The Preaching of John the Baptist
(Matthew 3.1-12Mark 1.1-8John 1.19-28)
1 For 15 years Emperor Tiberius had ruled that part of the world. Pontius Pilate was governor of Judea, and Herod was the ruler of Galilee. Herod's brother, Philip, was the ruler in the countries of Iturea and Trachonitis, and Lysanias was the ruler of Abilene. 2 Annas and Caiaphas were the Jewish high priests.
At that time God spoke to Zechariah's son John, who was living in the desert. 3 So John went along the Jordan Valley, telling the people, “Turn back to God and be baptized! Then your sins will be forgiven.” 4 Isaiah the prophet wrote about John when he said,

“In the desert
someone is shouting,
‘Get the road ready
for the Lord!
Make a straight path
for him.
5 Fill up every valley
and level every mountain
and hill.
Straighten the crooked paths
and smooth out
the rough roads.
6 Then everyone will see
the saving power of God.’ ”

7 Crowds of people came out to be baptized, but John said to them, “You bunch of snakes! Who warned you to run from the coming judgment? 8 Do something to show that you really have given up your sins. Don't start saying you belong to Abraham's family. God can turn these stones into children for Abraham. 9 An ax is ready to cut the trees down at their roots. Any tree that doesn't produce good fruit will be cut down and thrown into a fire.”
10 The crowds asked John, “What should we do?”
11 John told them, “If you have two coats, give one to someone who doesn't have any. If you have food, share it with someone else.”
12 When tax collectors came to be baptized, they asked John, “Teacher, what should we do?”
13 John told them, “Don't make people pay more than they owe.”
14 Some soldiers asked him, “And what about us? What do we have to do?”
John told them, “Don't force people to pay money to make you leave them alone. Be satisfied with your pay.”
15 Everyone became excited and wondered, “Could John be the Messiah?”
16 John said, “I am just baptizing with water. But someone more powerful is going to come, and I am not good enough even to untie his sandals. He will baptize you with the Holy Spirit and with fire. 17 His threshing fork is in his hand, and he is ready to separate the wheat from the husks. He will store the wheat in his barn and burn the husks with a fire that never goes out.”
18 In many different ways John preached the good news to the people. 19 But to Herod the ruler, he said, “It was wrong for you to take Herodias, your brother's wife.” John also said Herod had done many other bad things. 20 Finally, Herod put John in jail, and this was the worst thing he had done.
The Baptism of Jesus
(Matthew 3.13-17Mark 1.9-11)
21 While everyone else was being baptized, Jesus himself was baptized. Then as he prayed, the sky opened up, 22 and the Holy Spirit came down upon him in the form of a dove. A voice from heaven said, “You are my own dear Son, and I am pleased with you.”
The Ancestors of Jesus
(Matthew 1.1-17)
23 When Jesus began to preach, he was about 30 years old. Everyone thought he was the son of Joseph. But his family went back through Heli, 24 Matthat, Levi, Melchi, Jannai, Joseph, 25 Mattathias, Amos, Nahum, Esli, Naggai, 26 Maath, Mattathias, Semein, Josech, Joda;
27 Joanan, Rhesa, Zerubbabel, Shealtiel, Neri, 28 Melchi, Addi, Cosam, Elmadam, Er, 29 Joshua, Eliezer, Jorim, Matthat, Levi;
30 Simeon, Judah, Joseph, Jonam, Eliakim, 31 Melea, Menna, Mattatha, Nathan, David, 32 Jesse, Obed, Boaz, Salmon, Nahshon;
33 Amminadab, Admin, Arni, Hezron, Perez, Judah, 34 Jacob, Isaac, Abraham, Terah, Nahor, 35 Serug, Reu, Peleg, Eber, Shelah;
36 Cainan, Arphaxad, Shem, Noah, Lamech, 37 Methuselah, Enoch, Jared, Mahalaleel, Kenan, 38 Enosh, and Seth.
The family of Jesus went all the way back to Adam and then to God.
Yaayaa Batiseerilaa la kawandoo
(Matiyu 3:1-12Maaka 1:1-8Yohana 1:19-28)
1 Rooma mansa* Tiberiyus la maraloo sanji taŋ niŋ luulunjaŋo la, Pontiyus Payileti le mu Yudeya tundoo la kumandaŋo ti nuŋ, Herodi le ye Kalilee bankoo mara, a dookewo Filipi ye Itureya niŋ Tirakoniti tundoolu mara, aduŋ Lisaniyas le ye Abilene tundoo mara. 2 Kabiriŋ Annas niŋ Kayifas mu piriisi* kuntii baalu ti, wo waatoo le mu, Alla la kumoo naata Yaayaa kaŋ, Jakariya dinkewo, meŋ sabatita keñewuloo* kono.
