Fuite d’Élie au désert
V. 1-8: cf. (Ps 37:32-40; 91:9-12. Mt 4:11.) Ge 21:14-19.
1 Achab rapporta à Jézabel tout ce qu’avait fait Élie, et comment il avait tué par l’épée tous les prophètes. 2 Jézabel envoya un messager à Élie, pour lui dire: Que les dieux me traitent dans toute leur rigueur, si demain, à cette heure, je ne fais de ta vie ce que tu as fait de la vie de chacun d’eux! 3 Élie, voyant cela, se leva et s’en alla, pour sauver sa vie. Il arriva à Beer-Schéba, qui appartient à Juda, et il y laissa son serviteur. 4 Pour lui, il alla dans le désert où, après une journée de marche, il s’assit sous un genêt, et demanda la mort, en disant: C’est assez! Maintenant, Éternel, prends mon âme, car je ne suis pas meilleur que mes pères. 5 Il se coucha et s’endormit sous un genêt. Et voici, un ange le toucha, et lui dit: Lève-toi, mange. 6 Il regarda, et il y avait à son chevet un gâteau cuit sur des pierres chauffées et une cruche d’eau. Il mangea et but, puis se recoucha. 7 L’ange de l’Éternel vint une seconde fois, le toucha, et dit: Lève-toi, mange, car le chemin est trop long pour toi. 8 Il se leva, mangea et but; et avec la force que lui donna cette nourriture, il marcha quarante jours et quarante nuits jusqu’à la montagne de Dieu, à Horeb.
V. 9-18: cf. Ex 3:1, etc. Ro 11:1-5. És 49:4, És 5. Mt 14:31.
9 Et là, il entra dans la caverne, et il y passa la nuit. Et voici, la parole de l’Éternel lui fut adressée, en ces mots: Que fais-tu ici, Élie? 10 Il répondit: J’ai déployé mon zèle pour l’Éternel, le Dieu des armées; car les enfants d’Israël ont abandonné ton alliance, ils ont renversé tes autels, et ils ont tué par l’épée tes prophètes; je suis resté, moi seul, et ils cherchent à m’ôter la vie. 11 L’Éternel dit: Sors, et tiens-toi dans la montagne devant l’Éternel! Et voici, l’Éternel passa. Et devant l’Éternel, il y eut un vent fort et violent qui déchirait les montagnes et brisait les rochers: l’Éternel n’était pas dans le vent. Et après le vent, ce fut un tremblement de terre: l’Éternel n’était pas dans le tremblement de terre. 12 Et après le tremblement de terre, un feu: l’Éternel n’était pas dans le feu. Et après le feu, un murmure doux et léger. 13 Quand Élie l’entendit, il s’enveloppa le visage de son manteau, il sortit et se tint à l’entrée de la caverne. Et voici, une voix lui fit entendre ces paroles: Que fais-tu ici, Élie? 14 Il répondit: J’ai déployé mon zèle pour l’Éternel, le Dieu des armées; car les enfants d’Israël ont abandonné ton alliance, ils ont renversé tes autels, et ils ont tué par l’épée tes prophètes; je suis resté, moi seul, et ils cherchent à m’ôter la vie. 15 L’Éternel lui dit: Va, reprends ton chemin par le désert jusqu’à Damas; et quand tu seras arrivé, tu oindras Hazaël pour roi de Syrie. 16 Tu oindras aussi Jéhu, fils de Nimschi, pour roi d’Israël; et tu oindras Élisée, fils de Schaphath, d’Abel-Mehola, pour prophète à ta place. 17 Et il arrivera que celui qui échappera à l’épée de Hazaël, Jéhu le fera mourir; et celui qui échappera à l’épée de Jéhu, Élisée le fera mourir. 18 Mais je laisserai en Israël sept mille hommes, tous ceux qui n’ont point fléchi les genoux devant Baal, et dont la bouche ne l’a point baisé.
