Musoolu ye Yeesu dandaŋ
1 Wo koolaa le, Yeesu tententa ka taa saatee baalu niŋ saateeriŋolu bee to. A ye Alla la mansabaayaa la kibaari betoo kawandi. A la saayibe taŋ niŋ fuloo be a fee, 2 ì niŋ musoo doolu, a ye mennu firiŋ seetaani jawoolu bulu nuŋ, a ye ì kendeyandi. Mariyaama Makadalena, Yeesu ye seetaani jawu woorowula bayi meŋ bala, wo fanaa be ì kono le, 3 aniŋ Yowanna, meŋ mu Mansa Herodi la dookuulaa Cusa la musoo ti, aniŋ Susanna niŋ musu jamaa. Ñiŋ musoolu ka ì la sotofeŋolu bo le ka Yeesu niŋ a la saayiboolu maakoyi.
Fiirilaa la mansaaloo
(Matiyu 13:1-9Maaka 4:1-9)4 Moolu bota naŋ saatewolu to taariŋ ka naa Yeesu kaŋ. Bituŋ kafu baa naata beŋ ñoo kaŋ, Yeesu ye mansaaloo fo ì ye ko: 5 “Fiirilaa kiliŋ ne nene taata a la fiifeŋ kesoolu fii. Kabiriŋ a be fiiroo la, kese doolu jolonta moolu la tambidulaa to. Bituŋ moolu dorita ì kaŋ, kunoolu ye ì domo. 6 Kese doolu jolonta beroolu le kaŋ. Kabiriŋ ì falinta, ì bee jaata, kaatu ì maŋ montoo soto. 7 Kese doolu jolonta ŋaniŋolu kono. Ì niŋ ŋaniŋolu falinta ñoo la, bari ŋaniŋolu ye ì dete, ì faata. 8 Bari kese doolu jolonta banku betoo le kaŋ. Ì falinta, aduŋ ì naata kese kemoolu bondi.” Kabiriŋ Yeesu pareeta diyaamoo la, a ko, “Meŋ ye tuloo soto ka moyiroo ke, a si a moyi.”
Mansaaloolu daliiloo
(Matiyu 13:10-17Maaka 4:10-12)9 Wo to le Yeesu la saayiboolu ye a ñininkaa ko, ñiŋ mansaaloo kotoo mu muŋ ne ti. 10 A ko, “Alla la mansabaayaa kulloolu diita alitolu le la ka ì loŋ, bari doolu ye, ì be maaboriŋ mansaaloolu le kono. Wo kamma la,
‘ì si juubeeroo ke, bari ì buka jeroo ke noo.
Ì si moyiroo ke, bari ì buka fahaamuroo ke noo.’
Yeesu ye mansaaloo firiŋ
(Matiyu 13:18-23Maaka 4:13-20)11 “Ñiŋ ne mu mansaaloo kotoo ti: Kesoo mu Alla la kumoo le ti. 12 Kesoolu mennu jolonta moolu la tambidulaa to, wo ka moolu la kuwo le yitandi, mennu ye kumoo moyi, bari Ibiliisa naata, a ye kumoo buusi ì sondomoolu kono, fo ì kana laa waraŋ ka kiisa.
13 “Kesoolu mennu jolonta beroolu kaŋ, wo ka moolu la kuwo le yitandi, mennu ye Alla la kumoo moyi, ì seewooriŋo ye a muta, bari a maŋ suloo soto ì sondomoolu kono. Ì laata fo waatindiŋ doroŋ. Kabiriŋ marisa kuwo naata, ì badalita. 14 Kesoolu mennu jolonta ŋaniŋolu kono, wo ka moolu la kuwo le yitandi, mennu ye kumoo moyi, bari baluwo la bataa kuwolu niŋ naafuloolu ñaaboo aniŋ niidiyaa kuwolu ka kesoolu dete le, aduŋ ì diŋolu buka moo. 15 Bari mennu jolonta banku betoo kaŋ, wo ka moolu la kuwo le yitandi, mennu ye kumoo moyi, ì ye a muta sondome betoo la, meŋ tilinta. Wolu le ka diŋ betoo diŋ muñoo kono.”
Lampoo la mansaaloo
(Maaka 4:21-25)16 “Moo buka lampoo mala ka a biti booloo la, waraŋ ka a ke laaraŋo koto. Bari a ka a ke lampu looraŋo le kaŋ, fo moolu mennu dunta si maloo je. 17 Feŋ te maaboriŋ, meŋ te lankenema la, feŋ te kulloo kono, meŋ te finti la kenebaa to. 18 Wo to ali ali hakiloo tu, ali ka i lamoyi ñaameŋ. Moo meŋ ye feŋ soto, doo be dii la wo le la. Bari moo meŋ maŋ feŋ soto, hani a ye meŋ muta a taa ti, wo faŋo be buusi la a la le.”
