Iburayima la dookuulaa ye musoo ñini Isiyaaka ye
1 Saayiŋ Iburayima keebaayaata le, a kotoota le famfaŋ, aduŋ Yaawe* neemata a ma feŋo bee le la. 2 Bituŋ a ko a la suukono dookuulaa kuntiyo ye, meŋ marata a la feŋolu bee ma ko, “I buloo laa n kenoo kaŋ, 3 ŋa i kalindi Yaawe la, saŋo niŋ bankoo Maarii ko, i te musoo ñini la n dinkewo ye ka bo Kanaaninkoolu dimmusoolu kono, n niŋ mennu be siiriŋ. 4 Taa n na bankoo kaŋ, m baadiŋolu yaa, i ye musoo ñini n dinkewo Isiyaaka ye jee.”
5 Bituŋ dookuulaa ñiŋ ko a ye ko, “Saayiŋ, niŋ musoo ñiŋ maŋ paree ka naa ñiŋ bankoo kaŋ jaŋ duŋ, fo n si i dinkewo murundi bankoo ñiŋ kaŋ baŋ, i bota daameŋ?”
6 Iburayima ko a ye ko, “A je ko, n dinkewo kana muru jee. 7 Yaawe, Arijana Maarii, meŋ ye m bondi naŋ m faamaa yaa, aniŋ n wuluu bankoo kaŋ, a diyaamuta n ye, a kalita n ye ko, a be ñiŋ bankoo dii la n koomalankoolu le la. Wo le be a la malaayikoo kii la i ñaato, i ye musoo ñini n dinkewo ye jee. 8 Bari niŋ musoo ñiŋ maŋ paree ka bula i nooma, wo to i be firiŋ na ñiŋ laahidoo ma le. Bari kuu kiliŋ doroŋ, kana n dinkewo murundi jee.”
9 Wo le to dookuulaa ñiŋ ye a buloo laa a maarii Iburayima kenoo kaŋ, a kalita a ye ñiŋ kuwo la. 10 Bituŋ a ye a maarii Iburayima la ñonkome taŋ niŋ soorifeŋ buuñaariŋ koteŋolu taa. Bituŋ a wulita ka taa Aramu-Naharayimu, Nahori la saatewo to.
11 Kabiriŋ a futata, a ye ñonkomoolu ñoyindi koloŋ daala saatewo kooma, wulaarantiloo la, waatoo meŋ na musoolu ka taa jiibiyo la. 12 Bituŋ a duwaata ko, “Yaawe, m maarii Iburayima la Alla, sooneeyandiri ke n ye kuwo ñiŋ na bii, i ye kanu bambaloo yitandi m maarii Iburayima la. 13 M fele looriŋ koloŋ daala jaŋ, aduŋ saatewo dimmusoolu be finti kaŋ jiibiyo la. 14 M be kiliŋ daani la ì kono, ka a fo a ye ko, ‘I la dumboo laamandi n ye, i ye n so ŋa m miŋ.’ Niŋ a sonta, a ko n ye, ‘Haa, i miŋ,’ aniŋ a ko n ye, ‘M be jiyo dii la i la ñonkomoolu fanaa la le, ì ye i miŋ,’ wo ye ke moo ti, i ye meŋ tomboŋ i la dookuulaa Isiyaaka ye. M be a loŋ na wo le to ko, i ye i la kanu bambaloo yitandi m maarii la le.”
15 Janniŋ a be paree la duwaa la, Rebeka fintita naŋ, dumboo be looriŋ a sañoo kaŋ. Rebeka mu Betuweli dimmusoo le ti, Milika dinkewo, Milika, meŋ mu Nahori la musoo ti, Iburayima doomaa. 16 Ñiŋ sunkutoo mu sunkutu ñiimaa baa le ti, aduŋ sunkutu kee lombaloo le mu, kee nene maŋ a loŋ musu ti foloo. A taata koloŋo to, a ye a la dumboo bii. Kabiriŋ a be muru kaŋ, 17 Iburayima la dookuulaa ñiŋ niŋ boroo ye a benduŋ. A ko a ye ko, “Dukaree, n so ŋa jiiriŋ haabu i la dumboo kono.”
