye feŋ koteŋolu le muta ì la Alla ti, ka ì batu aniŋ ka dookuwo ke ì ye. Wo le ye a tinna Yaawe ye ñiŋ kasaaroo bee samba naŋ ì kaŋ.”
Kuu koteŋolu Sulemani ye mennu ke
(2 Taarika 8:1-18)
10 Yaawe Batudulaa Buŋo loo niŋ Sulemani la mansasuwo loo ye sanji muwaŋ ne taa. 11 Tire Mansa Hiramu le ye sedari* babaroo niŋ junipa babaroo bee dii Sulemani la, aniŋ a suulata sanoo meŋ bee la ka ñiŋ dookuwo ke. Kabiriŋ dookuwo banta, Mansa Sulemani ye saatee muwaŋ dii Hiramu la Kalilee tundoo kaŋ. 12 Bari kabiriŋ Hiramu bota Tire ka taa saatewolu juubee Sulemani ye mennu dii a la, ì la kuwo maŋ a kontaani, 13 aduŋ a ko, “N doomaa, i ye muŋ saatee siifaalu le dii n na teŋ?” Bituŋ a ye ì kumandi Kabuli tundoo la, aduŋ ñiŋ too le tarata ì kunna ka naa bula bii la. 14 Hiramu ye sanoo kilo wuli naani le kii nuŋ Sulemani ye.
15 Sulemani ye diyaakuyaa dookuwo le taamandi ka Yaawe Batudulaa Buŋo loo, aniŋ a faŋo la mansasuwo, aniŋ saatewo la sapoolu, ka taa Yerusalaamu tata sansaŋo, aniŋ Hasori, Mekido, aniŋ Keseri. 16 Koomanto, Misira mansa Firawoona ye Keseri saatewo muta le nuŋ. A ye jee bee jani, aduŋ a ye Kanaaninkoolu faa mennu tarata siiriŋ jee. Bituŋ a ye a dii a dimmusoo la ka ke a ye soorifeŋo ti, kabiriŋ a be futuu la Sulemani ye. 17 Saayiŋ Sulemani naata saatewo ñiŋ lookuu kotenke. A ye Beti-Horoni-Duuma saatewo fanaa loo, 18 aniŋ Baalati, ka taa Tamari meŋ be Yahuuda keñewuloo* kono, 19 aniŋ a faŋo la maaboridulaa saatewolu niŋ a la neesareetoolu be saatewolu mennu to, ka taa a la suwoolu be saatewolu mennu fanaa to. Sulemani ye feŋ-wo-feŋ hame ka a loo, a ye a loo Yerusalaamu kono le, Libanooni, aniŋ bankoolu bee kaŋ mennu be a la maraloo koto.
20 Moo doolu tarata nuŋ bankoo kaŋ ne mennu maŋ ke Banisirayilankoolu ti. Wolu le keta Amorinkoolu ti, Hitinkoolu, Perisinkoolu, Hiwinkoolu, aniŋ Yebusinkoolu. 21 Ì mu moolu le koomalankoolu ti Banisirayilankoolu maŋ mennu baŋ noo faa la. Sulemani ye ì diyaakuyaa dookundi a faŋo ye ko joŋolu, aduŋ a be wo le ñaama ka naa bula bii la. 22 Bari Sulemani maŋ Banisirayilankoolu kiliŋ ke joŋo ti. Ì mu nuŋ a la kelediŋolu le ti, a la ñaatonkoolu, a la kelediŋ kuntiyolu, a la mansakundaa dookuulaalu, aniŋ a la keleraŋ sareeti* bayilaa kuntiyolu niŋ suuborindilaalu. 23 Banisirayilankoolu le fanaa mu dookuu kuntiyolu ti mennu marata Sulemani la dookuwo ma, aduŋ dookuu kuntii keme luulu niŋ taŋ luulu le tarata kewolu kunna mennu ka dookuwo ke.
24 Kabiriŋ Firawoona dimmusoo bota naŋ Dawuda la Saatewo* to ka naa mansabuŋo kono Sulemani ye meŋ loo a ye, Sulemani naata saatewo la sapoolu dadaa.
25 Sulemani ka jani sadaalu niŋ kayira sabatindiraŋ sadaalu* bo sadaajanidulaa* kaŋ ne a ye meŋ loo Yaawe ye saŋ-wo-saŋ siiñaa saba. A ka cuuraayoo siisindi Yaawe ñaatiliŋo la le niŋ a be ì bo la, aduŋ saayiŋ a ye Alla Batudulaa Buŋo ñantoolu bee timmandi le.
26 Mansa Sulemani ye kuluŋolu fanaa dadaa Esiyoni-Keberi, meŋ be Elati daala Edomu bankoo kaŋ, Kulunjumbe Baa tintoo la. 27 Hiramu ye a la dookuulaalu kii, kuluŋ borindilaalu mennu ye baa loŋ, ì niŋ Sulemani la dookuulaalu kafuriŋo. 28 Ì teyita ka taa Ofiri bankoo kaŋ, aduŋ ì niŋ sanoo naata naŋ meŋ siyaata kilo wuli taŋ niŋ naani ti, ì ye a dii Sulemani la.