Élisée appelé à succéder à Élie comme prophète
V. 19-21: cf. Mt 4:18-22Mt 9:9.
19 Élie partit de là, et il trouva Élisée, fils de Schaphath, qui labourait. Il y avait devant lui douze paires de bœufs, et il était avec la douzième. Élie s’approcha de lui, et il jeta sur lui son manteau. 20 Élisée, quittant ses bœufs, courut après Élie, et dit: Laisse-moi embrasser mon père et ma mère, et je te suivrai. Élie lui répondit: Va, et reviens; car pense à ce que je t’ai fait. 21 Après s’être éloigné d’Élie, il revint prendre une paire de bœufs, qu’il offrit en sacrifice; avec l’attelage des bœufs, il fit cuire leur chair, et la donna à manger au peuple. Puis il se leva, suivit Élie, et fut à son service.
Eliya borita ka taa Sinayi Konkoo to
1 Mansa Ahabu ye kuwo bee fo a la musoo Yesebeli ye Eliya ye mennu ke, aniŋ a ye jalaŋ annabiyomoolu bee faa hawusaroo* la ñaameŋ. 2 Bituŋ Yesebeli ye kiilaa kii Eliya kaŋ, aduŋ a ye i kali a ye ko, “Allamaa alloolu ye kuu jawu laa n kaŋ, niŋ a ye a tara saama ñiŋ ñoŋ tumoo nte fanaa maŋ a ke ite la ko, i ye a ke wo alloolu la annabiyomoolu la ñaameŋ.”
3 Eliya silata baake, aduŋ a borita ka a niyo tankandi. Bituŋ a naata futa saatewo doo to daameŋ to mu Beeriseba ti, Yahuuda bankoo kaŋ. Bituŋ a ye a la dookuulaa tu wo saatewo to. 4 Ate faŋo taamata keñewuloo* kono tiloo muumewo la. A naata futa yirindiŋo ma, a siita a koto, aduŋ a duwaata fo a si faa. A ko, “Yaawe*, ñiŋ kuwo koleyaata le. Nte niyo taa. Niŋ nte faata faŋ wo le fisiyaata.” 5 Bituŋ a ye i laa yirindiŋo koto, a siinoota. Wo loodulaa to malaayikoo naata a ye a maa, a ko a ye ko, “Wuli i ye domoroo ke.” 6 A wulita, a ye a ñaa muruŋ-muruŋ, a ye mbuuru kuŋo je meŋ janita niŋ dimbaa keñemboo la aniŋ jiibindaariŋo a kuŋo daala. A ye domoroo ke, a ye i miŋ, bituŋ a ye i laa kotenke.
7 Wo koolaa, Yaawe la malaayikoo naata a kaŋ kotenke siiñaa fulanjaŋo la, a ye a maa, a ko a ye ko, “Wuli i ye domoroo ke, kaatu taamoo ñiŋ be koleyaa la i ye baake le.” 8 Wo le to Eliya wulita, a ye domoroo ke, a ye i miŋ. Domoroo ñiŋ ne ye a bambandi a la taamasiloo kaŋ fo tili taŋ naani aniŋ suuto taŋ naani ka taa Sinayi, Alla la konkoo to. 9 Kabiriŋ a futata jee, a taata duŋ berehuwo kono ka suutoo laa jee.
Yaawe fintita Eliya kaŋ
Bituŋ Yaawe la kumoo naata a kaŋ ka a fo a ye ko, “Eliya, i ka muŋ ne ke jaŋ?”
10 Bituŋ Eliya ye a jaabi ko, “Yaawe Alihawaa Maariyo*, nte ka tu looriŋ ite dammaa le la kuwo la waati-wo-waati. Banisirayilankoolu ye ì koo dii i la kambeŋo la le, ì ye i la sadaabodulaalu* boyi, aniŋ ì ye i la annabiyomoolu faa hawusaroo la. Nte dammaa doroŋ ne tuta jee, aduŋ saayiŋ ì lafita le ka nte fanaa faa.”
