A Glimpse – The Gambia

Mansa Yosiya ye jalambatoo bo

1 Bituŋ Mansa Yosiya ye Yahuuda bankoo alifaalu niŋ Yerusalaamu saatewo alifaalu bee kumandi ka ì bendi a yaa. 2 Bituŋ a taata Yaawe* Batudulaa Buŋo* to, a niŋ Yahuuda moolu niŋ Yerusalaamu saatee moolu, ka taa fo piriisoolu* niŋ annabiyomoolu, moo maŋ bo moo to. A ye Kambeŋ Kitaaboo* bee karaŋ ì ye, meŋ jeta Yaawe Batudulaa Buŋo kono, aduŋ ì tarata i lamoyi kaŋ a la.

3 Bituŋ mansa loota a la dulaa to samasiŋo daala. A ye kambeŋo kutayandi kuuke Yaawe ñaatiliŋo la, ka bula Yaawe nooma, ka a la yaamaroolu, a la luwaalu, aniŋ a la kumoolu muta a niyo niŋ a sondomoo bee la, ka baara kambeŋo kumakaŋo la, ko a be safeeriŋ ñiŋ kitaaboo kono ñaameŋ. Bituŋ moolu fanaa bee ye laahidoo taa ka kambeŋo ñiŋ muta.

4 Wo le to mansa ye piriisi kuntiyo Hilikiya yaamari, aniŋ a noomalanka piriisoolu, ka taa Yaawe Batudulaa Buŋo dundaŋ daa kantalaalu, ka jooraŋolu bee bondi Yaawe Batudulaa Buŋo kono, mennu dadaata Baali* jalaŋo ye, Asera* jalaŋo ye, aniŋ saŋo santo malafeŋolu ye. A ye ì jani Yerusalaamu saatewo banta la, Kidironi Wulumbaŋo kono. Bituŋ a ye ì seebuutoo taa, a ye a samba Beteli. 5 A ye piriisoolu bee le bayi, Yahuuda mansoolu ye mennu tomboŋ ka cuuraayoo siisindi batudulaa tintiŋolu* to, Yahuuda saatewolu kono, aniŋ Yerusalaamu dandaŋo la. Wolu le keta moolu ti mennu ka cuuraayoo siisindi Baali jalaŋo ye, ka taa tiloo niŋ karoo, looloolu, aniŋ feŋolu bee mennu ka mala saŋo bala. 6 A ye Asera jalaŋ dokoo bondi Yaawe Batudulaa Buŋo kono, a ye a samba Kidironi Wulumbaŋo kono, Yerusalaamu saatewo banta la. A ye a jani le ka a tuu jee, bituŋ a ye a seebuutoo taa, a ye a yuruyuru saatee kaburoo to. 7 A ye laañooyaa tulunnaa kewolu fanaa la sabatidulaa buŋolu boyi, mennu be Yaawe Batudulaa Buŋo daala. Musoolu ka Asera jalaŋ duŋ feŋolu soo wo dulaa le to.

8 Mansa ye piriisi jalambatulaalu bee le samba naŋ ka bo Yahuuda saatewolu to. A ye batudulaa tintiŋolu tiñaa, piriisoolu ka cuuraayoo siisindi daamennu to, ka bo Keba saatewo to ka taa fo Beeriseba. A ye batudulaa tintiŋolu tiñaa le mennu be Yosuwa la dundaŋ daa daala, saatewo kumandaŋo. Wo dundaŋ daa be saatewo dundaŋ daa* baa ye maraa karoo le la, niŋ i be duŋ na saatewo kono. 9 Sila maŋ dii wo piriisoolu la ka dookuwo ke Yaawe la sadaajanidulaa* to, Yerusalaamu kono. Bari siloo diita ì la le ka mbuuru leweñintaŋo domo, ì niŋ ì piriisiñoolu. 10 A ye Tofeti sadaabodulaa* tiñaa Hinnomu Wulumbaŋo kono le, ñiŋ kamma moo kana a dinkee waraŋ a dimmusu jani dimbaa kono, ka a ke sadaa ti Moleki ye. 11 A ye suwoolu fanaa bondi le Yahuuda mansoolu ye mennu kerekere tiloo batoo ye. Ì tarata nuŋ Yaawe Batudulaa Buŋo dundaŋ daa bala le, aduŋ ì sutiyaata Natani-Meleki sabatidulaa fanaa la le, meŋ mu mansakundaa alifaa ti. A ye sareetoolu fanaa jani le mennu kerekereta tiloo batoo ye.