Yeesu baamaa niŋ a baadiŋolu
(Matiyu 12:46-50Maaka 3:31-35)19 Wo to le Yeesu baamaa niŋ a doomaalu naata a kaŋ, bari ì maŋ futa noo a ma kafoo la siyaa kamma la. 20 Moo doolu ko Yeesu ye ko, “I baamaa niŋ i doomaalu be looriŋ banta. Ì lafita ka i je.” 21 Bari Yeesu ye ì jaabi ko, “Nte baamaa niŋ m baadiŋolu mu moolu le ti, mennu ye Alla la kumoo moyi, aduŋ ì ka a ke a ñaama.”
Yeesu ye foño baa tenkundi
(Matiyu 8:23-27Maaka 4:35-41)22 Luŋ doo le la, Yeesu ko a la saayiboolu ye ko, “Ali ŋà taa, ŋà baa teyi ka taa a kara doo la.” Bituŋ ì dunta kuluŋo kono ka taa. 23 Biriŋ kuluŋo be taa kaŋ, Yeesu ye i laa, a siinoota. Foño baa naata wuli baa kono fo kuluŋo be naa faa la niŋ jiyo la, ì tarata wo mantooroo kono. 24 Bituŋ ì naata a kaŋ ka a kuniŋ ko, “M̀ Maarii, m̀ Maarii, m̀ be kasaara kaŋ ne!” Wo to le a kuninta, a wulita, a ye foñoo niŋ jiibaliŋ saŋarariŋolu jalayi, wo to le ì tenkunta tek. 25 Bituŋ Yeesu ko ì ye ko, “Ali la lannoo lee?” Ì silata aniŋ ì jaakalita fanaa. Ì ko ñoo ye ko, “Jumaa le mu ñiŋ ti, meŋ ka foñoo niŋ jiibaliŋolu yaamari, aduŋ ì ka a la yaamaroo muta?”
Yeesu ye seetaanitoo kendeyandi
(Matiyu 8:28-34Maaka 5:1-20)26 Bituŋ Yeesu niŋ a la saayiboolu futata Kerasene tundoo kaŋ, meŋ be baa kara doo la ka bo Kalilee. 27 Kabiriŋ Yeesu fintita kuluŋo kono, a loota tintoo kaŋ doroŋ, kewo doo le ye a benduŋ jee, seetaani jawoolu be meŋ na. A bota saatewo kono, aduŋ a meeta, a buka dendikoo duŋ. A maŋ tara sabatiriŋ buŋo kono, bari a ka sabati berehuwolu le kono, ì ka moolu baadee daameŋ to. 28 Kabiriŋ a ye Yeesu je, a wuurita, a ye i fayi Yeesu siŋolu to, a sarita santo ko, “I be muŋ ne ke la nte la, Yeesu, Alla Mansa Tallaa Dinkewo? Ŋa i daani, kana n toora.” 29 A ye ñiŋ fo le, kaatu Yeesu ye seetaani jawoo yaamari ka finti a kono. Waati jamaa seetaani jawoo ka ñiŋ kewo boyindi le fo ì ka a kanta, ì ka a siti neejoloolu niŋ kutiŋolu la, bari a ka wolu kuntu le. Seetaani jawoo naata a bayi dulaa kiideeriŋo to.
30 Yeesu naata a ñininkaa ko, “Ite too ndii?” A ko, “N too mu ‘Jamaa’ le ti.” A ye wo fo, kaatu seetaani jamaa le be a kono. 31 Aduŋ ì ye Yeesu daani, fo a kana ì bayi dinka dambaloo kono. 32 Wo waatoo la, seewu kooree baa le tarata daañinoo la konko jindaa la jee. Wo to le seetaani jawoolu ye Yeesu daani, fo a si ì bula ka taa ñiŋ seewoolu kono, bituŋ a sonta. 33 Wo to le seetaani jawoolu bota kewo kono ka duŋ seewoolu kono. Aduŋ seewu kooree bee borita ka jii konko jindaa la, ì naata joloŋ baa kono. Ì bee faata jiyo kono jee.
