Banisirayilankoolu la foroyaabaliyaa
1 Yaawe* la kumoo naata n kaŋ ko: 2 “Hadamadiŋo, Yerusalaamunkoolu hakiloo bulandi ì la kuu ñewundiŋ baalu la ì ka mennu ke. 3 A fo ì ye, Maarii Yaawe ye ñiŋ ne fo Yerusalaamu ma ko:
“I mumuñolu wuluuta Kanaani bankoo le kaŋ. I faamaa mu Amorinkoo le ti, i baamaa mu Hitinkoo ti. 4 Luŋo meŋ na i wuluuta, ì maŋ i batakuŋ juloo kuntu, ì maŋ i wuluu yeloo kuu i bala foloo, sako ka i muu bambu tuloo la, ka i moromoro funtoo kono. 5 Hani moo le maŋ i hati, waraŋ ka balafaa yitandi i la, ka ñiŋ kuwolu bee ke i ye. Ì ye i tu fayiriŋ wo kene kenseŋo le kono, kaatu luŋo meŋ na i wuluuta, wo luŋo faŋo le mu ì jututa i la.
6 “Biriŋ m be tambi la, ŋa i je i be yelemaŋ-yelemaŋ na i faŋo yeloo kono. Biriŋ i be laariŋ i yeloo kono, n ko i ye ko, ‘Baluu.’ 7 Bituŋ ŋa i balundi ko fiifeŋo meŋ be kunkoo kono. I menta, i ñiiñaata komeŋ luuluwo. I tiyo falinta, i karoo faata, hani wo i kenseŋo le mu, feŋ te i bala.
8 “N naata tambi i maafaŋo la kotenke, a fele, ŋa a je ko, i siita futuwo ma le. Ŋa n na waramboo tuloo muuri i kaŋ ka i sutura. Ŋa m faŋo londi i ye, n niŋ i ye kambeŋo siti, i keta n taa ti.” Maarii Yaawe le ye a fo.
9 Yaawe ko: “Wo to le n naata i kuu jiyo la ka yeloo bondi i bala, aniŋ ŋa i muu tuloo la. 10 Ŋa i feetoofata niŋ soobayoolu la, aniŋ kulu samata ñiimaa. Ŋa mbasañoo niŋ borodee ñiimaa dii i la. 11 Ŋa ñarandi feŋolu ke i bala: Ŋa bulutotaalu duŋ i buloo to, kantotaa, i kaŋo to. 12 Ŋa tulutotaa ke i tuloo aniŋ i nuŋo to, ŋa sani naafoo duŋ i kuŋo to. 13 Kodiforoo niŋ sanoo, ŋa i ñarandi wolu le la, aduŋ i la sitifeŋo keta borodee, mbasañoo, aniŋ soobayoo le ti. Fariña kendoo, liyo, niŋ olifu* tuloo, wolu le keta i la domoroo ti. I ñiiñaata le fo labaŋo hani i si ke noo mansamusoo* ti le. 14 I la darajoo janjanta bankoolu bee kaŋ, feŋ te fo i la ñiiñaa. Ŋa ñaroolu mennu dii i la, wolu le ye i la ñiiñaa yitandi.” Maarii Yaawe le ye a fo.
15 Yaawe ko: “I laata i faŋo la ñiiñaa niŋ i la darajoo la ñaameŋ, wo le ye i duŋ cakayaa to. Moo-wo-moo tambita i si i la cakayaa maañaa yitandi a la. I ye i faŋo dii a la. 16 I ye i la duŋ feŋolu le faŋo taa ka wo jalaŋ batudulaa tintiŋolu* ñarandi ì la, i ka i la cakayaa kuwolu taamandi daamennu to. Ñiŋ kuu siifaa maŋ ñaŋ na ke la muumeeke. 17 Ŋa ñara ñiimaalu mennu fanaa dii i la, meŋ dadaata m faŋo la sanoo niŋ kodiforoo la, i ye jalankewolu dadaa wolu le la, i niŋ ì ka cakayaa ke. 18 I ye i la soobayoolu taa ka ì muuri ì la, i ye n na olifu* tuloo niŋ n na cuuraayoo bondi ì ye sadaa* ti. 19 Ŋa mbuuroo meŋ fanaa parendi i ye, meŋ keta siimaŋ betoo ti, tuloo niŋ liyo, i ka meŋ domo, i ye wo le ke ì ye sadaa ti, ka naa a ke ì ye seera diimaa ti. A bee keta wo le ñaama.” Maarii Yaawe ye wo le fo.
20 “Aduŋ i ye i dinkewolu niŋ i dimmusoolu taa i ye mennu wuluu n na ka ì jani jalaŋolu ye sadaa ti. Fo i la cakayaa maŋ kaañaŋ baŋ? 21 I ye n diŋolu kanateyi ka ì bo jalaŋolu ye sadaa ti.
22 “I la kuu ñewundiŋ kewolu bee kono, aniŋ i la cakayaa, i maŋ i miira i fondinkeemaa la, biriŋ feŋ te i bala, i bala kenseŋo, i be yelemaŋ-yelemaŋ na i yeloo kono waati meŋ na.”
