Abimeleki la mansayaa
1 Yerubaali meŋ mu Kideyoni ti, a dinkee Abimeleki taata a baamaa baarinkewolu yaa, aniŋ a baamaa la kaabiila moo koteŋolu, Sekemu saatewo to. A ko ì ye ko, 2 “Ali Sekemu saatee moolu bee ñininkaa, meŋ beteyaata ali fee, fo Kideyoni dinkee taŋ woorowula bee ye ali mara baŋ, waraŋ kee kiliŋ? Ali si ñiŋ kalamuta ko, nte mu ali yeloo le ti.” 3 Kabiriŋ a baamaa baarinkewolu ye a la ñiŋ kumoo bee futandi Sekemunkoolu ma, ì bee naata soŋ Abimeleki ma, kaatu ì ye a je le ko, ate le mu ì baadiŋo ti. 4 Ì ye kodiforo kuntu taŋ woorowula dii a la ka bo buŋo to, ì ka Baali-Beriti jalaŋo batu daameŋ. Abimeleki ye ñiŋ kodiforo kuntu taŋ woorowuloo le taa, a ye moo kenseŋolu joo a la. Bituŋ wolu bulata a nooma. 5 A taata a faamaa la suwo kono Ofura. A ye a faadiŋolu faa bere baa doo kaŋ, mennu mu Kideyoni dinkee taŋ woorowuloo ti. Yotamu, Kideyoni dinkee labaŋo, wo dammaa le kanata, kaatu ate maabota le. 6 Bituŋ Sekemunkoolu, aniŋ mennu be Beti-Millo, benta ka taa Abimeleki toloo mansa ti yiri baa doo le koto, meŋ be looriŋ Sekemu saatewo daala.
Yotamu la mansaaloo
7 Kabiriŋ ì ye ñiŋ fo Yotamu ye, a seleta santo Kerisimu Konkoo kaŋ, a sarita, a ko ì ye ko, “Ali i lamoyi n na, alitolu Sekemunkoolu, i si a je, Alla si i lamoyi ali fanaa la.
8 “Luŋ kiliŋ, yiroolu benta ka mansa tomboŋ ì kono, meŋ be ì mara la. Ì naata a fo olifu* yiroo ye ko, ‘Ite ye ke ǹ na mansa ti.’
9 “Bari olifu yiroo ko ì ye le ko, ‘Fo nte be n dahaa la tulu kende bondoo la le baŋ, meŋ ka buuñaa dii Alla niŋ hadamadiŋolu la, ka ke kantiyo doroŋ ti yiroolu ye?’
10 “Yiroolu naata a fo sootoo ye ko, ‘Ite ye naa ke ǹ na mansa ti.’
11 “Bari sootoo ko ì ye le ko, ‘Fo nte be n dahaa la diŋ diimaa kewo la le baŋ, ka taa ke kantiyo doroŋ ti yiroolu ye?’
12 “Bituŋ yiroolu ko wayini* yiroo ye ko, ‘Ite ye naa ke ǹ na mansa ti.’
13 “Bari wayini yiroo ko ì ye le ko, ‘Fo nte be n dahaa la wayini bondoo la le baŋ, meŋ ka Alla niŋ hadamadiŋolu kontaanindi, ka taa ke kantiyo doroŋ ti yiroolu ye?’
14 “Labaŋo la, yiroolu bee naata a fo ŋaniŋ suŋo ye ko, ‘Ite ye naa ke ǹ na mansa ti.’
15 “Ŋaniŋ suŋo ko yiroolu ye ko, ‘Niŋ a ye a tara ali lafita nte le toloo la ka ke ali la mansa ti, wo to ali naa ali faŋ karafa n dubeŋo koto. Niŋ wo nte, dimbaa si bo m bala, a ye Libanooni sedari* yiroolu bee mala!’
16 “Wo to saayiŋ, ka Abimeleki ke mansa ti, wo mu kuu tilindiŋo le ti baŋ, aniŋ buuñaa? Ali ye kuu kendoo le ke Kideyoni ye baŋ, aniŋ a la dimbaayaa moolu? Ali ye a la ñiiñaa juloo le joo baŋ? 17 M faamaa le ye keloo ke ali ye. A ye a niyo le laa ka ali bondi Midiyaninkoolu bulu. 18 Bari bii tiloo la, ali ye m faamaa la dimbaayaa moolu jamfaa le. Ali ye a dinkewolu bee faa, dinkee taŋ woorowula bere kiliŋo kaŋ. Ali ye Abimeleki, a la jommusoo dinkewo ke Sekemu saatee moolu la mansa ti, kaatu ali baadiŋo le mu a ti. 19 Niŋ a ye a tara ali ye kuu kendoo niŋ kuu tilindiŋo le ke Kideyoni la, wo to ali kontaani Abimeleki la kuwo la, a fanaa ye kontaani ali la kuwo la. 20 Bari niŋ ali maŋ kuu tilindiŋo le ke, Allamaa dimbaa ye bo naŋ Abimeleki bala, a ye Sekemu saatee moolu bee jani, aniŋ Beti-Millo. Allamaa dimbaa ye bo naŋ Sekemu saatee moolu bala, aniŋ Beti-Millo, a ye Abimeleki jani.”
