Stifeni la kumoo kansuloo ñaatiliŋo la
1 Wo to le piriisi* kuntii baa ye Stifeni ñininkaa ko, “Fo ñiŋ tuumiroolu mu tooñaa le ti baŋ?” 2 Bituŋ Stifeni ko:
“M baadiŋolu* niŋ alifaalu, ali i lamoyi! Alla, Mansa Kallankewo* fintita m̀ mumu Iburayima kaŋ ne, biriŋ a be Mesopotamiya, janniŋ a be taa sabati la Harani saatewo to. 3 Alla ko a ye ko:
‘Taa ka bo i la bankoo kaŋ, i baadiŋolu yaa,
ka taa bankoo kaŋ, m be naa meŋ yitandi la i la.’
4 “Wo to le Iburayima ye Kalideyankoolu la bankoo bula, a sabatita Harani. Kabiriŋ a faamaa faata, Alla ye a samba naŋ ñiŋ bankoo kaŋ, ali be sabatiriŋ daameŋ saayiŋ. 5 Hani wo, a maŋ keetaafeŋo dii a la ñiŋ bankoo to, hani simfaa kiliŋ. Bari Alla ye a laahidi le ko, a be a dii la a koomalankoolu la le, wo ye a tara hani a maŋ diŋo soto foloo. 6 Aduŋ Alla diyaamuta a ye teŋ ne ko: ‘I koomalankoolu be ke la tumarankewolu le ti bankoo kaŋ, meŋ maŋ ke ì taa ti. Ì be ke la joŋolu le ti jee, aduŋ ì be tara la marali jawoo le kono fo sanji keme naani. 7 Bari m be naa bankoo ñiŋ moolu jarabi la le, mennu ye ì joŋyandi. Wo koolaa ǹ na moolu be finti la ka nte batu ñiŋ dulaa le to.’
8 “Bituŋ a ye Iburayima kambeŋo siti, bituŋ sunnoo keta a taamanseeroo ti. Iburayima naata Isiyaaka wuluu, a ye a sunna, biriŋ a siyo be tili seyi. Isiyaaka naata Yaakuba wuluu, bituŋ Yaakuba naata dinkee taŋ niŋ fula wuluu, mennu keta m̀ mumuñolu ti.
9 “Yaakuba dinkee doolu ye Yusufa kiiliyaa, ì ye a waafi ka ke joŋo ti Misira. Bari Alla tarata a fee le, 10 a ye a bondi a la toora kuwolu bee kono. A ye buuñaa niŋ ñaameŋo dii Yusufa la Firawoona ñaatiliŋo la, Misira mansakewo. Firawoona ye Yusufa ke maralilaa ti Misira bankoo kaŋ, aniŋ a la buŋo bee kono.
11 “Konkoo naata boyi Misira niŋ Kanaani bankoolu bee kaŋ. Wo le ye bataa baa naati fo m̀ mumuñolu maŋ domoroo soto. 12 Biriŋ Yaakuba ye a moyi ko, siimaŋo be Misira bankoo kaŋ ne, a ye m̀ mumuñolu kii jee. 13 Kabiriŋ ì taata jee siiñaa fulanjaŋo, Yusufa ye a faŋ fo a kotoolu niŋ a doomaa ye. Firawoona fanaa naata ka Yusufa la moolu loŋ. 14 Bituŋ Yusufa ye kumoo kii ka a faamaa Yaakuba niŋ a la moolu bee kumandi. Ì mu moo taŋ woorowula niŋ luulu le ti wo waatoo la. 15 Yaakuba niŋ m̀ mumuñolu naata Misira, ì faata daameŋ. 16 Ì naata ì furewolu samba Sekemu saatewo le to, ì ye ì baadee kaburoo kono, Iburayima ye meŋ saŋ nuŋ kodiforoo la Hamori dinkewolu bulu Sekemu saatewo kono jee.
17 “Alla ye laahidoo dii Iburayima la le nuŋ. Kabiriŋ a timmandi waatoo sutiyaata naŋ, a koomalankoolu yaatewo naata siyaa kendeke Misira jee. 18 Wo to le mansakee kutoo meŋ maŋ Yusufa la kuwo loŋ, wo naata maraloo ke Misira. 19 A ye feere jawoolu siti ǹ na moolu kamma, aduŋ a ye m̀ mumuñolu diyaakuyaa ka ì la deenaanoolu fayi ka faa. 20 Wo waatoo kono le, Musa wuluuta, aduŋ a ñiiñaata Alla ñaa koto le. Ì ye a topatoo a faamaa la buŋo kono fo kari saba. 21 Biriŋ ì ye a fayi, Firawoona dimmusoo ye a taa, aduŋ a ye a kuluu ko a faŋo dinkewo. 22 Ì ye Musa karandi Misirankoolu la ñaameŋo bee le la. A naata ke moo baa ti diyaamoo niŋ kebaaroolu to.