18 Bituŋ sunkutoo ñiŋ ko a ye ko, “M maarii, i miŋ.” Kataba kiliŋ a ye a la dumboo jindi a buloo kaŋ, a ye a laamandi, a ye jiyo dii a la, a ye i miŋ. 19 Kabiriŋ sunkutoo ñiŋ ye jiyo dii a la fo ka paree, a ko a ye ko, “M be jiyo dii la i la ñonkomoolu fanaalu la le, fo ì bee ye i miŋ.” 20 Wo le to a ye a la dumboo jiyo bee yelema beeyaŋ mindulaa kono, a niŋ boroo muruta koloŋo to ka taa jiyo bii kotenke. Bituŋ a ye jiyo bii a la ñonkomoolu bee ye.
21 Kewo ñiŋ be deyiriŋ, a be a koroosi kaŋ. A be i miira kaŋ fo Yaawe ye sooneeyandiri ke kuwo ñiŋ na le baŋ, meŋ mu a la taamoo daliiloo ti. 22 Kabiriŋ ñonkomoolu pareeta miŋo la, Iburayima la dookuulaa ñiŋ ye sani nuntokonnaa daa jawu baa dii a la, aniŋ sani bulutotaa kulimaa fula. 23 Bituŋ a ko a ye ko, “A fo n ye, ite mu jumaa le dimmusoo ti. Laadulaa te i faamaa la buŋo kono baŋ, n si suutoo laa noo daameŋ?”
24 Sunkutoo ñiŋ ko a ye ko, “Nte mu Betuweli dimmusoo le ti, Milika dinkewo, a ye meŋ wuluu Nahori la.” 25 A tententa ka a fo ko, “Ŋà laadulaa soto ali ye le, aniŋ ali la beeyaŋolu. Aduŋ beeyaŋ domori jamaa be jee le fanaa.”
26 Iburayima la dookuulaa ñiŋ sujudita, a ye Yaawe batu. 27 A ko, “Tentoo be Yaawe ye, m maarii Iburayima la Alla, meŋ maŋ i dahaa a la kanu bambaloo aniŋ tiliŋo yitandi la m maarii la. Yaawe le ye n kenkeŋ ka taa m maarii Iburayima baadiŋolu la buŋo to.”
28 Bituŋ sunkutoo ñiŋ borita suwo kono, a ye ñiŋ kuwolu fo a baadiŋolu ye. 29-30 Rebeka ye baarinkewo doo le soto, ì ka a fo meŋ ye Labani. Kabiriŋ a ñiŋ baarinkewo ye konnaa je a baarimmusoo nuŋo to, aniŋ bulutotaalu a bulukaŋolu to, aniŋ a ye a la kumoo fanaa moyi, kewo ñiŋ ye meŋ fo a ye, a taata kewo ñiŋ kaŋ koloŋo to. Kabiriŋ a futata kewo ñiŋ ma, a ye a tara looriŋ ñonkomoolu le bala koloŋo to. 31 Bituŋ a ko a ye ko, “Naa ŋà taa suwo kono. Ite mu kee le ti, Yaawe neemata meŋ ma. Muŋ ne ye a tinna i be looriŋ jaŋ? Ŋa laadulaa parendi i ye le n na buŋo kono, aduŋ dulaa be jee le fanaa i la ñonkomoolu ye.”
32 Wo le to kewo ñiŋ tambita buŋo kono. Bituŋ Labani ye dunoolu jindi a la ñonkomoolu kaŋ, a ye ñaamoo dii a la, ka a dii a la ñonkomoolu la. Bituŋ a ye jiyo dii a la aniŋ a la kewolu, a niŋ mennu be siloo kaŋ, ka ì siŋolu kuu. 33 Kabiriŋ ì ye domoroo samba a ye naŋ ka a domo, a kumata ì ye ko, “N te domoroo ke la, fo niŋ ŋa n na siloo dantee.” Bituŋ Labani ko a ye ko, “A fo!”
