Kambeŋ Kunewo naata ka ke Alla Batudulaa Buŋo kono
(2 Taarika 5:2—6:2)1 Bituŋ Mansa Sulemani ye Banisirayila alifaalu kumandi, aniŋ lasili kuntiyolu bee, aniŋ Banisirayilankoolu la kaabiila ñaatonkoolu, ka naa loo a ñaatiliŋo la Yerusalaamu kono, ka Yaawe* la Kambeŋ Kunewo* samba naŋ ka bo Siyoni*, Dawuda la Saatewo* to. 2 Banisirayila moolu bee benta Sulemani yaa juuraloo waatoo la Etanimu karoo kono, meŋ mu kari woorowulanjaŋo ti.
3 Kabiriŋ Banisirayila alifaalu bee naata, piriisoolu* ye Yaawe la Kambeŋ Kunewo sika, 4 ì ye a samba naŋ, aniŋ bendulaa tiriliisoo* niŋ jooraŋ senuŋolu mennu bee be a kono. Piriisoolu niŋ Lewi lasiloo le ye ì samba naŋ. 5 Mansa Sulemani aniŋ Banisirayila jamaa bee, mennu ye a muru, tarata Kambeŋ Kunewo ñaatiliŋo la. Ì ye saajii jamaa baa le bo sadaa* ti, aniŋ ninsoolu mennu te yaatee noo la.
6 Wo to le piriisoolu ye Yaawe la Kambeŋ Kunewo samba naŋ a loodulaa to konoto buŋo to, daameŋ mu Dulaa Senuŋ Baa* ti, Alla Batudulaa Buŋo* kono, ì ye a londi kerubu malaayikoolu* dampaŋolu koto. 7 Kerubu malaayikoolu dampaŋolu tarata wankariŋ Kambeŋ Kunewo kunto le ka kunewo ñiŋ niŋ a sambaraŋ dokoolu kunto bee muuri. 8 Ñiŋ dokoolu jaŋayaata baake le fo ì neŋolu ka je noo Dulaa Senuŋo kono meŋ be Dulaa Senuŋ Baa ñaatiliŋo la, bari ì buka je noo banta la, aduŋ hani ka naa bula bii la ì be jee le. 9 Feŋ te nuŋ Kambeŋ Kunewo kono niŋ a maŋ ke berewalaa fuloo ti. Musa ye ì ke jee Horebu konkoo le to, Yaawe ye kambeŋo siti a niŋ Banisirayilankoolu teema daameŋ to, kabiriŋ ì fintita Misira bankoo kaŋ.
10 Kabiriŋ piriisoolu fintita naŋ Dulaa Senuŋo kono, tawaloo ye Yaawe Batudulaa Buŋo kono fandi. 11 A ye a tinna piriisoolu maŋ ì la baturoo ke noo tawaloo ñiŋ kamma la, kaatu Yaawe la kallankeeyaa* le ye Batudulaa Buŋo fandi.
12 Bituŋ Sulemani ko, “Yaawe, i ye ñiŋ ne fo ko ite be tara la tawali dibiriŋo le kono. 13 Ŋa horoma buŋ ñiimaa le loo i ye, ka ke i ye taradulaa ti fo abadaa.”