21 Kabiriŋ Yotamu ye ñiŋ kumoo fo, a borita. A borita a kotoomaa Abimeleki ma ka taa Beeri. Bituŋ a sabatita jee.
Sekemunkoolu muritita Abimeleki ma
22 Abimeleki ye Banisirayilankoolu mara le fo sanji saba. 23 Wo waatoo le mu, Alla naata seetaani kuu jawoo duŋ Abimeleki niŋ Sekemunkoolu teema, ì naata muriti Abimeleki ma. 24 Ñiŋ keta le ka ke Abimeleki ye julujoo ti, a la kuu jawu kewo kaŋ, a ye meŋ ke ka Kideyoni dinkee taŋ woorowuloo faa. Sekemunkoolu fanaa be jarabi kuwo soto la le, kaatu itolu le ye semboo dii a la, ka a faadiŋolu faa. 25 Sekemunkoolu ye kewolu taa ka deleŋo laa Abimeleki la kuwo kamma konkoolu santo. Ì ka moolu la feŋolu ñapinkaŋ, mennu ka tambi niŋ jee la. Ñiŋ kuwo kibaaroo naata futa Abimeleki ma.
26 Kaali, Ebedi dinkewo, niŋ a baadiŋolu naata, ì dunta Sekemu. Bituŋ Sekemunkoolu naata ì jikoo loo a kaŋ. 27 Ì taata ì la kunkoolu to, ì ye yiridiŋolu kati ka bo ì la wayini kankaŋolu kono, ì ye ì dori. Bituŋ ì naata feetoo ke. Ì taata ì la jalaŋ batudulaa to ka domoroo ke aniŋ ka miŋ feŋolu miŋo. Bituŋ ì ye Abimeleki danka. 28 Kaali, Ebedi dinkewo kumata ko, “Muŋ ne be a tinna la, ntolu, Sekemunkoolu be bula la Abimeleki nooma? Fo ate le mu jumaa ti? Ate le mu Kideyoni dinkewo ti, a ye ñiŋ Sebuli le ke a noomalankoo ti ka ntolu mara. A be beteyaa la le, niŋ ali bulata Hamori koomalankoolu nooma, meŋ ye ñiŋ saatewo loo. Muŋ ne be a tinna la, ntolu be Abimeleki nooma la? 29 Niŋ ñiŋ moolu be nte doroŋ ne la maroo to, wo to m be Abimeleki bayi la le. M be a fo la a ye le, a ye a la kelediŋolu lafaa, a ye finti naŋ keloo la.”
30 Kabiriŋ Sebuli meŋ be saatewo ñiŋ mara kaŋ, ye Kaali, Ebedi dinkewo la ñiŋ kumoo moyi, a jusoo bee bota. 31 A ye kiilaalu kii Abimeleki ye Aruma, ka a fo a ye ko, “Kaali, Ebedi dinkewo, aniŋ a baadiŋolu naata Sekemu, aduŋ ì be saatewo bee duŋ kaŋ ñoo to i kooma le. 32 Wo kamma la, taa suutoo, i niŋ kelediŋ kafoolu, mennu be i bulu, ali ye biti kenoolu kono ka maabo jee. 33 Bituŋ soomandaa juunoo, niŋ tiloo bota doroŋ, i ye wuli, i ye saatewo ñiŋ ñapinkaŋ. Niŋ Kaali niŋ a la kelediŋ kafoolu fintita naŋ ka i kele, i niŋ ì ye duŋ ñoo la, i semboo daŋo la.”
34 Bituŋ Abimeleki aniŋ a la kelediŋ kafoolu wulita suutoo, ì ye ñoo talaa siidulaa naani ti, ì bitita ka Sekemunkoolu batu. 35 Kabiriŋ Kaali, Ebedi dinkewo fintita naŋ banta, a taata loo saatewo dundaŋ daa* le to. Abimeleki niŋ a la kelediŋ kafoolu kirimbaasita naŋ ka bo ì la delendiri dulaa to.
36 Bituŋ kabiriŋ Kaali ye ì je, a ko Sebuli ye ko, “N ko, moolu le ka naa duuma ka bo konkoo santo!” Bituŋ Sebuli ko a ye ko, “I ye mennu je, wolu maŋ ke moolu ti, niiniyolu doroŋ ne mu konkoolu santo.”
37 Kaali diyaamuta kotenke, a ko, “Fo i maŋ a je? Moolu le ka naa duuma ka bo konkotundoo* kaŋ, aduŋ kafu doo moolu, wolu be siloo le kaŋ naŋ, yiroo be daameŋ, ì ka batuutaa kuwolu ke meŋ koto.” 38 Bituŋ Sebuli ko a ye ko, “I la kuma baa foo nafaa lee saayiŋ? Ite meŋ ko, ‘Abimeleki mu jumaa le ti, meŋ be a tinna la m̀ be bula la a nooma?’ Fo ñinnu le maŋ ke kelediŋ kafoolu ti baŋ, i ka mennu tooñee? Saayiŋ finti banta, i niŋ ì ye kele.”
