عبادة الأوثان
1 فلا أُريدُ أنْ تَجهَلوا، أيّها الإخوةُ، أنّ آباءَنا كانوا كُلّهم تَحتَ السّحابَةِ، وكُلّهُم عَبَروا البحرَ، 2 وكُلّهُم تَعَمّدوا لِموسى في السّحابةِ وفي البحرِ، 3 وكُلّهُم أكَلوا طعامًا روحِيّا واحدًا، 4 وكُلّهُم كانوا يَشرَبونَ شَرابًا روحيّا واحدًا مِنْ صَخرَةٍ روحيّةٍ تُرافِقُهُم، وهذِهِ الصّخرَةُ هِـيَ المَسيحُ. 5 ومع ذلِكَ، فما رَضِيَ اللهُ عَنْ أكثَرِهِم، فسَقَطوا أمواتًا في الصّحراءِ.
6 حَدَثَ هذا كُلّهُ لِـيكونَ لنا مَثَلاً، فلا نَشتَهي الشّرّ مِثلَما اَشتَهَوهُ هُم، 7 ولا تَعبُدوا الأوثانَ مِثلَما عَبَدَها بَعضُهُم، فالكِتابُ يَقولُ: «جَلَسَ الشّعبُ يَأْكُلُ ويَشرَبُ، ثُمّ قاموا يَلهُونَ». 8 ولا نَستَسلِمُ إلى الزّنى مِثلَما اَستَسلَمَ بَعضُهُم، فَماتَ مِنهُم ثلاثَةٌ وعِشرونَ ألفًا في يومٍ واحدٍ، 9 ولا نُجَرّبُ المَسيحَ مِثلَما جَرّبَهُ بَعضُهُم، فأهلَكَتْهُمُ الحَيّاتُ. 10 ولا تتَذَمّروا أنتُم مِثلَما تَذَمّرَ بَعضُهُم، فأهْلَكَهُم مَلاكُ الموتِ.
11 وحَدَثَ لهُم هذا كُلّهُ لِـيكَونَ نَذيرًا، وهوَ مكتوبٌ لِـيَكونَ عِبرَةً لَنا نَحنُ الذينَ اَنتَهَتْ إلَيهِم أواخِرُ الأزمِنَةِ.
12 فلْيَحْذَرِ السّقوطَ مَنْ ظَنّ أنّهُ قائِمٌ. 13 ما أصابَتكُم تَجرِبَةٌ فوقَ طاقةِ الإنسانِ، لأنّ اللهَ صادِقٌ فلا يُكَلّفُكُم مِنَ التّجارِبِ غَيرَ ما تَقدِرونَ علَيهِ، بَلْ يهَبُكُم معَ التّجرِبَةِ وَسيلَةَ النّجاةِ مِنها والقُدرَةَ على اَحتِمالِها.
لا مشاركة في الأوثان
14 فلذلِكَ اَهرُبوا، يا أحِبّائي، مِنْ عِبادَةِ الأوثانِ. 15 أُكَلّمُكُم كما أُكَلّمُ عُقَلاءَ، فاَحكُموا أنتُم في ما أقولُ: 16 كأْسُ البَرَكَةِ التي نُبارِكُها، أما هِـيَ مُشارَكَةٌ في دمِ المَسيحِ؟ والخُبزُ الذي نَكسِرُهُ، أما هوَ مُشارَكَةٌ في جَسَدِ المَسيحِ؟ 17 فنَحنُ على كَثرَتِنا جَسَدٌ واحِدٌ لأنّ هناكَ خُبزًا واحدًا، ونَحنُ كُلّنا نَشتَرِكُ في هذا الخُبزِ الواحدِ.
18 اَنظُروا إلى بَني إِسرائيلَ: أما الذينَ يأْكُلونَ الذّبائحَ هُمْ شُرَكاءُ المَذبَحِ؟ 19 فماذا يَعني كلامي هذا؟ أيَعني أنّ لِلوَثَنِ كيانًا أو لِذَبـيحَةِ الوَثَنِ قِـيمَةً؟ 20 لا، بَلْ يَعني أنّ ذَبائِـحَ الوَثنيّينَ هِـيَ ذبائِـحُ لِلشّياطينِ لا للهِ. وأنا لا أُريدُ أنْ تكونوا شُركاءَ الشّياطين. 21 لا تَقدِرونَ أنْ تَشرَبوا كأسَ الرّبّ وكأسَ الشّياطينِ، ولا أنْ تَشتَرِكوا في مائِدَةِ الرّبّ ومائِدَةِ الشّياطينِ. 22 أم هَلْ نُريدُ أنْ نُثيرَ غَيرةَ الرّبّ؟ وهَلْ نَحنُ أقوى مِنهُ؟
إعملوا كل شيء لمجد الله
23 «كُلّ شيءٍ حَلالٌ»، ولكنْ ما كُلّ شيءٍ ينفَعُ. «كُلّ شيءٍ حَلالٌ»، ولكنْ ما كُلّ شيءٍ يَبني. 24 يَجبُ أنْ لا يسعى أحَدٌ إلى مَصلَحَتِهِ، بَلْ إلى مَصلَحَةِ غَيرِهِ.