34 Bituŋ a naata a fo ko, “Nte mu Iburayima la dookuulaa le ti. 35 Yaawe neemata m maarii ma baake le, aduŋ a ye fankoo soto le. Yaawe ye saajiyolu dii a la, baalu, ninsoolu, sanoo niŋ kodiforoo, jommusoolu niŋ jonkewolu, ñonkomoolu aniŋ faloolu. 36 M maarii la musoo Saara ye dinkewo soto m maarii la le, wo tumoo Saara kotooriŋo. Bituŋ m maarii naata a sotofeŋo bee dii a ñiŋ dinkewo la. 37 M maarii naata n kalindi, ka a fo n ye ko, ‘Kana musoo ñini n dinkewo ye ka bo Kanaaninkoolu dimmusoolu kono, m be sabatiriŋ mennu la bankoo kaŋ. 38 I si taa m faa suwo to, m baadiŋolu yaa, i ye musoo ñini n dinkewo ye jee.’ 39 N ko m maarii ye ko, ‘Saayiŋ niŋ sunkutoo maŋ soŋ bula la n nooma duŋ?’ 40 Bari a ko n ye le ko, ‘Yaawe, m be meŋ na siloo nooma, wo le be i niŋ a la malaayikoo kii la ñoo la, ka i la siloo sooneeyandi. I be musoo ñini la n dinkewo ye, m faŋo baadiŋolu le kono, m faa suwo kono. 41 Niŋ i futata m baadiŋolu ma, i be firiŋ na i la laahidoo ma, hani niŋ ì maŋ soŋ i ye musoo ñini n diŋo ye jee.’
42 “Bituŋ kabiriŋ n naata koloŋo to bii, n duwaata ko, ‘Yaawe, m maarii Iburayima la Alla, saayiŋ sooneeyandiri ke kuwo ñiŋ na, m be meŋ kunna. 43 Ko m be looriŋ teŋ ñaameŋ koloŋ daala, niŋ sunkutu foloo meŋ naata jiibiyo la, m be a fo la a ye le ko, “N so jiiriŋ na i la dumboo kono, ŋa m miŋ.” 44 Niŋ a ye n jaabi, a ko n ye ko, “I miŋ,” aniŋ a ye jiyo bii n na ñonkomoolu fanaalu ye, wo to m be a loŋ na, wo le mu musoo ti, ite Alla ye meŋ tomboŋ m maarii dinkewo ye.’
45 “Janniŋ n ka paree duwaa la n sondomoo kono, Rebeka fintita naŋ, dumboo be a sañoo kaŋ. Bituŋ a taata koloŋo to, a ye jiyo bii. N ko a ye ko, ‘Dukaree, n so ŋa m miŋ.’ 46 Kataba kiliŋ, a ye a la dumboo jindi naŋ a sañoo kaŋ, a ko n ye ko, ‘I miŋ, m be jiyo bii la i la ñonkomoolu fanaalu ye le.’ Wo le to ŋa m miŋ, a ye jiyo dii ñonkomoolu fanaalu la. 47 Bituŋ n naata a ñininkaa ko, ‘Jumaa le dimmusu mu ite ti?’ A ko n ye ko, ‘Nte mu Betuweli dimmusoo le ti, Nahori dinkewo, Milika ye meŋ wuluu a la.’ Wo le to ŋa konnaa ke a nuŋo to, aniŋ bulutotaalu a bulukaŋolu to. 48 Bituŋ n sujudita, ŋa Yaawe batu, ŋa tentoo dii a la, m maarii Iburayima la Alla, meŋ ye n ñaatonkayaa sila tilindiŋo la, ka m maarii baadiŋolu dimmusoo ñini musoo ti, a dinkewo ye. 49 Saayiŋ, niŋ ali lafita hiinoo niŋ baadiŋyaa yitandi la m maarii la, ali a fo n ye. Niŋ ali te a ke noo la, ali a fo n ye fanaa, fo n si taa dulaa doo to.”