34 Kabiriŋ seewu kantalaalu ye ñiŋ kuwo je, ì borita, ì ye kuwo bee saata saatewo kono, aniŋ a dandaŋolu to. 35 Wo to le moolu naata ka a juubee, meŋ keta. Kabiriŋ ì naata Yeesu kaŋ, ì ye kewo ñiŋ tara siiriŋ Yeesu siŋolu daala, seetaani jawoolu bota meŋ bala. Saayiŋ duŋ feŋolu be a la, aduŋ a sondomoo seyita a ñaama. Bituŋ ì silata. 36 Aduŋ moolu mennu ye a je, ì ye a saata doolu ye, seetaanitoo kendeyaata ñaameŋ. 37 Wo to le Kerasene niŋ a dandanna moolu bee ye Yeesu daani, fo a si bo jee, kaatu ì silata baake le. Bituŋ a dunta kuluŋo kono, a muruta.
38 Wo kewo, seetaani jawoolu bota meŋ bala, a ye Yeesu daani ko, a lafita ka tara a fee. Bari Yeesu ko a ye ko, 39 “Taa i la suwo kono, i ye a fo, Alla ye kuu baa meŋ ke i ye.” Wo to le kewo taata, a ye a fo saatewo bee kono, Yeesu ye kuu baa meŋ ke a ye.
Yayirus dimmusoo niŋ musu kuurantoo
(Matiyu 9:18-26Maaka 5:21-43)40 Kabiriŋ Yeesu muruta, moo jamaa ye a benduŋ, kaatu ì bee le be a batu kaŋ nuŋ. 41 Bituŋ kewo doo naata, ì ka a fo meŋ ye Yayirus. Ate mu diina bendulaa* la maralilaa le ti. A ñoyita Yeesu siŋolu to. A ye a daani, fo a si naa a la buŋo to, 42 kaatu a dimmusu kiliŋo meŋ ye sanji taŋ niŋ fula soto, a be faa kaŋ ne.
Kabiriŋ Yeesu be taa kaŋ Yayirus yaa, moolu ye ñoo ñoriŋ-ñoriŋ a kaŋ. 43 Musoo doo le tarata jee, yeleboŋ kuuraŋo be meŋ na fo sanji taŋ niŋ fula. A ye a la sotofeŋolu bee le duŋ jaaraloo kunna, moo maŋ a kendeyandi noo. 44 Bituŋ a naata Yeesu kooma kafoo kono, a ye Yeesu la waramboo tuloo maa. Wo loo niŋ baroo teema, a la yeleboŋo loota.
45 Wo to le Yeesu ye ñininkaaroo ke ko, “Jumaa le ye m maa?” Kabiriŋ ì bee balanta, Pita ko a ye ko, “M Maarii, moo jamaa le ye i muru, aduŋ ì be ñoo ñoriŋ-ñoriŋ kaŋ i kaŋ!” 46 Bari Yeesu ko, “Moo doo le ye m maa, kaatu ŋa a kalamuta ko, semboo le bota m bala.”
47 Kabiriŋ musoo ye a je ko, a te maabo noo la, a jarajaratoo naata, a ye a faŋ fayi Yeesu siŋolu to. Wo to le a ye a fo moolu bee ñaa la, meŋ ye a tinna a ye a maa, aniŋ a kendeyaata ñaameŋ wo loodulaa to. 48 Bituŋ Yeesu ko a ye ko, “N dimmusoo, i la lannoo le ye i kendeyandi. Taa kayira kono!”
49 Kabiriŋ Yeesu be diyaamu kaŋ, kewo doo naata ka bo maralilaa Yayirus yaa ka a fo a ye ko, “I dimmusoo faata le. Kana karammoo batandi kotenke.” 50 Kabiriŋ Yeesu ye a moyi, a ko Yayirus ye ko, “Kana sila, laa doroŋ, aduŋ a be kendeyaa la le.”
51 Kabiriŋ Yeesu futata buŋo to, a maŋ soŋ, hani moo kiliŋ ye duŋ jee, fo Pita, Yohana, Yankuba aniŋ sunkutundiŋo faamaa niŋ a baamaa. 52 Moolu bee be kumboo niŋ woosiyo la sunkutoo la kuwo kamma la, bari Yeesu ko ì ye ko, “Ali kana kumboo! A maŋ faa, a be siinoo le la.” 53 Bituŋ ì naata jele a la, kaatu ì ye a loŋ ne ko, a faata le. 54 Bari Yeesu ye a buloo muta, a ye a kumandi ko, “Sunkutoo, wuli!” 55 Bituŋ a niyo muruta a kaŋ, wo loo niŋ baroo teema a wulita. Bituŋ Yeesu ye ì yaamari ka domoroo dii a la. 56 A wuluulaalu kaawata baake, bari Yeesu ye ì dandalaa baake ko, ì kana a saata moo ye, meŋ keta.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