23 Maarii Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: “Kooroo le be boyi la i kaŋ. Kaatu i ye kuu jawu doolu le lafaa i la ñiŋ kuu kuruŋolu kaŋ, 24 ka caka buŋolu loo i faŋo ye, aniŋ ka jalaŋ batudulaalu loo saatee bantabaalu bee to. 25 Saatewo mbeedi tonkoŋolu bee to, i ye jalaŋ batudulaalu le loo jee, i ye i la ñiiñaa jindi, tambilaa-wo-tambilaa, i ye i faŋ dii a la ka i la cakayaa lafaa-lafaa laalaa. 26 I niŋ Misirankoolu ka cakayaa ke le, i siiñoolu mennu ka lafi i laañooyaa la waati-wo-waati. I ye n kamfandi i la cakayaa bambaloo le la.
27 “Wo to m fanaa be mantooroo laa la i kaŋ ne, ka i la bankoo dulaa doolu buusi i la, ka i duŋ i jawoolu Filisitinkoolu bulu, hani i la ñiŋ malubaliyaa maañaa ka mennu faŋolu malu.
28 “I niŋ Asiriyankoolu fanaa ka cakayaa ke le, kaatu a buka i sii, bari hani wo bee koolaa i maŋ wasa. 29 I ye i la cakayaa tentendi Babiloni, meŋ mu juloolu la bankoo ti, bari hani wo ñaa-wo-ñaa i maŋ wasa.”
30 Maarii Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: “I ñoŋ moo kee landiyo! I ka caka malubaloolu maañaa le ke, 31 kaatu i ye caka buŋolu le loo saatee mbeedi tonkoŋolu bee to, aniŋ i ye jalaŋ batudulaalu loo bantabaalu to. Hani wo i niŋ caka-wo-caka le maŋ muluŋ, kaatu i buka soŋ moo ye i joo.
32 “Ite musu jeenelaa, i ka i keemaa fili jee le, i niŋ luntaŋolu ye kafu ka jeenoo ke. 33 Cakoolu bee ka joo le, bari ite faŋo le ka i laañoolu joo, i ka i faŋ kankulaa le fo moolu si bo naŋ dulaalu bee to ka naa i waliŋ i la ñiŋ cakayaa la. 34 Ite niŋ musu doolu la cakayaa maŋ muluŋ. Moo-wo-moo le buka bula ite nooma cakayaa la, bari ite faŋo le ka moolu joo, moo buka ite joo, i maŋ ñoŋ soto i la cakayaa to.
35 “Wo to ite cakoo, i tuloo loo nte Yaawe la kumoo la. 36 Nte Yaawe, i Maariyo ye ñiŋ ne fo ko: I la cakayaa landatambita le, aduŋ i kenseŋo le ka wo cakayaa ke, i niŋ i laañoolu. I ye jalaŋ haraamuriŋolu le dadaa, i ka i diŋolu ke ì ye sadaa ti. 37 Ñiŋ kuwo kamma la, i ye mennu kanu, i niŋ ì ka laañooyaa tuluŋo ke ka i faŋ seewondi, m be ì bee bendi la ñoo kaŋ ne, hani i ye mennu faŋo koŋ, ì ye i murubeŋ, ŋa i wura ì ñaatiliŋo la, ì ye i kenseŋo je. 38 M be i kiitindi la le ko musu jeenelaa, aniŋ ko moofaalaa. M be n na kiiliyaa kamfaamaa le jindi la i kaŋ ka saayaa mantooroo laa i kaŋ. 39 Bituŋ ŋa i duŋ i laañoolu bulu, ì ye i la caka buŋolu bee boyi, aniŋ ka i la jalaŋ batudulaalu bee kasaara. Ì be i la duŋ feŋolu wura la i bala le, ì ye i la ñara ñiimaalu bee buusi i la, ì ye i kenseŋo fili looriŋ.
40 “Ì be kafoo le wulindi la i kamma, aduŋ ì be i kurulabuŋ na le, ì ye i kuntuŋ-kuntuŋ niŋ ì la hawusaroolu* la. 41 Ì be i la buŋolu jani la le, aduŋ musu jamaa le be maabee la jee, niŋ ì be ñiŋ mantooroolu laa la i kaŋ waati meŋ na. M be i la cakayaa daŋ na le, aduŋ i te i laañoolu joo la kotenke.
42 “Ñiŋ doroŋ ne be n na kamfaa jindi la i la karoo la, aduŋ n te i kiiliyaa la kotenke. M be sabari la le, n te kamfaa la i kamma kotenke. 43 Bayiri i maŋ i miira i fondinkeemaa la, i ka naa n kamfandi ñiŋ kuu siifaalu la, wo to i ye kuwolu mennu ke, m fanaa ye wolu le murundi i kaŋ. Fo dii i maŋ cakayaa le lafaa i la ñiŋ kuu haraamuriŋolu bee kono baŋ?” Maarii Yaawe ye wo le fo.