Sulemani diyaamuta moolu ye
(2 Taarika 6:3-11)14 Bituŋ mansa ye a ñaa tiliŋ Banisirayila jamaa moo bee la mennu be looriŋ jee, a ye neemoo duwaa ì ye. 15 Bituŋ a ko:
“Tentoo be Yaawe ye Banisirayila la Alla, ate meŋ ye kuwo timmandi niŋ a semboo la, a ye meŋ laahidi m faamaa Dawuda ye. Kaatu a ye ñiŋ ne fo ko, 16 ‘Ka bo luŋo meŋ na ŋa n na moolu Banisirayilankoolu fintindi naŋ Misira kono, m maŋ saatewo tomboŋ Banisirayila lasili kiliŋ na tundoo kaŋ ka m Batudulaa Buŋo loo, n too ye tara jee, bari ŋa Dawuda le tomboŋ ka n na moolu, Banisirayilankoolu mara.’ ”
17 Mansa tententa ka a fo ko:
“M faamaa Dawuda ye ñiŋ ne ŋaniya nuŋ ka buŋo loo Yaawe tooyaa la, Banisirayila la Alla. 18 Bari Yaawe ko m faamaa Dawuda ye le ko, ‘I ye kuu kende le ke ka ñiŋ miiroo soto ka buŋo loo n tooyaa la. 19 Wo ñaa-wo-ñaa ite te buŋo ñiŋ loo la, bari i dinkewo, i faŋo ye meŋ wuluu wo le be buŋo loo la n tooyaa la.’
20 “Yaawe ye laahidoo timmandi le a ye meŋ dii. Ŋa m faamaa Dawuda noo taa le, aduŋ saayiŋ n siita Banisirayila mansasiiraŋo kaŋ ne, komeŋ Yaawe ye a laahidi ñaameŋ, aduŋ ŋa buŋo loo Yaawe tooyaa la le, Banisirayila la Alla. 21 Ŋa dulaa ke Kambeŋ Kunewo ye jee le, Kambeŋ Kunewo, berewalaa fula be meŋ kono. Ñinnu ka kambeŋo la kuwo le seedeyaa, Yaawe ye meŋ siti a niŋ m̀ mumuñolu teema, kabiriŋ a ye ì bondi naŋ Misira bankoo kaŋ.”
Sulemani la duwaa Alla Batudulaa Buŋo to
(2 Taarika 6:12-42)22 Bituŋ Sulemani loota Yaawe la sadaajanidulaa* ñaatiliŋo la Banisirayila kafoo bee ñaato, aduŋ a ye a buloolu wulindi ka ì tiliŋ santo. 23 A ko:
“M Maarii Yaawe, Banisirayila la Alla, Alla koteŋ maŋ soto ko ite, saŋo santo waraŋ duniyaa bankoo kaŋ duuma. Ite ka kambeŋo niŋ kanu bambaloo muta moolu ye le mennu sonta i ye, aniŋ ì ka taama i la siloo la niŋ ì sondomoo bee la. 24 I ye i la laahidoo timmandi m faamaa Dawuda ye le, i la dookuulaa. I ye laahidoo taa le, aduŋ i ye a timmandi niŋ i semboo le la bii. 25 Wo to saayiŋ Yaawe, Banisirayila la Alla, i la laahidoo timmandi m faamaa Dawuda ye, i la dookuulaa, i ye meŋ dii a la nuŋ, kabiriŋ i ko a ye ko, ‘Niŋ a ye a tara i koomalankoolu ye ì hakiloo tu ì kekuwolu bee to, ka taama n na siloo la ko ite ye a ke ñaameŋ, wo to i te foo la moo la meŋ be sii la n ñaa koto Banisirayila mansasiiraŋo kaŋ.’ 26 Wo to saayiŋ, ite meŋ mu Banisirayila la Alla ti, i la kumoo timmandi i ye meŋ laahidi m faamaa Dawuda ye, i la dookuulaa.