12 Mansa Yosiya ye sadaabodulaalu tiñaa le, Yahuuda mansoolu ye mennu loo Mansa Ahasi la buŋ santonkoo santo. A ye sadaabodulaalu fanaa tiñaa le, Mansa Manase ye mennu loo Yaawe Batudulaa Buŋo luu fuloo kono. A ye ì teyi le, aduŋ a ye ì teleŋ meseŋolu fayi Kidironi Wulumbaŋo le kono. 13 A ye batudulaa tintiŋolu tiñaa le, Mansa Sulemani ye mennu loo Yerusalaamu ye tilibo karoo la, Junube Konkoo ye bulubaa karoo la, ka jalaŋ ñewundiŋolu batu jee. Wo jalaŋolu le mu Asitoreti* ti, Sidoninkoolu la jalaŋo, Kemosi, Mowabinkoolu la jalaŋ ñewundiŋo, aniŋ Moleki, Ammoninkoolu la jalaŋ jawu baa. 14 A ye jalaŋ bere samasiŋolu teyi le, aduŋ a ye Asera jalaŋ dokoolu fanaa boyi le. Bituŋ a naata moo kuloolu janjaŋ wo dulaalu to ka jee tiñaa.

15 Mansa ye sadaabodulaa fanaa tiñaa le, meŋ be Beteli. Nebati dinkewo Yerobowamu, meŋ ye Banisirayilankoolu dundi junube kewo to, le ye wo batudulaa tintiŋo loo. A ye a boyi le ka a jani fo a keta munkoo ti, aduŋ a ye Asera jalaŋo fanaa jani le. 16 Kabiriŋ mansa yelemata a ye juubeeroo ke, a ye kaburoolu je konkoo kaŋ. A ye moolu bula ka moo kuloolu bondi naŋ kaburoolu kono. Bituŋ a ye ì jani sadaabodulaa ñiŋ kaŋ, ka jee tiñaa, aduŋ Yaawe la kumoo timmata. Waati jaŋ koomanto, Alla la moo ye a kuwo bankee le. Wo le mu wo kewo ti, meŋ ye ñiŋ kuwolu fo, wo waatoo Mansa Yerobowamu tarata looriŋ nuŋ sadaabodulaa daala ka juuraloo ke. Wo le to Mansa Yosiya ye a dandaŋo la juubee, a ye Alla la moo ñiŋ na kaburoo je, meŋ ye ñiŋ kuwolu bankee janniŋ ì ka sii. 17 Bituŋ mansa kumata ko, “Jumaa le la kaburoo mu ñiŋ ti?” Jee saatee moolu ko a ye ko, “Alla la moo ñiŋ na kaburoo le mu, meŋ naata nuŋ ka bo naŋ Yahuuda, ka ñiŋ kuwolu bee bankee i ye mennu ke sadaabodulaa ñiŋ na teŋ.” 18 Bituŋ a ko ì ye ko, “Ali a tu tenkundiŋ. Moo kana a kuloolu maa.” Bituŋ ì ye a kuloolu tu ì noo to, aniŋ annabiyomoo fanaa kuloolu, meŋ bota Samariya.

19 Batudulaa tintiŋolu mennu bee be Samariya saatewolu to, Banisirayila mansoolu ye mennu loo ka Alla kamfandi, Mansa Yosiya ye ì tiñaa le. A ye meŋ ke Beteli sadaabodulaa la, a ye wo ñoŋo le ke ì la. 20 A ye jalaŋ batudulaalu piriisoolu bee le faa sadaabodulaalu kaŋ jee, aduŋ a ye moo kuloolu jani ì kaŋ ne. Bituŋ a naata seyi Yerusalaamu.

Yosiya ye Yaawe Tambi Tumoo Juuraloo ke

(2 Taarika 35:1-19)

21 Mansa Yosiya ye moolu bee yaamari, a ko ì ye Yaawe Tambi Tumoo Juuraloo* ke ka Yaawe batu, ì la Alla, ko a be safeeriŋ Kambeŋ Kitaaboo kono ñaameŋ. 22 Wo juuraloo nene maŋ juura teŋ kabiriŋ kiitindirilaalu la waatoo la, mennu keta nuŋ Banisirayilankoolu la ñaatonkoolu ti, sako a ñoŋ si ke Banisirayila niŋ Yahuuda mansoolu la waatoo bee kono. 23 Mansa Yosiya la mansayaa sanji taŋ niŋ seyinjaŋo kono le mu, Yaawe Tambi Tumoo Juuraloo keta Yerusalaamu kono, ka Yaawe batu. 24 Wo bee koolaa, Mansa Yosiya ye moolu bee kasaara le, mennu niŋ furewolu ka diyaamu, ka taa batuutaalu, bunkono jalaŋolu, jalaŋ doolu, aniŋ wo feŋ kondiŋ siifaalu meŋ-wo-meŋ be Yahuuda bankoo kaŋ, aniŋ Yerusalaamu saatewo kono. A ye ñiŋ ke le ka luwaa la kuwolu taamandi, meŋ safeeta kitaaboo kono Piriisi Hilikiya ye meŋ je Yaawe Batudulaa Buŋo kono. 25 A ñoŋ mansa nene maŋ soto, kaatu ate ye a faŋo muumewo bee le seyi Yaawe ma, a ye a la kuwo muta a niyo la, komeŋ Musa la Luwaa* ye meŋ yaamari. Aduŋ fanaa ate la waatoo boriŋo a la, a ñoŋ maŋ soto.