50 Bituŋ Labani niŋ Betuweli ye jaabiroo ke ko, “Kuwo ñiŋ bota Yaawe faŋo le yaa. Ntolu te kuma fo noo la i ye. 51 Rebeka faŋo fele i ñaatiliŋo la, a taa, i niŋ a ye taa, a ye ke i maarii dinkewo la musoo ti, ko Yaawe faŋo ye a fo ñaameŋ.” 52 Kabiriŋ Iburayima la dookuulaa ye ì la kumoo moyi, a sujudita Yaawe ñaatiliŋo la. 53 Bituŋ a ye sani ñaroolu niŋ kodiforo ñaroolu bondi naŋ, aniŋ duŋ feŋ ñiimaalu, a ye ì dii Rebeka la. A ye soorifeŋ bete le fanaa dii Rebeka baarinkewo la aniŋ a baamaa.
54 Bituŋ a niŋ a la kewolu mennu be siloo kaŋ, ye domoroo ke, ì ye i miŋ, bituŋ ì ye suutoo laa jee. Kabiriŋ ì wulita soomandaa, a ko ì ye ko, “Ali m bula ŋa muru m maarii kaŋ.” 55 Rebeka baamaa niŋ a baarinkewo ko a ye ko, “Rebeka bula a ye tara m̀ fee jaŋ fo waati dantaŋ, tili taŋ kontoo. Niŋ wo bota a la, a si taa.” 56 Bituŋ a ko ì ye ko, “Ali kana m mutandi jaŋ, baawo Yaawe ye n na siloo sooneeyandi le. Ali m bula ŋa taa, ka taa m maarii kaŋ.”
57 Ì ko a ye ko, “M̀ be sunkutoo faŋo le kumandi la, ŋà a ñininkaa.” 58 Bituŋ ì ye Rebeka kumandi, ì ko a ye ko, “Fo i niŋ ñiŋ kewo be taa la le baŋ?” A ko ì ye ko, “N niŋ a be taa la le.” 59 Wo le to ì ye Rebeka bula ka taa, a niŋ a la bambaanoo, aniŋ Iburayima la dookuulaa niŋ a la kewolu. 60 Bituŋ ì ye neemoo daani ì baarimmusu Rebeka ye, ì ko a ye ko,
“Allamaa i koomoo yiriwaa la,
fo i si naa ke moo wuliwuloolu baamaa ti.
Allamaa i koomoo ke la ì jawoolu noolaa ti.”
61 Wo le to Rebeka niŋ a la dookuulaa sunkutoolu wulita, ì seleta ñonkomoolu kaŋ, ì bulata Iburayima la dookuulaa nooma. Bituŋ a ye Rebeka taa teŋ ne, a taata a la siloo la.
62 Isiyaaka bota naŋ Lahayi-Royi koloŋo to Nekefu* tundoo kaŋ, a be sabatiriŋ daameŋ. 63 Wulaara kiliŋ na, Isiyaaka fintita kunkoo to taamaŋ-taamaŋo la. A ye a kuŋo wuli, a ye ñonkomoolu hayinaŋ, ì be naa kaŋ. 64 Bituŋ Rebeka ye a kuŋo wuli. Kabiriŋ a ye Isiyaaka je, a tarabasita ñonkomoo kaŋ. 65 Bituŋ a ko Iburayima la dookuulaa ye ko, “Jumaa le mu wo kewo ti, meŋ be jana, meŋ be taamoo la kunkoo kono, a niŋ ǹ ka beŋ?” Bituŋ wo ko a ye ko, “M maarii le mu.” Bituŋ a ye a la bitiraŋ faanoo taa, a ye a kuŋo biti a la.
66 Bituŋ dookuulaa ñiŋ naata kuwolu bee fo Isiyaaka ye, mennu keta. 67 Bituŋ Isiyaaka ye Rebeka tambindi a baamaa Saara la tiriliisoo* koto. A naata ke a la musoo ti. Isiyaaka naata Rebeka kanu. Bituŋ a hakiloo naata tenkuŋ a baamaa la saayaa la.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