27 “Bari fo tooñaa Alla si tara noo sabatiriŋ duniyaa kono baŋ? Hani saŋ fatoolu daŋo to ite te kuŋ na wo to, sako ñiŋ buŋo nte ŋa meŋ loo. 28 Bari hani wo, Yaawe n na Alla, i lamoyi i la dookuulaa la duwaa la, aniŋ a la daaniroo. I lamoyi woosiyo la, aniŋ duwaa, i la dookuulaa be meŋ ke kaŋ i ñaatiliŋo la bii. 29 Ŋa ñiŋ ne duwaa fo i ñaa si tara looriŋ ñiŋ buŋo kaŋ suutoo niŋ tiloo, kaatu i ye ñiŋ ne fo ñiŋ dulaa la kuwo to ko, ‘N too be tara la jee le.’ Wo kamma la i si i la dookuulaa la duwaa moyi a be meŋ duwaa la ñiŋ dulaa ñaatiliŋo la. 30 I la dookuulaa la woosiyo moyi, aniŋ Banisirayilankoolu fanaa, i la moolu, niŋ ì be duwaa kaŋ ñiŋ dulaa ñaatiliŋo la. I lamoyi ka bo Arijana kono, i taradulaa, aduŋ niŋ i ye moyiri ke, yamfa ǹ ye.
31 “Niŋ moo ye kuu kuruŋo ke a mooñoo la, aduŋ a ñanta ka kalindi, niŋ a naata i la ñiŋ buŋo to, a ye i kali i la sadaajanidulaa ñaatiliŋo la, 32 i si i lamoyi ka bo Arijana kono, i si kuu ke. I si kiitiyo teyi i la dookuulaalu teema, ka kuu kuruŋ kelaa jalayi, aniŋ ka a la baara kuwo laa a faŋo kuŋo to. Bari meŋ maŋ kuu kuruŋo ke i si wo koyindi, aduŋ ì si a yitandi ko a maŋ kuu kuruŋ ke.
33 “A si ke noo i la moolu Banisirayilankoolu jawoo fanaa si ì noo keloo la, kaatu ì ye junube kuwo le ke i la. Niŋ ì muruta i kaŋ ka i too kumandi, ka duwaa aniŋ ka i daani ñiŋ buŋo kono, 34 i si i lamoyi ka bo Arijana kono. I si yamfa i la moolu Banisirayilankoolu la junuboolu la, i ye ì murundi naŋ bankoo kaŋ i ye meŋ dii ì mumuñolu la.
35 “I si saŋ fatoolu soroŋ noo le, sanji te soto la, kaatu i la moolu ye junube kuwo le ke i la. Ì si duwaa ñiŋ dulaa ñaatiliŋo la ka i too kumandi, aduŋ ì si tuubi ì la junuboolu la, kaatu i ye mantooroo le laa ì kaŋ. 36 Bituŋ i si i lamoyi ka bo Arijana kono, aduŋ i si yamfa i la dookuulaalu la junuboo la, i la moolu Banisirayilankoolu. I si ì karandi ka taama kuu kendoo la, aduŋ i si sanjoo jindi naŋ bankoo kaŋ i ye meŋ dii i la moolu la ka ke ì la keetaafeŋo ti.
37 “A si ke noo konko baa waraŋ alibalaa kuuraŋo ye boyi bankoo kaŋ. Fiifeŋolu si jaa noo waraŋ kuuraŋo ye boyi ì kaŋ. Kuntiŋolu waraŋ tumbu koteŋolu si naa noo le ka ì domo. I la moolu jawoolu si daakaa loo noo ì kamma ì la saatee-wo-saatee to le. Kasaara kuwo waraŋ kuuraŋ siifaa-wo-siifaa si naa noo le. 38 Niŋ i la moolu Banisirayilankoolu bee waraŋ moo kiliŋ ye i daani ka balafaa a ye, i si i lamoyi. Niŋ a maarii ye a buloo wulindi ka a tiliŋ buŋo la, ka duwaa kaatu a ye a la bataa kuwo kalamuta le, aniŋ a la tooroo, 39 i si i lamoyi ka bo Arijana kono, i taradulaa. I si yamfa, aduŋ i si kuu ke. I si moo-wo-moo kuluu a la baaroo la, kaatu i ye a loŋ ne a sondomoo be ñaameŋ, aduŋ ite doroŋ ne ye moo bee sondomoo kono loŋ. 40 Niŋ wo keta ì si sila i la, ì siyo daŋo bee la, ñiŋ bankoo kaŋ i ye meŋ dii m̀ mumuñolu la.