3 Yaayaa ye Yoridani Boloŋo maafaŋolu bee taama. A ka ñiŋ ne kawandi ko, “Ali tuubi, ali ye ali koo dii ali la junuboolu la, ali ye batisee*, fo Alla si yamfa ali la junuboolu la.” 4 A keta le ko a be safeeriŋ Annabilayi Yesaya la kitaaboo kono ñaameŋ:
“Moo kumakaŋo be sari kaŋ keñewuloo kono:
‘Ali mbeedoo parendi Maariyo ye,
ali a la silandiŋolu tembendi.
5 Wulumbaŋolu bee ye saareŋ,
konko baalu niŋ konkoriŋolu bee ye jii.
Sila jenkeriŋolu ye tiliŋ,
sila kaatibaloolu ye tembe.
6 Aduŋ hadamadiŋolu bee be Alla la kiisoo je la le.’ ”
7 Wo kamma la, Yaayaa diyaamuta kafu baa ye, mennu naata a kaŋ ka batisee. A ko, “Alitolu daŋari koorewo, jumaa le ye ali dandalaa ka bori Alla la kamfaa ma, meŋ ka naa? 8 Ali daajikoo yitandi, meŋ mu tuubi tooñaa ti. Ali kana a miira ali faŋ ye ko, ali mumu mu Iburayima le ti. Ŋa a fo ali ye, Alla si ñiŋ beroolu taa noo le ka ì ke Iburayima koomalankoolu ti. 9 Saayiŋ teeraŋo be laariŋ yirisuloolu to le fokabaŋ. Wo kamma la yiri-wo-yiri meŋ maŋ diŋ betoo diŋ, wo be kuntu la le, aduŋ a be fayi la dimbaa kono le ka jani.”
10 Bituŋ wo kafu baa ye Yaayaa ñininkaa ko, “Saayiŋ ǹ ñanta muŋ ne ke la?” 11 A ye ì jaabi ko, “Meŋ ye dendika fula soto, a si kiliŋo dii doo la, meŋ maŋ feŋ soto. Moo meŋ ye domori feŋolu soto, a ñanta a ke la wo le ñaama.” 12 Duwaañoolu fanaa naata Yaayaa kaŋ ne ka batisee. Ì ko a ye ko, “Karammoo, ntolu ñanta muŋ ne ke la?” 13 A ko ì ye ko, “Ali kana naamujoo tambindi, luwaa ye a landi ñaameŋ.” 14 Kelediŋolu fanaa ye Yaayaa ñininkaa ko, “Ntolu duŋ, ǹ ñanta muŋ ne ke la?” A ko ì ye ko, “Ali kana moolu la feŋolu diyaakuyaa taa, waraŋ silandiroo kono. Ali si wasa ali la joolu la.”
15 Moolu be i yillaariŋ a ma baake le. Ì bee tarata i miira kaŋ ì sondomoolu kono Yaayaa la kuwo la, fo tumandoo ate le mu Alimasiihu* ti baŋ. 16 Bari Yaayaa ye ì bee jaabi ko, “N ka ali batisee niŋ jiyo le la, bari meŋ ka naa, wo le la kuwo warata ka tambi nte la. M maŋ jari hani ka a la samatoolu firiŋ. Ate be ali batisee la niŋ Noora Kuliŋo le la, aniŋ dimbaa. 17 A la feerilaŋo be a buloo kono le ka kesoolu niŋ fuufulewolu bo ñoo to. Wo to le a be kesoolu ke la a la buntuŋo kono, bari a be fuufulewolu jani la dimbaa le la, meŋ buka faa noo.” 18 Aduŋ a la yaamari jamaa kono, Yaayaa ka kibaari betoo le kawandi moolu ye.
19 Bari Yaayaa ye Mansa Herodi jalayi, kaatu a ye a kotoomaa Filipi la musoo Herodiyas taa a bulu le, a ye a futuu, aduŋ a ye kuu jawu jamaa fanaa le ke. 20 Ñiŋ kuu kuruŋolu bee kaŋ, a naata Yaayaa soroŋ bunjawoo kono.