25 كُلوا مِنَ اللّحمِ كُلّ ما يُباعُ في السّوقِ ولا تَسألوا عَنْ شيءٍ بِدافِـعِ الضّميرِ. 26 فالكِتابُ يَقولُ: «الأرضُ وكُلّ ما علَيها لِلرّبّ». 27 إنْ دَعاكُم وثَنِـيّ وقَبِلتُم دَعوَتَهُ، فكُلوا ما يُقَدّمُهُ لكُم ولا تَسألوا عَنْ شيءٍ بِدافِـعِ الضّميرِ. 28 ولكِنْ إنْ قالَ لكُم أحدٌ: «هذا الطّعامُ مِنْ ذَبائِـحِ الأوثانِ»، فَلا تأْكلُوا مِنهُ، لأجلِ مَنْ أخبَرَكُم ولأجلِ الضّميرِ. 29 ولا أَعني ضَميرَكُم أنتُم، بَلْ ضَميرَ غَيرِكُم. فلِماذا يُقيّدُ ضَميرُ غَيري حُرّيّتي؟ 30 وإذا أكلَتُ طعامًا وشكَرتُ اللهَ علَيهِ، فلِماذا يَلومُني أحدٌ في ما أشكُرُ اللهَ علَيهِ؟
31 فإذا أكَلتُم أو شَرِبتُم، أو مَهما عَمِلتُم، فاَعمَلوا كُلّ شيءٍ لِمَجدِ اللهِ. 32 لا تكونوا حجَرَ عَثرَةٍ لِليَهودِ أو غَيرِ اليَهودِ ولا لِكَنيسةِ اللهِ، 33 بَلْ كونوا مِثلي، فأنا أُحاوِلُ أنْ أُرضِيَ جميعَ النّاسِ في كُلّ ما أعمَلُ، ولا أسعى إلى خيري، بَلْ إلى خَيرِ الكَثْرةِ مِنَ النّاسِ ليَنالوا الخَلاصَ.
Dandalaaroo ka bo Banisirayila la taarikoo kono
1 Baadiŋolu*, nte lafita le ali ye ñiŋ loŋ ko, m̀ mumuñolu bee tarata minaayoo koto le, aduŋ ì bee tambita baa kono le. 2 Ì bee batiseeta* minaayoo koto aniŋ baajiyo kono ka Musa nooma. 3 Ì bee ye Nooroo domori kiliŋo le domo, 4 aduŋ ì bee ye Nooroo jii kiliŋo le miŋ ka bo Nooroo beroo to, meŋ tarata ì noo kaŋ. Wo beroo ñiŋ mu Kiristu* le ti. 5 Bari hani wo, Alla maŋ jusulaa itolu jamaa la kuwo to. Wo le ye a tinna ì kasaarata keñewuloo* kono.
6 Ñiŋ kuwolu keta ntolu ye dandalaaroo le ti, fo ǹ kana hame kuu jawoo la ko itolu hameta a la ñaameŋ nuŋ. 7 Ali kana ke jalambatulaalu ti ko ì doolu be ñaameŋ nuŋ. A be safeeriŋ ì la bidaŋo la kuwo to le ko:
“Moolu siita duuma le
ka domoroo niŋ dolo miŋo ke,
aduŋ ì wulita ka tuluŋ.”
8 M̀ maŋ ñaŋ na laañooyaa tuluŋo ke la ko itolu doolu ye a ke ñaameŋ, meŋ ye a tinna moo wuli muwaŋ niŋ saba faata ì kono luŋ kiliŋ. 9 M̀ maŋ ñaŋ na Maariyo kotobo la ko itolu doolu ye a ke ñaameŋ, meŋ ye a tinna saalu ye ì kasaara. 10 Ali ǹ kana ŋunuŋunu ko ì doolu ŋunuŋunuta ñaameŋ, meŋ ye a tinna saayaa malaayikoo ye kasaaroo laa ì kaŋ.
11 Ñiŋ kuwolu keta itolu la le ka ke dandalaaroo ti, bari ì safeeta le ka ke ǹ ye yaamaroo ti, duniyaa labaŋo la waatoo be looriŋ mennu kaŋ.