41 “Luntaŋo si naa noo le, meŋ maŋ bo i la moolu Banisirayilankoolu kono, ka bo naŋ banku koteŋ kaŋ i too la kuwo kamma la. 42 Kaatu moo koteŋolu be i too la kuwo moyi la le aniŋ i sembe baa niŋ i ye kuu baalu mennu ke. Wo luntaŋo meŋ naata ka duwaa ñiŋ buŋo ñaatiliŋo la, 43 i si i lamoyi a la ka bo Arijana kono, i taradulaa. Luntaŋo ñiŋ ye kuu-wo-kuu daani i si a ke. Niŋ wo keta duniyaa moolu bee si i too loŋ. Ì si sila i la, komeŋ i la moolu Banisirayilankoolu, aniŋ fanaa ì si a loŋ ko, ŋa ñiŋ buŋo meŋ loo i too le be a kunna.
44 “I la moolu si finti noo le ka taa ì jawoolu kele daa-wo-daa i la yaamaroo kaŋ. Niŋ ì duwaata ka ite Yaawe daani, ì ye ì ñaa tiliŋ saatewo la, i ye meŋ tomboŋ, aniŋ ñiŋ buŋo ŋa meŋ loo i tooyaa la, 45 i si i lamoyi ì la duwaa la, aniŋ ì la woosiyo, aduŋ i si makatoo bayi ì ye.
46 “Ì si junuboo ke noo i la, kaatu moo te keriŋ meŋ buka junuboo ke. I kamfaatoo si ì duŋ noo ì jawoolu bulu. Ì jawoo si ì muta noo le ka ì samba a faŋo la bankoo kaŋ, fo dulaa sutuŋ waraŋ dulaa jaŋ. 47 Ì be mutoo kono tuma meŋ, a si ke noo ì hakiloo ye naa yelema, ì ye tuubi ka i daani ko, ‘Ŋà junube kuwo le ke. Ŋà kuu kuruŋo le ke. Ŋà kuu jawu baa le ke.’ 48 Ì si muru noo i kaŋ ì sondomoo niŋ ì niyo bee la, ì ye ì samba mutoo kono daameŋ. Niŋ ì duwaata, ì ye ì ñaa tiliŋ ì la bankoo la, i ye meŋ dii ì mumuñolu la, aniŋ saatewo la, i ye meŋ tomboŋ aniŋ ŋa buŋo meŋ loo i tooyaa la, 49 i si i lamoyi ka bo Arijana kono, i taradulaa. I si ì la moolu la balafaa woosiyo moyi, i ye ì la makatoo bayi ì ye, 50 i ye yamfa ì ye junuboo la, ì ye meŋ ke i la. I si yamfa ì la luwaa tiñaalu bee la ì ye mennu ke i la, aduŋ i si a tinna fo ì mutalaalu ye balafaa soto ì ye, 51 kaatu i la moolu le mu, i faŋo ye mennu ke i taa ti. I ye ì bondi naŋ Misira kono le, daameŋ to ì tarata nuŋ mantoora jawu baa kono.
52 “I si i lamoyi i la dookuulaa la woosiyo la, aniŋ i la moolu Banisirayilankoolu fanaa la woosiyo, niŋ ì ye i too kumandi, 53 kaatu ite faŋo le ye ì tomboŋ ka ì bondi duniyaa moolu kono, ka ì ke i fansuŋ moolu ti, ko i ye a bankee ñaameŋ ka bo niŋ i la dookuulaa Musa la kabiriŋ ite, m Maarii Yaawe ye m̀ mumuñolu bondi naŋ Misira kono.”