26 Bari wo ñaa-wo-ñaa Yaawe tuta kamfaariŋ baake Yahuuda moolu kamma le, kaatu Mansa Manase ye kuu jawu jamaa le ke ka Yaawe kamfandi. Wo le ye a tinna a maŋ a la kamfaa fijoo bo Yahuuda moolu kaŋ. 27 Aduŋ Yaawe ye ñiŋ ne fo ko, a be Yahuuda moolu bayi la le ka bo a ñaatiliŋo la, komeŋ a ye Banisirayilankoolu bayi ñaameŋ. A be a koo dii la Yerusalaamu saatewo la le, a ye meŋ tomboŋ a faŋo ye, aniŋ Yaawe Batudulaa Buŋo, a ko a be a too ke la daameŋ to, ka ke a batudulaa ti.

Yosiya la mansayaa bandulaa

(2 Taarika 35:20—36:1)

28 Mansa Yosiya la mansayaa kuu toomaalu, aniŋ a ye dookuwolu mennu ke, wolu bee safeeta Yahuuda Mansoolu la Taarika Kitaaboo le kono.

29 Yosiya la mansayaa waatoo kono Misira mansa Firawoona Neko naata le ka keloo ke Asiriya mansa ye Yufurati Boloŋo to. Bituŋ Mansa Yosiya wulita ka taa a benduŋ keloo la, bari Firawoona Neko niŋ a benta le, a ye a faa Mekido. 30 A la dookuulaalu ye a furewo samba keleraŋ sareetoo* la ka bo Mekido, ì ye a naati Yerusalaamu. Bituŋ ì ye a sutura a faŋo la kaburoo to.

Bituŋ Yahuuda bankoo moolu naata Yosiya dinkewo Yehohasi tomboŋ, ì ye tuloo boŋ a kuŋo to, ka a ke mansa ti a faamaa noo to.

Yahuuda mansa Yehohasi

(2 Taarika 36:2-4)

31 Yehohasi siyo be sanji muwaŋ niŋ saba le kabiriŋ a be mansayaa dati la, aduŋ a ye kari saba le ke mansayaa la Yerusalaamu kono. A baamaa too mu Hamutali le ti, Yeremiya dimmusoo, meŋ bota Libuna saatewo to. 32 Yehohasi baarata kuu jawoo le la Yaawe ñaa koto, komeŋ a mumuñolu ye a ke ñaameŋ. 33 Firawoona Neko ye a siti joloo la Ribula saatewo to le, Hamati bankoo kaŋ, ka a bondi mansayaa to Yerusalaamu saatewo kono. Bituŋ a ye naamoo laa Yahuuda bankoo moolu kaŋ ka kodiforoo kilo wuli saba niŋ keme naani joo, aniŋ sanoo kilo taŋ saba niŋ naani. 34 Firawoona Neko ye Eliyakimu ke a faamaa Yosiya noo to mansa ti, aduŋ a ye a too faliŋ ka a ke Yehoyakimu ti. A naata Yehohasi samba Misira, bituŋ Yehohasi faata jee.

Yahuuda mansa Yehoyakimu

(2 Taarika 36:5-8)

35 Yehoyakimu ye Firawoona Neko joo kodiforoo niŋ sanoo la le, a ye meŋ kaniŋ. A ye kodiforoo niŋ sanoo taa bankoo moolu le bulu naamoo ti ka a joo, aduŋ a ye a kaañandi moo-wo-moo la sotoo daŋo le fee.

36 Yehoyakimu siyo be sanji muwaŋ niŋ luulu le kabiriŋ a be mansayaa dati la, aduŋ a ye sanji taŋ niŋ kiliŋ ne ke mansayaa la Yerusalaamu kono. A baamaa too mu Sebida le ti, meŋ faamaa mu Pedaya ti, meŋ bota Ruma saatewo to. 37 Yehoyakimu baarata kuu jawoo le la Yaawe ñaa koto, komeŋ a mumuñolu ye a ke ñaameŋ.

2 Mansoolu 23