12 Wo kamma la, moo meŋ ye a miira ko, ate be looriŋ bambandinke le, wo maarii si a hakiloo tu, a kana boyi. 13 Alitolu maŋ marisa kuwo soto, meŋ maŋ dali ke la hadamadiŋo la. Alla tilinta le, aduŋ a te soŋ na ali ye marisa ka tambi, ali te meŋ muña noo la. Bari niŋ ali marisata, a be kana siloo dii la ali la le, fo ali si a muña noo.
Jalambatoo niŋ Maariyo la siimaŋo
14 Wo kamma la, n kanuntewolu, ali fata jalambatoo la! 15 N ka diyaamu ali ye le ko moo hakilimaalu, wo to ali si n na kumoo kiitii ali faŋ fee, m be meŋ fo la. 16 Barakoo mindaŋo, ǹ ka Alla la barakoo daani meŋ na, fo a maŋ ke niyo le ti ǹ ye Kiristu yeloo to? Mbuuroo, ǹ ka meŋ kuntu, fo a maŋ ke niyo le ti ǹ ye Kiristu baloo to? 17 Kaatu mbuuru kuŋ kiliŋ doroŋ ne be keriŋ. Ntolu mennu mu jamaa ti, m̀ mu balajaata kiliŋ ne ti, kaatu m̀ bee ka wo mbuuru kuŋ kiliŋo le talaa ñoo teema. 18 Ali ali hakiloolu bulandi Banisirayilankoolu la kuwo la! Fo moolu mennu ka sadaalu domo, ì maŋ niyo soto sadaajanidulaa* to baŋ? 19 Nte la ñiŋ kumoolu ye muŋ ne yitandi? Fo m be a fo kaŋ ne ko, domoroo meŋ diita jalaŋo la mu feŋ ne ti, waraŋ jalaŋo faŋo mu feŋ ne ti? 20 Hanii, jalambatulaalu ka ì la sadaalu* dii seetaani jawoolu le la, a maŋ ke Alla ti. M maŋ lafi, ali ye ke seetaani jawoolu kafuñoolu ti. 21 Ali te i miŋ noo la Maariyo la mindaŋo la, aniŋ seetaani jawoolu fanaa la mindaŋo. Ali te domoroo ke noo la Maariyo la taabuloo to, aniŋ seetaani jawoolu fanaa la taabuloo to. 22 Fo ǹ lafita Maariyo kiiliyandi la le baŋ? Fo ntolu le bambanta ate ti baŋ?
Yeesu noomalankoolu la firiŋo
23 A ka a fo le ko, “Ŋa siloo soto le ka kuwolu bee ke,” bari a maŋ ke ko, kuwolu bee ka nte nafaa le. “Ŋa siloo soto le ka kuwolu bee ke,” bari kuwolu bee buka n yiriwandi. 24 Moo kana a fansuŋ nafaa ñini, bari meŋ si beteyaa a siiñoo fee, a si wo ñini.
25 Ali feŋ-wo-feŋ domo, meŋ ka waafi subu waafidulaa to, bari ali kana ñininkaaroo ke sondomoo la kuwo kamma la. 26 Kaatu
“Bankoo mu Maariyo taa le ti,
aniŋ feŋ-wo-feŋ be a kaŋ.”
27 Niŋ lannabaloo ye ali buuñaatoo kumandi domoroo la, aduŋ ali lafita taa la, wo to ali si feŋ-wo-feŋ domo, a ye meŋ parendi ali ye, ali kana ñininkaaroo ke sondomoo la kuwo kamma la. 28 Bari niŋ moo doo ko ali ye ko, “Ñiŋ diita jalaŋo le la,” ali kana a domo wo moo la kuwo kamma la, meŋ ye a fo ali ye. Ali kana a domo sondomoo la kuwo kamma la. 29 M maŋ ñiŋ fo alitolu faŋo sondomoo la kuwo to, bari n ko, ali kana a domo wo moo le sondomoo la kuwo kamma, meŋ ye a fo ali ye.
Muŋ ne ye a tinna moo doolu sondomoo be n na firiŋo kiitindi la? 30 Niŋ n ka tenturoo dii n na domoroo la kuwo la, wo to muŋ ne ye a tinna kuu jawoolu si fo nte ma feŋolu to, ŋa tenturoo dii mennu ye. 31 Wo to domoroo, miŋo waraŋ feŋ-wo-feŋ, ali ka meŋ ke, ali si ì bee ke ka horomoo dii Alla la. 32 Ali kana feŋ ke, doolu si meŋ muta kasi ti, fo Yahuudoolu le mu baŋ, Jirisinkoolu waraŋ Alla la kafoo. 33 Nte fanaa ka a kata wo le ñaama ka moolu bee kontaanindi feŋolu bee to, n ka mennu ke. M maŋ tara m fansuŋ nafaa ñini kaŋ, bari jamaa la nafaa, fo ì si kiisa.