23 “Kabiriŋ Musa ye sanji taŋ naani soto, a ye ñiŋ hamoo soto ka taa a fansuŋ moolu kumpabo, Banisirayilankoolu. 24 A ye kiliŋ je ì kono, Misirankoo be meŋ tilimbaliyaa kaŋ. Bituŋ a ye kee bataariŋo faasaa, aduŋ a ye i joo wo kewo ye ka Misirankoo faa. 25 Musa ye a miira ko, a fansuŋ moolu be a loŋ na le ko, Alla ye ate le taa ka ì firiŋ, bari ì maŋ a fahaamu.
26 “Wo saamoo Musa naata Banisirayilankoolu kaŋ, mennu be sonkoo la. A lafita ka ì fata ka ì ke kiliŋ ti. A ko ì ye ko, ‘Kewolu, alitolu mu baadiŋ kiliŋ ne ti. Muŋ ne ye a tinna ali ka ñoo tilimbaliyaa?’ 27 Bari kiliŋo meŋ be a mooñoo tilimbaliyaa kaŋ, a ye Musa ñori, a ko a ye ko, ‘Jumaa le ye i ke maralilaa ti ka kiitiyo teyi ǹ teema? 28 Fo i lafita m faa la le, ko i ye Misirankoo ke ñaameŋ kunuŋ?’ 29 Ñiŋ kumoo kamma la Musa borita Midiyani bankoo kaŋ, a naata ke tumarankewo ti daameŋ, aduŋ a ye dinkee fula wuluu jee.
30 “Sanji taŋ naani koolaa, malaayikoo fintita Musa kaŋ niŋ dimbaa la ka bo yirindiŋo bala, meŋ be mala kaŋ keñewuloo* kono Sinayi Konkoo daala. 31 Biriŋ Musa ye wo je, a jaakalita. Kabiriŋ a sutiyaata a la ka a koroosi, a ye Maariyo diyaamukaŋo moyi ko, 32 ‘Nte le mu i mumuñolu la Alla ti, Iburayima la Alla, Isiyaaka la Alla, aniŋ Yaakuba la Alla.’ Musa jarajarata, a maŋ haañi faŋ ka a juubee. 33 Alla ko a ye ko, ‘I la samatoolu bondi, kaatu i be looriŋ dulaa meŋ to, dulaa senuŋo le mu. 34 I si a loŋ ko, ŋa n na moolu la tooroo je le, ì be meŋ kono Misira, aduŋ ŋa ì la kumboo kaŋo moyi le. N naata le, ka ì tankandi. Naa saayiŋ, m be i kii la Misira le.’
35 “Ì balanta ñiŋ Musa meŋ na ka a fo ko, ‘Jumaa le ye i ke maralilaa niŋ kiitiikuntulaa ti?’ Alla ye ate le kii ka a ke ì la maralilaa niŋ ì kanandirilaa ti ka bo niŋ malaayikoo buloo la, meŋ fintita a kaŋ yirindiŋo kono. 36 Musa le ye i bondi Misira. A ye kaawakuwolu niŋ taamanseeroolu ke Misira bankoo kaŋ, Kulunjumbe Baa to, aniŋ keñewuloo kono fo sanji taŋ naani. 37 Ñiŋ ne mu Musa ti, meŋ ko Banisirayilankoolu ye ko:
‘Alla be annabiyomoo wulindi la ali ye le, meŋ be ko m faŋo,
a be bo la ali faŋolu la moolu le kono.
38 “Ñiŋ Musa faŋo le tarata nuŋ moolu niŋ malaayikoo teema keñewuloo kono waatoo meŋ na, malaayikoo diyaamuta a ye Sinayi Konkoo kaŋ. Ate le ye kuma baluuriŋolu futandi m̀ mumuñolu la kafoo ma ka ì dii ntolu la. 39 Bari m̀ mumuñolu maŋ soŋ a ma, ì ye a jenkendi kara la, aduŋ ì sondomoolu muruta Misira bankoo kaŋ. 40 Bituŋ ì ko Haaruna ye ko, ‘Alloolu dadaa ǹ ye, mennu si ǹ ñaatonkayaa. Kaatu Musa meŋ ye m̀ bondi naŋ Misira, m̀ maŋ a loŋ, meŋ keta a la.’ 41 Wo to le ì ye ninsiriŋo dadaa. Ì ye sadaa bondi ñiŋ jalaŋo ye, aduŋ ì seewoota ñiŋ na, ì ye meŋ dadaa ì fansuŋ buloo la. 42 Wo kamma la Alla ye a koo dii ì la, a ye ì bula ka saŋo santo malafeŋolu batu, ko a be safeeriŋ annabiyomoolu la kitaaboo kono ñaameŋ:
‘Alitolu Banisirayilankoolu, ali ye sanji taŋ naanoo meŋ ke keñewuloo kono,
fo ali ye beeyaŋ sadaa* waraŋ siimaŋ sadaa naati nte le ye baŋ?