11 Wo to le Yaawe ko a ye ko, “Taa i ye loo konkoo kaŋ n ñaatiliŋo la. Kaatu nte Yaawe ka naa tambi le.” Bituŋ foño baa wulita meŋ ye konkoo feteŋ ka a fara, aniŋ a ye beroolu teyi ka ì janjandi Yaawe ñaatiliŋo la. Bari Yaawe maŋ tara wo foño baa kono. Foño baa tambiriŋ koolaa, banku jarajaroo keta, bari Yaawe maŋ tara banku jarajaroo kono. 12 Wo koolaa, dimbaa fanaa naata tambi, bari Yaawe maŋ tara dimbaa kono. Bituŋ kabiriŋ dimbaa tambita, kumakaŋo naata komeŋ dumburoo.
13 Kabiriŋ Eliya ye a moyi, a ye a la dendika baa biti a ñaa kaŋ, aduŋ a fintita berehuwo kono ka taa loo a daa to. Kumakaŋo ñiŋ ko a ye ko, “Eliya, i ka muŋ ne ke jaŋ?”
14 Bituŋ Eliya ye a jaabi ko, “Yaawe Alihawaa Maariyo, nte ka tu looriŋ ite dammaa le la kuwo ye waati-wo-waati. Banisirayilankoolu ye ì koo dii i la kambeŋo la le, ì ye i la sadaabodulaalu boyi, aduŋ ì ye i la annabiyomoolu faa hawusaroo la. Nte dammaa doroŋ ne tuta jee, aduŋ saayiŋ ì lafita le ka nte fanaa faa.”
15 Wo to le Yaawe ko a ye ko, “Muru i noo kaŋ, i ye taa keñewuloo to daameŋ to be Damasiku saatewo daala. Niŋ i futata jee, i si Hasayeli tomboŋ ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke mansa ti Aramu kunna. 16 I si Yehu fanaa tomboŋ Nimisi dinkewo, ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke mansa ti Banisirayila kunna. Aduŋ i si Elisa fanaa tomboŋ, Safati dinkewo, meŋ bota Abeli-Mehola, ka tuloo boŋ a kuŋo kaŋ ka a ke i noo to annabiyomoo ti. 17 Niŋ moo-wo-moo kanata Hasayeli la faaroo ma, Yehu be wo maarii faa la le, aduŋ niŋ moo-wo-moo kanata Yehu la faaroo ma, Elisa be wo maarii faa la le. 18 Bari wo ñaa-wo-ñaa m be moo wuli woorowula tu la Banisirayila kono baluuriŋ ne, moolu mennu maŋ sujudi Baali* jalaŋo ye waraŋ ka a sumbu.”
Eliya ye Elisa tomboŋ
19 Bituŋ Eliya bota wo dulaa to, a taata a futata Elisa ma, Safati dinkewo. Elisa be senoo ke kaŋ nuŋ ninsi peeri taŋ niŋ fula le la, aduŋ a faŋo le be peeri taŋ niŋ fulanjaŋo bayi kaŋ. Eliya taata a kaŋ, aduŋ a tambitoo ye a la dendika baa fayi Elisa kaŋ. 20 Bituŋ Elisa ye a la seneninsoolu bula teŋ ne, a borita Eliya nooma a ko a ye ko, “Dukaree m batu ŋa muru ka taa m baamaa niŋ m faamaa sumbu ka sara ì la, n si naa bula i nooma.” Eliya ko a ye ko, “Muru i ye taa, nte maŋ balaŋ i ma.”
21 Bituŋ Elisa bota a nooma, a muruta. A ye a la seneninsoolu taa a ye ì faa, a ye ì la yooku* dokoolu taa ka suboo tabi ì la. Bituŋ a ye a dii moolu la, ì ye a domo. Wo le to a taata ka bula Eliya nooma. A tarata a fee ka a maakoyi.