44 Yaawe ko: “Wo to, moo-wo-moo ka kuma kotoomaa fo, m fanaa be ñiŋ kuma kotoomaa le fo la i la kuwo to, ‘Dimmusoo ka i kalaŋ a baamaa le la.’
45 “Ite mu i baamaa dimmusu dakatoo le ti, meŋ jututa a keemaa niŋ a diŋolu la, aniŋ i baarimmusoolu, mennu jututa ì keemaalu niŋ ì diŋolu la. I baamaa keta nuŋ Hitinkoo le ti, i faamaa mu Amorinkoo ti. 46 I kotoomusoo mu Samariya le ti, meŋ be i maraa karoo la, a niŋ a dimmusoolu, i doomusoo mu Sodomu ti, meŋ niŋ a dimmusoolu sabatita nuŋ i bulubaa karoo maafaŋo la. 47 I bulata ì la siloolu le nooma, ka ì la kuu haraamuriŋ siifaalu ke. Waati sutuŋo kono le doroŋ, ite la kuu jawu kewo naata jawuyaa ka tambi ì taalu la.
48 “A be koyiriŋ ñaameŋ ko nte Yaawe i Maariyo be baluuriŋ ne: I doomusoo Sodomu niŋ a dimmusoolu maŋ kuu jawu ke ka tambi ite niŋ i dimmusoolu la. 49 Saayiŋ i doomaa Sodomu la junube kuwo keta nuŋ ñiŋ ne ti, a niŋ a dimmusoolu ye ì faŋ wara le, ì konoo faata, ì baloo fanaa firinta. Ì buka fuwaaroolu maakoyi, aniŋ mennu suulata deemaaroo la. 50 Ì ye ì faŋ wara le, aduŋ ì ka kuu haraamuriŋolu le ke n ñaatiliŋo la. Wo to le m fanaa ye ì kasaara kabiriŋ ŋa i kekuwolu je.
51 “Samariya maŋ i la kuu jawoo talantewo faŋo ke. Ite le la kuu jawu kewo tambita itolu bee taa la. Niŋ moolu ye i niŋ itolu misaali, i be a miira la le ko, i baarimmusoolu le tilinta ka tambi ite ti. 52 I la malu kuwo muña, kaatu ite le la junube kuwo jawuyaata ka tambi i baarimmusoolu la. Wo to ite le faŋo ye a ke, fo ì tilinta i ti. Itolu le la kiitiyo be sooneeyaa la ite taa ti. Wo to i si malu aniŋ i si i la malu kuwo muña.
53 “Wo koolaa ñaato m be Sodomu niŋ Samariya niŋ ì dimmusoolu bee la neemoo murundi la ì kaŋ ne, aniŋ ite faŋo taa, 54 fo i si i la malu kuwo muña, aniŋ ka malu i kekuwolu la, i ye mennu ke, fo wo si ke itolu ye jusuñaburaŋo ti. 55 Aduŋ i baarimmusoolu Sodomu aniŋ Samariya, aniŋ ì dimmusoolu be muruŋ na ì la kayiroo kono le. Aduŋ ite fanaa niŋ i dimmusoolu be nuŋ ñaameŋ, ali be seyi la wo le ñaama.
56-57 “I la faŋ waroo waatoo la, janniŋ i la kuu jawu kewo be waañaari la, fo i buka i baarimmusoo Sodomu faŋo too tiñaa baŋ? Saayiŋ i keta jelefeŋo le ti, Aramu niŋ a siiñoolu dimmusoolu bee ye, ka taa Filisitinkoolu dimmusoolu, aniŋ i jutunna moolu mennu be i daala. 58 I ye ñiŋ cakayaa maañaalu niŋ ñiŋ kuu haraamuriŋ baalu mennu ke, i be bula la ì mantooroo kono le.” Yaawe le ye a fo.
59 Maarii Yaawe ye ñiŋ ne fo ko: “I ye kuwolu mennu ke, wo le juloo be joo la i to, kaatu i jututa i la kaloo le la, ka kambeŋo tiñaa.
60 “Hani wo n hakiloo be bula la kambeŋo la le, n niŋ i ye meŋ siti, kabiriŋ i la fondinkeeyaa waatoo, aduŋ n niŋ i be kambeŋ bambandiŋo le siti la fo abadaa. 61 Wo to i hakiloo be bula la i taaraŋ siloolu la le, i ye malu, niŋ i doomusoo niŋ i kotoomusoo naata i kaŋ. M be ì dii la i la le ka ke i dimmusoolu ti, bari ì te tara la n niŋ i la kambeŋo kono. 62 N niŋ i be n na kambeŋo siti la le. Wo to, i si a loŋ ko, nte le mu Yaawe ti. 63 Niŋ ŋa i la junube kuwolu bee kafari i ye, i hakiloo be bula la i kekuwolu la le, i ye malu, aduŋ i te i daa yele la ka feŋ fo kotenke, feŋ te fo maloo.” Maarii Yaawe le ye a fo.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