Duwaa labaŋo
54 Kabiriŋ Sulemani pareeta ñiŋ duwaalu niŋ daaniroolu la Yaawe bulu, a wulita ka bo Yaawe la sadaajanidulaa ñaatiliŋo la, a tarata sujudiriŋ nuŋ daameŋ to a ye a buloolu wulindi ka ì tiliŋ santo. 55 A loota, aduŋ a sarita a ye neemoo duwaa Banisirayila kafoo bee ye:
56 “Tentoo be Yaawe ye, meŋ ye dahaa dii a la moolu Banisirayilankoolu la, ko a ye a laahidi ñaameŋ. Hani kuma kiliŋ maŋ boyi a la laahidi kendoolu kono, a ye mennu dii ǹ na ka bo niŋ a la dookuulaa Musa la. 57 Allamaa Yaawe ǹ na Alla ye tara m̀ fee, ko a tarata m̀ mumuñolu fee nuŋ ñaameŋ. Allamaa a nene kana bo ǹ koto sako ka m̀ bula m̀ faŋ ye. 58 Allamaa a ye ǹ sondomoolu yelemandi ka ì londi a faŋo kaŋ, ñiŋ kamma la ǹ si taama a la siloolu bee la, ka a la yaamaroolu muta, a la karandiroolu, aniŋ a la luwaalu, a ye mennu dii m̀ mumuñolu la. 59 Allamaa n na ñiŋ kumoolu, ŋa mennu duwaa Yaawe ñaatiliŋo la, ye tara Yaawe ǹ na Alla fee suutoo niŋ tiloo, ñiŋ kamma la a si a la dookuulaa la kuwo muta, aniŋ Banisirayila la kuwo niŋ a suuloo wulita luŋ-wo-luŋ. 60 Wo kamma la duniyaa moolu bee si a loŋ ko, Yaawe le mu Alla ti, alla koteŋ te keriŋ. 61 Bari ali ñanta ali sondomoo bee loo la Yaawe ǹ na Alla le kaŋ ka a la luwaalu muta aniŋ ka soŋ a la yaamaroolu ma, ko ali be a ke kaŋ ñaameŋ bii.”
Alla Batudulaa Buŋo kerekeroo
(2 Taarika 7:4-10)62 Bituŋ mansa niŋ Banisirayila bee kafuriŋo ye sadaa bo Yaawe ñaatiliŋo la. 63 Sulemani ye kayira sabatindiraŋ sadaalu bondi Yaawe ye meŋ kaañanta ninsi wuli muwaŋ niŋ fula fee, aniŋ saajii wuli keme saajii wuli muwaŋ. Bituŋ mansa niŋ Banisirayilankoolu bee ye Batudulaa Buŋo kerekere Yaawe ye.
64 Wo luŋo faŋo la, mansa ye luwo teema kerekere meŋ be Yaawe Batudulaa Buŋo ñaatiliŋo la. Jee le to, a ye jani sadaalu bondi, siimaŋ sadaalu, aniŋ kayira sabatindiraŋ sadaalu keŋo. A ye ñiŋ ke le, kaatu jaawali sadaajanidulaa meŋ tarata Yaawe ye jee, wo dooyaata baake le ka ñiŋ sadaalu bo a kaŋ.
65 Bituŋ Sulemani ye wo waatoo juuraloo ke, a niŋ Banisirayilankoolu bee. Kafu baa naata ka bo naŋ fo Lebo-Hamati aniŋ ka bo fo Misira Wulumbaŋo to. Ì ye juuraloo ke Yaawe ǹ na Alla ñaatiliŋo la fo tili woorowula aniŋ tili woorowula koteŋ, meŋ kafuriŋo mu tili taŋ niŋ naani ti. 66 Wo saamoo a ye moolu bula ka seyi. Ì ye mansa tentu, ì seyita suwo kono ì seewooriŋ baa, aduŋ ì jusulaata kuu kendoolu bee la, Yaawe ye mennu ke a la dookuulaa Dawuda ye, aniŋ a la moolu Banisirayilankoolu.
© Mandinka Bible © Bible Society in The Gambia, 2011