Yeesu la batisewo
(Matiyu 3:13-17Maaka 1:9-11)
21 Kabiriŋ moolu bee batiseeta, Yeesu fanaa batiseeta. Kabiriŋ a duwaata, saŋo yeleta, 22 aduŋ Noora Kuliŋo jiita naŋ a kaŋ, meŋ muluŋo be ko puraa. Bituŋ kumakaŋo naata bo saŋo santo ko, “Ite le mu n Kanu Dinkewo ti, n jusoo laata meŋ na kuwo la baake.”
Yeesu bonsuŋolu la saataroo
(Matiyu 1:1-17)
23 Kabiriŋ Yeesu be a la dookuwo dati la, a siyo be sanji taŋ saba maafaŋo le la. Moolu ye a miira, Yusufa dinkewo le mu.
Yusufa mu Heli dinkewo le ti. 24 Heli mu Matati dinkewo le ti. Matati mu Lewi dinkewo le ti. Lewi mu Meliki dinkewo le ti. Meliki mu Yannayi dinkewo le ti. Yannayi mu Yusufa dinkewo le ti. 25 Yusufa mu Matatiyas dinkewo le ti. Matatiyas mu Amosi dinkewo le ti. Amosi mu Nahumu dinkewo le ti. Nahumu mu Esili dinkewo le ti. Esili mu Nakayi dinkewo le ti. 26 Nakayi mu Maati dinkewo le ti. Maati mu Matatiyas dinkewo le ti. Matatiyas mu Semeyini dinkewo le ti. Semeyini mu Yoseki dinkewo le ti. Yoseki mu Yoda dinkewo le ti. Yoda mu Yowanani dinkewo le ti. 27 Yowanani mu Resa dinkewo le ti. Resa mu Serubabeli dinkewo le ti. Serubabeli mu Seyalitiyeli dinkewo le ti. Seyalitiyeli mu Neri dinkewo le ti. 28 Neri mu Meliki dinkewo le ti. Meliki mu Adi dinkewo le ti. Adi mu Kosamu dinkewo le ti. Kosamu mu Elimadamu dinkewo le ti. Elimadamu mu Eri dinkewo le ti. Eri mu Yosuwa dinkewo le ti. 29 Yosuwa mu Eliyesa dinkewo le ti. Eliyesa mu Yorimu dinkewo le ti. Yorimu mu Matati dinkewo le ti. Matati mu Lewi dinkewo le ti. 30 Lewi mu Simeyoni dinkewo le ti. Simeyoni mu Yahuuda dinkewo le ti. Yahuuda mu Yusufa dinkewo le ti. Yusufa mu Yonamu dinkewo le ti. Yonamu mu Eliyakimu dinkewo le ti. 31 Eliyakimu mu Meleya dinkewo le ti. Meleya mu Menna dinkewo le ti. Menna mu Matata dinkewo le ti. Matata mu Natani dinkewo le ti. Natani mu Mansa Dawuda dinkewo le ti.
32 Dawuda mu Yese dinkewo le ti. Yese mu Obedi dinkewo le ti. Obedi mu Bowasi dinkewo le ti. Bowasi mu Salimoni dinkewo le ti. Salimoni mu Nasoni dinkewo le ti. 33 Nasoni mu Amminadabu dinkewo le ti. Amminadabu mu Adimini dinkewo le ti. Adimini mu Arini dinkewo le ti. Arini mu Hesironi dinkewo le ti. Hesironi mu Peresi dinkewo le ti. Peresi mu Yahuuda dinkewo le ti. 34 Yahuuda mu Yaakuba dinkewo le ti. Yaakuba mu Isiyaaka dinkewo le ti. Isiyaaka mu Iburayima dinkewo le ti.
Iburayima mu Tera dinkewo le ti. Tera mu Nahori dinkewo le ti. 35 Nahori mu Seruki dinkewo le ti. Seruki mu Reyu dinkewo le ti. Reyu mu Peleki dinkewo le ti. Peleki mu Eberi dinkewo le ti. Eberi mu Sela dinkewo le ti. 36 Sela mu Kayinani dinkewo le ti. Kayinani mu Aripakisadi dinkewo le ti. Aripakisadi mu Semu dinkewo le ti. Semu mu Nuha dinkewo le ti. Nuha mu Lameki dinkewo le ti. 37 Lameki mu Metusela dinkewo le ti. Metusela mu Enoki dinkewo le ti. Enoki mu Yaredi dinkewo le ti. Yaredi mu Mahalaleli dinkewo le ti. Mahalaleli mu Kenani dinkewo le ti. 38 Kenani mu Enosi dinkewo le ti. Enosi mu Seti dinkewo le ti. Seti mu Adama dinkewo le ti. Adama mu Alla la daaroo le ti.