39 Bituŋ Kaali fintita naŋ, a ye Sekemunkoolu ñaatonkayaa ka Abimeleki kele. 40 Abimeleki ye a bayi, a ye i bori wo ñaato. Moo jamaa baramatoo tarata laariŋ ka taa fo saatewo dundaŋ daa to la. 41 Wo le to Abimeleki tuta Aruma. Bituŋ Sebuli ye Kaali niŋ a baadiŋolu bayi, ì kana sabati Sekemu kotenke.
Abimeleki ye Sekemu saatewo kele, a ye jee tiñaa
42 Wo saamoo, Sekemunkoolu taata ì la kunkoolu to. Kabiriŋ ì ye ñiŋ fo Abimeleki ye, 43 a ye a la kelediŋ kafoolu bendi, a ye ì talaa siidulaa saba ti. Ì taata biti kenekoomoolu to ka ì batu jee. Kabiriŋ a ye juubeeroo ke, a ye moolu je naa kaŋ ka bo saatewo kono. A kirimbaasita ì kaŋ, a ye ì faa. 44 Abimeleki niŋ a la kelediŋ kafoo kirimbaasita ñaato. Ì taata loo saatewo dundaŋ daa to ka jee muta. Bituŋ ñiŋ kafu fula doo, wolu kirimbaasita moolu kaŋ, mennu bee be kunkoolu to, ì ye ì bee faa. 45 Abimeleki ye saatewo ñiŋ kele wo luŋ tiloo bee la, a ye saatewo taa, a ye a moolu bee faa, mennu be jee. A ye saatewo bee tiñaŋ-tiñaŋ, a ye koo janjaŋ a bee to.
46 Kabiriŋ Sekemu kewolu, mennu be tatoo kono, bee ye ñiŋ moyi, ì dunta niŋ bankukono siloo la, meŋ be Baali-Beriti jalaŋ batudulaa duuma. 47 Ì ye a fo Abimeleki ye le ko, kewolu mennu bee be Sekemu tatoo kono, ì benta ñoo kaŋ ne. 48 Wo le to Abimeleki taata fo Salimoni Konkoo to, a niŋ a la kelediŋ kafoo bee, meŋ be a bulu. Abimeleki ye teeraŋo taa, a ye yiribuloo kuntu, a ye a sika, a ye a laa a kaboo kaŋ. Bituŋ a ko a la kelediŋ kafoo moolu ye ko, “Ali ye n je, ŋa meŋ ke teŋ, ali fanaa ye wo ke katabake.” 49 Wo to le mu, a la kelediŋ kafoo moo bee kiliŋ-kiliŋ naa ye yiribuloo kuntu, ì ye a nooma. Ì taata ì laa tata dinkoo daa kaŋ. Bituŋ ì ye dimbaa laa a la, fo moolu mennu bee be Sekemu tatoo ñiŋ kono si faa. Moo wuli kiliŋ, musoolu niŋ kewolu bee faata.
Abimeleki la kasaaroo
50 Bituŋ Abimeleki taata Tebesi, a ye daakaa loo a kamma, a ye jee taa. 51 Tata bambandiŋo doo le be saatewo kono jee. Bituŋ saatewo kewolu niŋ musoolu bee, aniŋ a moo kummaalu borita jee, ì ye ì faŋ soroŋ konoto. Bituŋ ì seleta tatoo ñiŋ santo.
52 Abimeleki naata tatoo ñiŋ to ka jee kele. A naata fo tatoo dundaŋ daa to ka dimbaa duŋ a la. 53 Bari musoo doo le ye tuurilaŋ beroo fayi Abimeleki kaŋ. Wo taata a maa a kuŋo to, a ye a kuŋ mirandiŋo teyi. 54 Wo loo niŋ baroo teema, a ye keendiŋo kumandi, meŋ be a la kelejooraŋolu samba kaŋ. Bituŋ a ko wo ye ko, “I la hawusaroo* taa i ye m faa, i si a je moolu te a fo la ko, ‘Musoo le ye a faa.’ ” Bituŋ keendiŋo ñiŋ fanaa ye a soo, a faata. 55 Kabiriŋ Banisirayilankoolu ye a je ko, Abimeleki faata le, ì bee seyita suwo kono.
56 Alla ye juloo joo Abimeleki to teŋ ne, a ye kuu jawoo meŋ ke a faamaa la ka a faadiŋolu moo taŋ woorowula bee faa. 57 Aduŋ Alla ye Sekemunkoolu la kuu jawoo murundi ì faŋolu le kaŋ, Yotamu, Kideyoni dinkewo la dankaroo mutata ì ma.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