43 Hanii, bari ali niŋ ali la jalaŋolu taata.
Ali ye Moleki la tiriliisoo* koo,
ali ye Refani la looloo samba,
a niŋ feŋolu, ali ye mennu lese ka ì batu,
wo to m be ali bayi la le ka tambi Babiloni.’
44 “M̀ mumuñolu ye Tiriliisi Senuŋo* soto seedeyaa le ti keñewuloo kono. Alla meŋ ye yaamaroo dii a kuwo to, ate le ye misaaloo yitandi Musa la, aduŋ a dadaata wo le ñaama. 45 M̀ mumuñolu naata ñiŋ tiriliisoo samba naŋ ñiŋ bankoo kaŋ jaŋ waatoo meŋ na, Yosuwa ye ì ñaatonkayaa ka ñiŋ bankoo taa siyolu bulu, Alla ye mennu bayi ì ñaato. Wo tiriliisoo tuta jaŋ ne fo Mansa Dawuda la waatoo. 46 Alla la hiinoo tarata Dawuda fee, aduŋ a ye daaniroo ke le fo a si buŋo loo Yaakuba la Alla ye. 47 Bari Mansa Sulemani le ye buŋo loo Alla ye.
48 “Hani wo, Alla Mansa Tallaa buka sabati buŋolu kono, hadamadiŋolu ye mennu dadaa, ko annabiyomoo ye a fo ñaameŋ:
49 ‘Arijana le mu n na mansasiiraŋo ti,
aduŋ duniyaa le mu n siŋ looraŋo ti.
Ali be buŋo meŋ loo la n ye,
a be ke la muŋ buŋ siifaa le ti,
aduŋ n na dahaa dulaa be ke la muŋ dulaa siifaa le ti?
50 Fo a maŋ ke m faŋo buloo le ti,
meŋ ye ñiŋ feŋolu bee daa.’
51 “Alitolu moo kuŋ jaaroolu! Ali sondomoolu niŋ ali tuloolu sukita le. Ali ka tu balandiŋ Noora Kuliŋo ma le waati-wo-waati. Ali mumuñolu ka meŋ ke nuŋ, ali fanaa be wo le ke kaŋ. 52 Jumaa le sotota annabiyomoolu kono nuŋ, ali mumuñolu maŋ meŋ toora? Ì ye doolu faa, mennu ye Tilindiŋo la naa kankulaa ì ye. Aduŋ alitolu naata ñiŋ Tilindiŋo jamfaa, ali ye a faa. 53 Ali ye luwaa soto, malaayikoolu ye meŋ dii ali la, bari ali maŋ soŋ a la.”
Stifeni la faa
54 Kabiriŋ ì ye ñiŋ kumoolu moyi, ì jusoo bota. Bituŋ ì kamfaatoo ye i ñimmakiŋ. 55 Bari Stifeni meŋ be faariŋ Noora Kuliŋo la, a ye saŋo santo juubee. A ye Alla la semboo niŋ waroo je, aduŋ Yeesu be looriŋ Alla bulubaa karoo la. 56 Wo to le a ko, “A juubee, ŋa saŋo je yeleriŋ, aduŋ Moo Dinkewo* be looriŋ Alla bulubaa karoo la!” 57 Bari ì ye ì buloolu biti ì tuloolu to, ì wuuritoo borita a kaŋ. 58 Ì ye a bayi saatewo banta la. Ì ye a buŋ beroolu la jee ka a faa. Seedoolu ye ì la waramboolu landi duuma fondinkewo doo siŋolu daala, meŋ too mu Sawulu ti. 59 Kabiriŋ ì be Stifeni buŋ kaŋ, a duwaata ko, “M Maarii Yeesu, n niyo taa.” 60 Wo to le a ñoyita a kumbaliŋolu kaŋ. A sarita santo ko, “Maariyo, kana ñiŋ junuboo muta ì fee.” Kabiriŋ a ye ñiŋ fo, a niyo bota.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
